„…Ja jestem tylko przeciętnym, pragmatycznie zorientowanym prawnikiem…” – Ewa Łętowska, audycja Goście Daniela Passenta, Tok FM, 30 lipca 2013).
Prof. Ewa Anna Łętowska z domu Ołtarzewska (ur. 22 marca 1940 w Warszawie) – prawniczka, specjalistka w zakresie prawa cywilnego, konstytucyjnego, administracyjnego oraz praw człowieka, profesor nauk prawnych (1985). Od 1985 profesor w Instytucie Nauk Prawnych PAN; członkini Polskiej Akademii Nauk (członek rzeczywisty od 2010) oraz Polskiej Akademii Umiejętności (członek korespondent od 1997). Rzecznik praw obywatelskich (1988–1992), będąca pierwszą osobą sprawującą ten urząd w Polsce. W latach 1999–2002 sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, a w latach 2002–2011 sędzia Trybunału Konstytucyjnego.
Ukończyła w 1962 studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1963–1965 odbyła aplikację sądową. W 1968 została doktorem nauk prawnych, w 1975 uzyskała stopień doktora habilitowanego z zakresu prawa cywilnego. W 1985 otrzymała tytuł profesora nauk prawnych. W latach 1977–1987 kierowała Zespołem Prawa Cywilnego w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Wypromowała dwoje doktorów. Po wprowadzeniu w Polsce instytucji rzecznika praw obywatelskich została pierwszą osobą pełniącą tę funkcję. Stanowisko to zajmowała od 1 stycznia 1988 do 13 lutego 1992. W latach 1999–2002 orzekała jako sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zajmowała się działalnością ekspercką w ramach Międzynarodowej Organizacji Pracy. 28 maja 2002 objęła obowiązki sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Została rekomendowana przez posłów SLD, PSL i UP. Po zakończeniu dziewięcioletniej kadencji w 2011 przeszła w stan spoczynku. Była profesorem w Instytucie Nauk Prawnych PAN, wykładała na Université Panthéon-Sorbonne w Paryżu, prowadziła odczyty i wykłady na innych uniwersytetach w Europie. Opublikowała liczne prace naukowe z zakresu prawa cywilnego, konstytucyjnego i ochrony konsumentów. Autorka eseistyki i publicystyki prawniczej, a także publikacji popularyzatorskich. Została członkinią komitetu redakcyjnego miesięcznika „Państwo i Prawo”.
Członkostwo w instytucjach i organizacjach Polska Akademia Umiejętności (członek korespondent od 1997) Polska Akademia Nauk (członek korespondent od 1997, członek rzeczywisty od 2010) Komitet Nauk Prawnych PAN Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów (1997–1999) Académie internationale de droit comparé w Paryżu Rada Europejskiej Fundacji Praw Człowieka Komitet Helsiński Stowarzyszenie Collegium Invisibile Rada programowa Archiwum im. Wiktora Osiatyńskiego Rada Fundacji „Instytut Artes Liberales”.
Po wprowadzeniu w Polsce instytucji rzecznika praw obywatelskich, Ewa Łętowska została pierwszą osobą pełniącą tę funkcję. Właśnie wówczas 26 lipca 1991 r. odwiedziłem ją w warszawskim biurze. Stanowisko to zajmowała od 1 stycznia 1988 do 13 lutego 1992. Mimo ponad 30 lat, jakie od tego spotkania minęły, pamiętam je do dziś, jakby to było wczoraj. Niezwykle kontaktowa, konkretna, a zarazem bezpośrednia osoba, co mam nadzieję udało mi się pokazać na zdjęciach.
"...Nasza kultura jest paternalistyczna. Hoduje ludzi pokornych..." - prof. Ewa Łętowska.
Mężem Ewy Łętowskiej był Janusz Łętowski (1939–1999), profesor nauk prawnych, sędzia Sądu Najwyższego, a także krytyk muzyczny. Znawczyni muzyki, zwłaszcza opery. Krytyczka muzyczna w mediach i konsultantka podczas przygotowywania przedstawień operowych. Również w rozważaniach prawniczych Ewa Łętowska często za punkt wyjścia do rozważań przyjmowała libretta operowe. Zgromadziła obszerną kolekcję wydawnictw muzycznych.
W 1996 została odznaczona przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2011 prezydent Bronisław Komorowski nadał jej Krzyż Komandorski z Gwiazdą tego orderu. W 1979 odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi.
Otrzymała doktoraty honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego (2008), Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (2009) i Uniwersytetu Warszawskiego (2016).
„…Podróż to chwilowe wykorzenienie z codzienności, narażenie ciała i ducha na multum nowych wrażeń i doznań, zarzewie Zmiany. Dla humanistów również specyficzny stan wyostrzonej zmysłowej percepcji na najdrobniejsze różnice: w krajobrazie, we wchłanianych smakach, w zapachu powietrza…” – Ewa Łętowska.
W 1995 wyróżniona przez Fundację im. Friedricha Eberta („Human Rights 1994”) za działalność w zakresie ochrony praw człowieka i umacnianie zasad państwa prawa. W 2000 uhonorowana Medalem „Zasłużony dla Tolerancji” przyznawanym przez Fundację Ekumeniczną oraz Nagrodą Naukową im. Mikołaja Kopernika miasta Krakowa w dziedzinie ekonomii. Została wyróżniona tytułem „Kobieta Roku” przez miesięcznik „Twój Styl”. W 2011 władze Polskiego Czerwonego Krzyża przyznały jej Odznakę Honorową PCK I stopnia. W 2013 została laureatką Nagrody za Odważne Myślenie im. Barbary Skargi przyznawanej przez Konfederację Lewiatan i Fundację na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi.
Publikacje naukowe m.in.: Umowa o świadczenie przez osobę trzecią, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1970; Wzorce umowne: ogólne warunki, wzory, regulaminy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1975; Poradnik konsumenta (współautor z Krystyną Wójcik), Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1983; Komentarz do ogólnych warunków umów konsumenckich (współautor z Czesławą Żuławską), Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1986; Podstawy prawa cywilnego, Ecostar, Warszawa 1993; Po co ludziom konstytucja, Exit, Warszawa 1994; La constitution, oeuvre de la société?, Schulthess Polygraphischer, Zurych 1995; The commissioner for citizens’ rights in Central and Eastern Europe: the Polish experience, Saint Louis Univ. School of Law and Warsaw Univ. School of Law, Saint Louis 1996; Sąd Najwyższy USA. Prawa i wolności obywatelskie (współautor z Rogerem Goldmanem i Stanisławem Frankowskim), Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE, Warszawa 1997; Courts and tribunals under the constitution of Poland, Saint Louis Univ. School of Law and Warsaw Univ. School of Law, Saint Louis 1997; Prawo umów konsumenckich, C.H. Beck, Warszawa 1999; Prawo zobowiązań – część ogólna (redaktor), C.H. Beck, Warszawa 1999; Bezpodstawne wzbogacenie, C.H. Beck, Warszawa 2000; Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów: komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2000; Ochrona niektórych praw konsumentów: komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2001; Zbieg norm w prawie cywilnym, C.H. Beck, Warszawa 2002; Nieuczciwe klauzule w prawie umów konsumenckich (współredaktor), C.H. Beck, Warszawa 2004; Europejskie prawo umów konsumenckich, C.H. Beck, Warszawa 2004; Umowy odnoszące się do osób trzecich, C.H. Beck, Warszawa 2006; Prawo intertemporalne w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego(redaktor), Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008.
„…Konwulsje państwa prawa, których nie zauważyli i którym nie zapobiegli na czas prawnicy: naukowcy i sędziowie, co spowodowało załamanie się demokratycznej demokracji w Polsce…” – prof. Ewa Łętowska.