„…Doceniam e-booki w takich przypadkach jak na przykład delegacje służbowe. Wtedy książki można zmieścić w jednym urządzeniu. Jednak bardzo lubię też sytuację, kiedy widzę, że książka papierowa jest używana i czytana, kiedy jest zabierana do tramwaju czy autobusu. E-book nigdy nie zastąpi książki. Ja jednak nie przeciwstawiam się nowym technikom. Dobrze, że są e-booki. Dzięki nim czyta wiele osób, które nie sięgnęłyby po książkę papierową. Jednak z książką jest jak z teatrem. Każdy powinien pójść do teatru, nie wystarczy tylko oglądać telewizji. Wiem, że w wielu domach książki pełnią funkcję dekoracyjną. Jednak nie można tego krytykować. Obcowanie z grzbietem książki to jest nadal obcowanie z książką…” – Rafał Skąpski.
Rafał Grzegorz Skąpski (ur. 20 marca 1951 we Wrocławiu) – prawnik, wydawca, w latach 2001–2004 wiceminister kultury, w latach 2005–2015 dyrektor (od 2012 likwidator) Państwowego Instytutu Wydawniczego (PIW), od 2005 prezes Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek.
Ukończył XI Liceum Ogólnokształcące im. Marii Dąbrowskiej w Krakowie. W latach 1968–1974 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, po jego ukończeniu rozpoczął pracę jako kierownik oddziału warszawskiego Biura Podroży „Almatur”. W okresie 1978–1982 zajmował stanowisko naczelnika wydziału w centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Od 1983 pracował w Narodowej Radzie Kultury, a od 1986 był jej członkiem i sekretarzem generalnym.
Od 1990 pracował w wydawnictwach prywatnych. W 1996 z żoną Amelią założył Dom Wydawniczy ARS, zajmujący się także dystrybucją książek. W latach 1998–2001 był członkiem zarządu Polskiego Radia, następnie do 2004 zajmował stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury w rządzie Leszka Millera. Bez powodzenia kandydował do Sejmu w 2007 z listy Lewicy i Demokratów oraz w 2015 z listy Zjednoczonej Lewicy. Potem przystąpił do Sojuszu Lewicy Demokratycznej, z ramienia SLD Lewica Razem w 2018 kandydował na prezydenta Nowego Sącza, zajmując ostatnie, 7. miejsce.
W okresie 2004–2006 współprowadził z Tadeuszem Górnym comiesięczną audycję w programie Pierwszym Polskiego Radia poświęconą książkom. W 2005 został dyrektorem Państwowego Instytutu Wydawniczego, w 2012 został likwidatorem tego wydawnictwa. Odwołany z tej funkcji w lipcu 2015. Od 2016 zamieszkały w Jazowsku, gdzie wspólnie z żoną podjął działalność społeczną.
W 1998 objął funkcję prezesa zarządu Fundacji Kultury Polskiej, a w 2005 również prezesa Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Od 2005 był przez dwie kadencje wiceprezesem Klubu Przyjaciół Ziemi Sądeckiej. W 2009 dołączył do zarządu Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa. Członek Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Był inicjatorem reaktywowania Nagrody Literackiej m.st. Warszawy, wszedł w skład jury tej nagrody.
Autor publikacji poświęconych m.in. kulturze, historii i genealogii. Jego teksty ukazywały się m.in. na łamach „Twórczości”, „Zdania”, „Stolicy”, „Gazety Stołecznej”, „Przeglądu”, „Trybuny”, „Sądeczanina”, „Wyspy” oraz „Miesięcznika”. W 2019 opracował i opublikował w „Czytelniku” wspomnienia Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej zatytułowane Dziwne jest serce kobiece... Wspomnienia galicyjskie. Książka została ogłoszona przez redakcję miesięcznika „Magazyn Literacki Książki” wydarzeniem edytorskim roku, była też nominowana do Nagrody Historycznej „Polityki” w 2020. Wraz z Tomaszem Lerskim dokonał adaptacji radiowej tych wspomnień dla Teatru Polskiego Radia. Wystąpił gościnnie w serialach Ekipa (2007) i Plebania (2009).
Odznaczenia i wyróżnienia m.in.: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011); Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1997); Krzyż Komandorski Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (Litwa); Oficer Orderu Sztuki i Literatury (Francja); Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”; Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”; Odznaka „Zasłużony dla Warszawy”; Medal 300-lecia Sankt Petersburga; Nagroda im. Andrzeja „Wuja” Potoka, ustanowiona przez Ogólnopolską Komisję Historyczną Ruchu Studenckiego, przyznana w 2006; Nagroda im. Jarosława Iwaszkiewicza przyznana w 2007 za wybitne osiągnięcia w popularyzacji literatury polskiej; Nagroda Honorowa im. Witolda Hulewicza przyznana w 2009; Nagroda Imienia Władysława Orkana 2009; Laureat Akademii Polskiego Sukcesu. Dwukrotnie otrzymał nagrodę specjalną ministra kultury i dziedzictwa narodowego (2009, 2011). W 2023 Marszałek Województwa Mazowieckiego uhonorował go Medalem “Pro Masovia”.
„…Poznaliśmy się wiele lat temu, kiedy Rafał Skąpski był prezesem Fundacji Kultury Polskiej, razem z Beatą Tyszkiewicz, potem od 2005 r. odwiedzałem go na ul. Foksal w Warszawie, w Wydawnictwie PIW, którego został dyrektorem. Pamiętam, że udostępnił mi wówczas trzytomowe DZIENNIKI (1993) Jana Lechonia, wydawne przez PIW, kiedy pracowałem nad „Jan Lechoń nowojorskie ślady”, który spędził tam 15 lat (1941-1956), wyskakując ostatecznie (8 czerwca 1956 r.) z 14 piętra Hotelu Henry Hudson na 57th Street w Nowym Jorku, nieopodal miejsca, gdzie 3 maja 1991 r. Jerzy Kosiński popełnił samobójstwo. Moja książka „Jan Lechoń – nowojorskie ślady” ciągle czeka na wydanie. Ale najciekawsze zdjęcia Rafała zrobiłem w Nowym Sączu, którym interesowałem się ze względu na to, że to miasto milionerów. Przyjechałem do Nowego Sącza 19 sierpnia 2018 r., kiedy Rafał kandydował na prezydenta miasta i wówczas postały najciekawsze portrety. Spotykaliśmy się również wielokrotnie na Targach Książki w Warszawi, z którymi przez lata jest związany…” – Czesław Czapliński.
PORTRAIT with HISTORY Rafał Skąpski
“…I appreciate e-books in cases such as business trips. Then books can be placed in one device. However, I also really like the situation when I see a paper book being used and read when it is taken on a tram or bus. An e-book will never replace a book. However, I am not against new techniques. It's good that there are e-books. Thanks to them, many people who would not reach for a paper book read. However, a book is like a theater. Everyone should go to the theater, it's not enough to just watch TV. I know that in many homes books have a decorative function. However, this cannot be criticized. Contact with the spine of a book is still contact with a book…” – Rafał Skąpski.
Rafał Grzegorz Skąpski (born March 20, 1951 in Wrocław) – lawyer, publisher, in 2001–2004 deputy minister of culture, in 2005–2015 director (liquidator from 2012) of the State Publishing Institute (PIW), from 2005 president of the Polish Society of Book Publishers .
He graduated from the 11th Secondary School. Maria Dąbrowska in Krakow. In the years 1968–1974 he studied law at the University of Warsaw, after graduating he started working as the manager of the Warsaw branch of the "Almatur" Travel Agency. In the period 1978–1982 he held the position of head of the department at the headquarters of the Social Insurance Institution. From 1983 he worked at the National Council of Culture, and from 1986 he was its member and secretary general.
Since 1990 he has worked in private publishing houses. In 1996, with his wife Amelia, he founded the ARS Publishing House, which also distributes books. In the years 1998–2001 he was a member of the management board of Polish Radio, then until 2004 he held the position of undersecretary of state in the Ministry of Culture in the government of Leszek Miller. He unsuccessfully ran for the Sejm in 2007 from the Left and Democrats list and in 2015 from the United Left list. Then he joined the Democratic Left Alliance, and on behalf of SLD Lewica Razem, he ran for president of Nowy Sącz in 2018, taking the last, 7th place.
In the period 2004–2006, he co-hosted with Tadeusz Górny a monthly program devoted to books in the First program of Polish Radio. In 2005, he became the director of the National Publishing Institute, and in 2012 he became the liquidator of this publishing house. He was dismissed from this position in July 2015. From 2016 he lived in Jazów, where he and his wife took up social activities.
In 1998, he became president of the management board of the Polish Culture Foundation, and in 2005 also president of the Polish Society of Book Publishers. From 2005, he was vice-president of the Friends of the Sądecka Land Club for two terms. In 2009, he joined the board of the Social Committee for the Care of the Old Powązki Cemetery. Jerzy Waldorff. Member of the ZAiKS Authors' Association. He was the initiator of the reactivation of the Capital City Literary Award. Warsaw, became a member of the jury of this award.
Author of publications devoted to, among others, culture, history and genealogy. His texts have appeared, among others, in "Twórczość", "Zdania", "Stolica", "Gazeta Stołeczna", "Przegląd", "Trybuna", "Sądeczanina", "Wyspa" and "Miesięcznik". In 2019, he prepared and published in "Czytelnik" the memoirs of Zofia Skąpska née Odrowąż-Pieniążki, titled "Strange is the Woman's Heart... Galician Memories". The book was announced by the editors of the monthly "Magazyn Literacki Książki" as the editorial event of the year, and was also nominated for the "Polityka" Historical Award in 2020. Together with Tomasz Lerski, he made a radio adaptation of these memories for the Polish Radio Theater. He guest-starred in the series Team (2007) and Plebania (2009).
Decorations and distinctions include: Commander's Cross of the Order of Polonia Restituta (2011); Officer's Cross of the Order of Polonia Restituta (1997); Commander's Cross of the Order of Merit for Lithuania (Lithuania); Officer of the Order of Arts and Letters (France); Silver Medal for Merit to Culture Gloria Artis; Badge of honor "Merit for Polish Culture"; Badge of Merit for Warsaw; Medal of the 300th anniversary of Saint Petersburg; Award named after Andrzej "Wuj" Potok, established by the National Historical Commission of the Student Movement, awarded in 2006; Award named after Jarosław Iwaszkiewicz awarded in 2007 for outstanding achievements in the popularization of Polish literature; Honorary Award Witold Hulewicz awarded in 2009; Władysław Orkan Award 2009; Winner of the Academy of Polish Success. He received the special award of the Minister of Culture and National Heritage twice (2009, 2011). In 2023, the Marshal of the Masovian Voivodeship honored him with the "Pro Masovia" Medal.
“…We met many years ago, when Rafał Skąpski was the president of the Polish Culture Foundation, together with Beata Tyszkiewicz, then from 2005 I visited him at ul. Foksal in Warsaw, at the PIW Publishing House, of which he became director. I remember that he gave me the three-volume DIARIES (1993) by Jan Lechoń, published by PIW, when I was working on "Jan Lechoń New York Traces", who spent 15 years there (1941-1956), finally retiring (on June 8, 1956) from 14 floors of the Henry Hudson Hotel on 57th Street in New York, near the place where Jerzy Kosiński committed suicide on May 3, 1991. My book "Jan Lechoń - New York traces" is still waiting to be published. But I took the most interesting photos of Rafał in Nowy Sącz, which I was interested in because it is a city of millionaires. I came to Nowy Sącz on August 19, 2018, when Rafał was running for president of the city, and that's when the most interesting portraits were created. We also met many times at the Book Fair in Warsaw, with which he has been associated for years..." - Czesław Czapliński.
