„…Miłość do pięknej kobiety, odwzajemniona, niesamowicie uskrzydla i odmładza…”– Stan Borys.
Stan Borys (ur. 3 września 1941 w Załężu) – muzyk, piosenkarz, kompozytor, aktor i poeta.
Był uczniem różnych szkół, m.in. technikum rolniczego (TMR Łańcut) i budowlanego. Uczył się grać na skrzypcach, klarnecie i gitarze.
Profesjonalną działalność artystyczną rozpoczął w 1958, występując w teatrach rzeszowskich. Zaczynał od pracy statysty i rekwizytora, potem grał w przedstawieniach.
W 1965 zadebiutował jako poeta, a jego utwory opublikowano w „Nowinach Rzeszowskich”. Otrzymał też nagrodę w Turnieju Jednego Wiersza. Również w 1965 powstał zespół Blackout, którego był współzałożycielem. Od 1968 był związany z formacją Bizony.
W 1969 rozpoczął karierę solową, wydając swój pierwszy album. W 1972 wystąpił gościnnie w filmie Uciec jak najbliżej. W 1973 za wykonanie utworu „Jaskółka uwięziona” otrzymał nagrodę dziennikarzy na 11. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W sezonie 1974/1975 występował w Teatrze Syrena w Warszawie. Po odejściu z teatru wyjechał z kraju i mieszkał w USA i Kanadzie.
W 2001 przetworzony fragment jego utworu „Chmurami zatańczy sen” został wykorzystany w refrenie piosenki „Głucha noc” rapera Pei. Borys oskarżył rapera o kradzież własności intelektualnej. 1 września 2011 doszło do zawarcia ugody i wygłoszenia wspólnego oświadczenia, w którym zaznaczono, że to nie Peja umyślnie użył bez zgody autora fragmentu tekstu piosenki „Chmurami zatańczy sen”, wskazując, że raper poprosił swojego wydawcę o dopilnowanie formalności w związku z użyciem tekstu i poinformowania o tym Borysa.
W 2004 był gwiazdą festiwalu w Syracuse, największego polskiego festiwalu w północno-wschodniej części USA. W 2006 zaczął występować z zespołem Imię Jego 44 z Wrocławia, a 5 listopada 2006 w Filharmonii w Rzeszowie obchodził 45-lecie pracy artystycznej. We wrześniu 2009 ukazał się zbiór jego wierszy o tytule Co jest urokiem tego życia. W 2014 wystąpił z utworem „Jaskółka uwięziona” w koncercie „25 lat! Wolność kocham i rozumiem” podczas 51. KFPP w Opolu. Piosenkę wykonał także w trakcie 54. edycji festiwalu w 2017.
Ze Stanem spotykaliśmy się w różnych miejscach w Polsce i Ameryce od lat. Stan i jego partnerka Anna Maleady nie rozstawali się ze swoją ukochaną suczką Julką w ostatnich latach. Piosenkarz zabierał ją ze sobą na wszystkie oficjalne wydarzenia i wywiady. 11 listopada 2017 r. zostałem zaproszony przez mojego przyjaciela, wybitnego rzeźbiarza z Nowego Jorku do Pałacu Prezydenckiego, gdzie miał otrzymać, najważniejsze polskie odznaczenie Order Orła Białego. Przed uroczystością na paradzie, na Pl. Piłsudskiego w Warszawie spotkałem Stana i Anne z Julką. Dowiedziałem się, że Stan Borys będzie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Ania zaczęła przebąkiwać, że suczka Julka będzie musiała poczekać na nich w samochodzie na parkingu. Zaproponowałem, abyśmy wzięli Julkę do Pałacu na galę. Nie było łatwo, było trochę przygód, ale się udało. Jest dowód w postaci zdjęcia, jak Julka dumnie kroczy po czerwonym dywanie i słynnych schodach w Pałacu Prezydenckim, a potem godnie zachowuje się w czasie uroczystości wręczania medali. Kilka miesięcy po tym niezwykłym wydarzeniu 15-letnia suczka Julcia, która od ponad roku chorowała na nowotwór, z braku szans na wyleczenie, została uśpiona.
"...Julka była szczególna – wspominała Ania. Nie lubiła się podlizywać. Była indywidualnością. Śp. Irena Strasburger mówiła o Julci, że jest uczłowieczona. Uczestniczyła w naszym życiu koncertowym i towarzyskim...".
Brałem udział w VII Kołobrzeg Suspens Film Festival w 2018 r., pokazując wystawę portretów, wybitnych twórców kina, których fotografuję w Europie i Hollywood od ponad 40 lat pod znamiennym tytułem "LUDZIE KINA". Na festiwal przyjechał Stan Borys. Od dawna chcieliśmy się umówić na specjalną sesję, zależało mi, aby to było poza miastem, w naturalnym krajobrazie, a nie sztucznym studio. Po moich urodzinach, które obchdziłem w bardzo filmowym gronie na festiwalu. Umówiliśmy się poza miastem, pojechaliśmy do urokliwego Ząbrowa, towarzyszyła nam zjawiskowa Ania Maleady i wszędobylska suczka Julka. W ciągu kilku godzin, zrobiłem kilkaset zdjęć, dziś z perspetywy czasu zupełnie nizwykłych. Może kiedyś będzie okazja, aby je w całości pokazać albo zrobić album w połaczeniu z wierszami Stana? Musze przyznac, że miałem kłopot, aby wybrać jedno zdjęcie z 7 lipca 2018. Nie mam wątpliwości, że w czasie naszej sesji, było połączenie z Kimś wyżej. Nie mogłem się zdecydować, które zdjęcie wybrać, ale kiedy zobaczyłem to, pomyślałem – nic dodać, nic ująć.
Partnerką wokalisty jest Anna Maleady. W latach 1975–2004 mieszkał za granicą, najpierw w USA (Chicago), potem w Toronto w Kanadzie i w Las Vegas. Wraz z partnerką od marca 2020 ponownie mieszka w USA.
W lutym 2019 przeszedł rozległy udar mózgu, po którym został częściowo sparaliżowany. W październiku 2021 miał także zawał serca. Wyznaje taoizm. Regularnie praktykuje jogę. Miał siostrę Zofię (zm. 2022 w wieku 90 lat).
Jest autorem albumów m.in. 1967 Blackout (Blackout): 1969 To ziemia (Bizony); 1970 Krzyczę przez sen; 1971 Naga (Niebiesko-Czarni); 1972 Piosenki z filmu „Uciec jak najbliżej”; 1974 Stan Borys; 1974 Szukam przyjaciela; 1988 Piszę pamiętnik artysty - hańba temu, kto o tym źle myśli! Wiersze C.K. Norwida; 1996 Niczyj; 1998 Portret; 2007 Znieczulica (Imię Jego 44); 2014 Ikona.
Autor kompilacji m.in. The Best of Stan Borys (1991); Złote przeboje (Platynowa kolekcja) (2000); Idę drogą nieznaną (Złota kolekcja); (2002) Jaskółka uwięziona (Perły polskie); (2003) Spacer dziką plażą (The Best); (2005) Gwiazdy polskiej piosenki (2008)
Występował w filmach m.in. Uciec jak najbliżej (1972); Historia polskiego rocka(2008).
Wielokrotnie nagradzany m.in. 1960 – I Nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim; 1968 – nagroda za interpretację piosenki To ziemia na Przeglądzie Zespołów Estradowych w Olsztynie; 1968 – Nagroda Jury Dziennikarzy na KFPP w Opolu za interpretację piosenki To ziemia; 1971 – Brązowy Gronostaj na festiwalu w Rennes (Francja); 1972 – Złoty Medal Olimpiady Piosenki w Atenach (Grecja) i Złota Płyta dla najlepszego wykonawcy; 1973 – Nagroda Dziennikarzy na KFPP w Opolu za Jaskółkę uwięzioną; Bursztynowy Słowik na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie za piosenkę Jaskółka uwięziona; I nagroda za Jaskółkę uwięzioną na festiwalu jw.; 1973 – Nagroda Prasy na festiwalu w Ostendzie (Belgia, Young European Song Festival); 1973 – nagroda za interpretację Lost Love na festiwalu w Castelbar (Irlandia); 1973 – nagroda na festiwalu w Caracas (Wenezuela); 2015 – Honorowy Złoty Mikrofon za „romantyczną duszę niestrudzonego krzewiciela polskiej poezji, twórcze poszukiwania oraz wielką przyjaźń z Polskim Radiem, obecną w jego słowach i muzyce”.
Odznaczony m.in. 2006 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”; 2011 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”; 2017 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (za wybitne zasługi w pracy artystycznej i twórczej); Odznaka honorowa „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego”.
„…Droga jest symbolem mego życia i często pojawia się w moich piosenkach…” – Stan Borys.
PORTRAIT with HISTORY Stan Borys
"... Love for a beautiful woman, reciprocated, incredibly invigorates and rejuvenates..." - Stan Borys.
Stan Borys (born September 3, 1941 in Załęże) – musician, singer, composer, actor and poet.
He was a student of various schools, incl. agricultural technical school (TMR Łańcut) and construction school. He learned to play the violin, clarinet and guitar.
He began his professional artistic activity in 1958, performing in theaters in Rzeszów. He started as an extras and props, then acted in plays.
In 1965 he debuted as a poet, and his works were published in "Nowiny Rzeszowskie". He also received a prize in the One Poem Tournament. Also in 1965, the band Blackout was formed, of which he was a co-founder. From 1968 he was associated with the formation Bizone.
In 1969 he began a solo career, releasing his first album. In 1972, he guest-starred in the film Get As Close as Possible. In 1973, he received the journalists' award at the 11th National Festival of Polish Song in Opole for the performance of Jaskółka trapped. In the 1974/1975 season, he performed at the Syrena Theater in Warsaw. After leaving the theater, he left the country and lived in the USA and Canada.
In 2001, a processed fragment of his song "Clouds will dance the dream" was used in the chorus of the song "Deaf Night" by rapper Pei. Borys accused the rapper of stealing intellectual property. On September 1, 2011, a settlement was reached and a joint statement was made, in which it was noted that it was not Peja who deliberately used a fragment of the text of the song "Chmurami will dance sen" without the consent of the author, indicating that the rapper asked his publisher to ensure the formalities in connection with the use of the text and tell Boris.
In 2004, he headlined the Syracuse Festival, the largest Polish festival in the north-eastern part of the USA. In 2006, he began performing with the Imię His 44 band from Wrocław, and on November 5, 2006, at the Philharmonic in Rzeszów, he celebrated the 45th anniversary of his artistic work. In September 2009, a collection of his poems titled What is the charm of this life was published. In 2014, he performed the song "Swallow trapped" in the concert "25 lat! I love and understand freedom” during the 51st KFPP in Opole. He also performed the song during the 54th edition of the festival in 2017.
Stan and I have been meeting in various places in Poland and America for years. Stan and his partner Anna Maleady have not parted with their beloved female Julka in recent years. The singer took her with him to all official events and interviews. On November 11, 2017, I was invited by my friend, an outstanding sculptor from New York, to the Presidential Palace, where he was to receive the most important Polish decoration, the Order of the White Eagle. Before the ceremony at the parade, on Pl. Piłsudski in Warsaw, I met Stan and Anne with Julka. I learned that Stan Borys will be awarded the Knight's Cross of the Order of Polonia Restituta. Ania began to hint that Julka's dog would have to wait for them in the car in the parking lot. I suggested that we take Julka to the Palace for the gala. It wasn't easy, there were some adventures, but we made it. There is proof in the form of a photo of Julka proudly walking on the red carpet and the famous stairs in the Presidential Palace, and then behaves with dignity during the medal ceremony. A few months after this extraordinary event, 15-year-old female Julcia, who had been suffering from cancer for over a year, was euthanized due to no chance of cure.
"...Julka was special - recalled Ania. She did not like to suck up to herself. She was an individuality. The late Irena Strasburger said about Julca that she was humanized. She participated in our concert and social life...".
I took part in the 7th Kołobrzeg Suspens Film Festival in 2018, showing an exhibition of portraits of outstanding filmmakers, whom I have been photographing in Europe and Hollywood for over 40 years, under the significant title "People of Cinema". Stan Borys came to the festival. We've wanted to arrange a special session for a long time, I wanted it to be outside the city, in a natural landscape, not an artificial studio. After my birthday, which I celebrated in a very cinematic group at the festival. We made an appointment outside the city, we went to the charming Ząbrów, we were accompanied by the phenomenal Ania Maleady and the ubiquitous female Julka. Within a few hours, I took several hundred photos, today from the perspective of time completely unusual. Maybe someday there will be an opportunity to show them in their entirety or make an album combined with Stan's poems? I must admit that I had trouble choosing one photo from July 7, 2018. I have no doubt that during our session, there was a connection with Someone Higher. I couldn't decide which photo to choose, but when I saw this, I thought - nothing to add, nothing to take away.
The singer's partner is Anna Maleady. In the years 1975-2004 he lived abroad, first in the USA (Chicago), then in Toronto, Canada and in Las Vegas. He and his partner have been living in the USA since March 2020.
In February 2019, he suffered a massive stroke, after which he was partially paralyzed. He also had a heart attack in October 2021. He professes Taoism. She regularly practices yoga. He had a sister, Zofia (died 2022, aged 90).
He is the author of albums, e.g. 1967 Blackout (Blackout): 1969 It's Earth (Bison); 1970 I Scream in My Sleep; 1971 Naked (Blue & Black); 1972 Songs from the film "Uciec as Close"; 1974 Stan Borys; 1974 Looking for a Friend; 1988 I am writing an artist's diary - shame on anyone who thinks badly of it! C.K. Poems Norwid; 1996 Nobody's; 1998 Portrait; 2007 Anesthesia (His Name 44); 2014 icon.
The author of the compilation The Best of Stan Borys (1991); Golden Hits (Platinum Collection) (2000); I'm Going Unknown (Golden Collection); (2002) Jaskółka imprisoned (Polish Pearls); (2003) Wild Beach Walk (The Best); (2005) Stars of Polish Song (2008)
He has appeared in films such as Get As Close As You Can (1972); History of Polish Rock (2008).
Awarded many times, e.g. 1960 – 1st Prize in the National Recitation Competition; 1968 – award for the interpretation of the song To Land at the Review of Stage Bands in Olsztyn; 1968 – Journalists' Jury Award at the KFPP in Opole for the interpretation of the song To Ziemia; 1971 – Bronze Ermine at the festival in Rennes (France); 1972 – Gold Medal of the Song Olympics in Athens (Greece) and Golden Record for the best performer; 1973 – Journalists' Award at the KFPP in Opole for Jaskółka imprisoned; Amber Nightingale at the International Song Festival in Sopot for the song Swallow trapped; 1st prize for Jaskółka imprisoned at the festival as above; 1973 – Press Award at the Festival in Ostend (Belgium, Young European Song Festival); 1973 – Lost Love interpretation award at the Castelbar Festival (Ireland); 1973 – prize at the festival in Caracas (Venezuela); 2015 - Honorary Golden Microphone for "the romantic soul of a tireless promoter of Polish poetry, creative explorations and great friendship with Polish Radio, present in his words and music".
He was awarded, among others, 2006 – Silver Medal for Merit to Culture Gloria Artis; 2011 – Gold Medal for Merit to Culture Gloria Artis; 2017 – Knight's Cross of the Order of Polonia Restituta (for outstanding merits in artistic and creative work); Honorary badge "Meritorious for the Podkarpackie Voivodeship".
"... The road is a symbol of my life and often appears in my songs..." - Stan Borys.
