Piotr Paleczny (ur. 10 maja 1946 w Rybniku) – pianista i pedagog muzyczny, laureat wielu międzynarodowych konkursów pianistycznych, w tym III nagrody na VIII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1970). Od 1993 dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju.
Syn Tadeusza. W latach 1953–1964 uczył się w Państwowej Szkole Muzycznej I i II stopnia w Rybniku. W latach 1964–1970 studiował najpierw w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, a potem w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie w klasie prof. Jana Ekiera.
W trakcie studiów i krótko po nich odnosił sukcesy na wielu konkursach pianistycznych: Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Sofii (1968) – I nagroda Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Monachium (1969) – III nagroda VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (1970) – III miejsce i nagroda Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Pleven (1972) – złoty medal Festiwal Młodych Solistów w Bordeaux (1972) – Grand Prix i złoty medal Piotr Paleczny w trakcie koncertu (2011)
Po sukcesach konkursowych występował w licznych krajach Europy, Azji i obu Ameryk z wieloma słynnymi orkiestrami. Od 1993 jest dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju. W styczniu 2010 dał koncert w gmachu Sejmu RP z okazji 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina.
Jest regularnie zapraszany do jury wielu konkursów muzycznych. W latach 1985–2021 był ośmiokrotnie jurorem Konkursów Chopinowskich, a od 2004 jest także dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy. Ponadto był jurorem m.in. Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego w Leeds, Międzynarodowego Konkursu Muzycznego w Genewie, Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego w Hamamatsu, Międzynarodowego Mistrzowskiego Konkursu Pianistycznego im. Artura Rubinsteina i Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Palomy O'Shea w Santander.
Oprócz kariery pianistycznej jest także pedagogiem muzycznym. Prowadzi klasę fortepianu na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie i kursy mistrzowskie w wielu krajach świata. W 1998 otrzymał tytuł naukowy profesora.
Jego repertuar obejmuje przede wszystkim muzykę kompozytorów polskich (Chopina, Paderewskiego, Lutosławskiego i Szymanowskiego), ale także m.in. Johannesa Brahmsa, Modesta Musorgskiego i Milija Bałakiriewa. Dokonał wielu nagrań dla różnych wytwórni muzycznych.
W 2017 został wyróżniony Złotym Fryderykiem za całokształt osiągnięć artystycznych.
Wielokrotnie wyróżniany i odznaczany m.in. – 1974 w związku z jubileuszem Polski Ludowej został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi; – 1976 otrzymał dyplom Ministra Spraw Zagranicznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Min. SZ był towarzysz Stefan Olszowski; – 3 listopada 1995 został odznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski; – 17 października 2001 został odznaczony przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski; – w 2005 został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”; – w 2013 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Bydgoszcz; – 5 maja 2022 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina.
Z Piotrem Palecznym spotkałem się w listopadzie 1981 r. w budynku konsulatu RP w Nowym Jorku na 233 Madison Ave. przy 33 Ulicy, który zaliczany jest do najbardziej okazałych rezydencji całego Manhattanu, zbudowany w stylu Beaux-Arts. Zaprojektowany w 1906 roku przez znanego nowojorskiego architekta C.P.H. Gilberta na zamówienie magnata finansowego Josepha De Lamara, uważanego za jednego z najbogatszych ludzi swoich czasów, kilka razy dorobił się fortuny w XIX wieku jako wykonawca statków, inwestując w przemysł wydobywczy w Kolorado, a później na Wall Street. W 1973 roku Polska kupiła budynek na konsulat. To ważne, gdyż wnętrze, gdzie się robi zdjęcia ma znaczenie: rzeźbiony kamień, złote herby, marmurowe ornamenty, malowidła ścienne na suficie i oryginalny Tiffany szklane okna. A szczególnego uroku nadawał tu fortepian Steinway & Sons, na którym wieczorem Paleczny zagrał wspaniały koncert. Konsulat był również miejscem, przed którym odbywały się w latach 80-tych, szczególnie w okresie "Stanu wojennego", demonstracje popierające zmiany w Polsce i był pilnowany przez policjantów na koniach.
Muszę powiedzieć, że Paleczny był niezwykle miłą i kontaktową postacią, po sesji zdjęciowej zrobiliśmy rozmowę, która ukazała się w Nowym Jorku – Czesław Czapliński – „Paleczny – genialny odtwórca Chopina”, nowojorski „Przegląd Polski” 2-8 grudnia 1981:
Piotr Paleczny urodził się w Rybniku w 1946 roku. Już jako dziecko wykazywał się zdolnościami muzycznymi, uczył się najpierw pod opieką Marii Kowalskiej i Karola Szafranka, a następnie w Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie pod kierunkiem profesora Jana Ekiera – uzyskując w 1970 roku dyplom z wyróżnieniem.
Za swoje niezapomniane występy w międzynarodowych konkursach Paleczny otrzymał wiele nagród, z których przytoczę tylko: I nahroda na Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Sofii w 1968 roku, Grand Prix na Festiwalu Młodych Solistów w Bordeaux w 1972 r., III nagrodę na prestiżowym Międzynarodowym Festiwalu Chopinowskim w 1970 roku, na którym otrzymał również nagrodę specjalną na najlepsze wykonanie poloneza.
Koncertował w większości centrów muzycznych Europy, Stanów Zjednoczonych, Japonii, Australii – jako solista Filharmonii Warszawskiej, Filharmonii Madryckiej, Radia Symfonicznego w Helsinkach, Filharmonii Sztokholmskiej i wielu innych. Od 1973 roku blisko współpracował z Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, z którą kilkakrotnie odwiedził Amerykę występując między innymi w 1976 roku w Carnegie Hall z pianistycznym koncertem I. Paderewskiego.
Występy Piotra Palecznego nie pozostały bez echa w prasie światowej. Oto tytuły kilku recenzji: Un Grande Pianiste „Le Monde” (Francja), Ovationen fur Paleczny „Trierischer Folksfreund” (RFN), Virituos Klavermerster “Morgenbladet” (Norwegia), fragment recenzji zamieszczony w „The West Australian – ”…Chopin jak tylko Polak mógł zagrać. Recital polskiego pianisty Piotra Palecznego w Perth Concert Hall był wspaniałym gestem dla Chopina. Jego gra była olśniewająca oraz wzbudzająca uczucia, że tylko Polacy mogą i powinni grać Chopina…”.
W swoim dorobku płytowym Piotr Paleczny posiada wiele nagrań dla takich wytwórni jak Polskie Nagrania, EMI, CBS, zawierające między innymi utwory: Chopina, Brahmsa, I. Paderewskiego i wielu innych.
ROZMOWA Z PIOTREM PALECZNYM
–Jak i kiedy zaczął sie pana kontakt z muzyką?
–Moje pierwsze kontakty z muzyką były w pewnym sensie zainicjowane przez rodzinę, gdyż moje starsze siostry brały lekcje gry na fortepianie – ja jako najmłodszy członek rodziny ponoć wykazywałem pewne zdolności muzyczne. Swoją edukację muzyczną rozpcząłem w wieku 4 lat, natomiast mój pierwszy występ publiczny, z którego zachował się plakat i program, odbył się, kiedy nie miałem jeszcze skończonych 6 lat.
–Co grywa pan najchętniej?
–Nie mam ulubionego kompozytora, ktorego bym zdecydowanie preterował – natomiast przy wyborze repertuaru decyduje fakt polubienia jakiegoś utvworu. Krótko mówiąc, gram to co lubię, oczywiscie jako Polak być może największym sentymentem darzę Chopina, w związku z tym stosunkowo częściej gram jego utwory, ale w koncertach symfonicznych i recitalach, w których uczestniczę, gram wszystko – począwszy od muzyki barokowej a skończywszy na muzyce XX wieku. Na razie nie angażuję się w muzykę awangardową, co jest związane z dużą specjalizacją.
–Jaki swój występ wspomina pan najprzyjemniej?
–Niewątpliwie mój pierwszy występ darzę największym sentymentem, chociaż muszę przyznać, że nie bardzo go pamiętam. Oczywiście po tym pierwszym miałem szereg niecodziennych występów, które pamiętam przez długi czas, do których zaliczyć można debiut w Carnegie hall w Nowym Jorku, recital w Lincoln Center czy też w sali Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku. Bardzo miło wspominam również występ dla rodziny królewskiej w Londynie w 1975 roku w 125. Rocznicę śmierci Chopina. Występ ten odbył się w Lancaster House, gdzie również koncertował sam Chopin.
–Które z dużych ilości nahród i wyróżnień ceni pan najbardziej i dlaczego?
–W międzynarodowych konkursach pianistycznych brałem udział pięciokrotnie i za każdym razem ptrzymałem nagrody, byłem laureatem tych konkursów. Niewątpliwie jednak najważniejszym dla mnie wyróżnieniem była nagroda na Ķiędzynarodowym Konkursie im. F. Chopina, tym bardziej, że tę nagrodę zdobył wtedy Amerykanin Garrick Ohlsson.
–Jakie ma pan plany koncertowe na najbliższą przyszłość?
–Koncertuję dość dużo, dając kilkadziesiąt koncertów rocznie. Obecnie z Nowego Jorku powracam do Meksyku, aby tam zakończyć konkurs interpretacji pianistycznej, który prowadzę w konserwatorium. E grudniu wracam do kraju, gdzie mam dwa koncerty symfoniczne oraz nagrania dla lonyńskiej firmy EMI fantazji na tematy polskie Paderewskiego, co ma się ukazać łącznie z koncertem fortepianowym a-mol Paderewskiego. Od stycznia rozpoczynam następną serię koncertów wyjazdowych – od Belgii poprzez Holandię, Francję, RFN, potem szereg koncertów w kraju, we Włoszech, Berlinie Zachodnim. Następny sezon rozpocznę koncertami w Japonii i ponownie w Meksyku.
Rozmawiał Czesław Czapliński.
„…Ja czuję się już artystycznie spełniony i mam pełną świadomość, że moim głównym zadaniem, oprócz sfery pedagogicznej, kursów mistrzowskich i wielu koncertów, jest pomoc młodym pianistom. Mam takie możliwości będąc dyrektorem artystycznym najstarszego na świecie festiwali pianistycznego – Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju. Mniej więcej połowa zaproszonych do Dusznik artystów, to są młodzi, wybitnie utalentowani pianiści, którzy niejednokrotnie grają podczas tego Festiwalu znacznie lepiej niż utytułowani artyści, którzy często „odcinają kolejne kupony” od swojej dawnej wielkiej sławy. Kiedyś Beethoven powiedział, że „granie bez pasji jest zbrodnią”, a u młodych bardzo zdolnych ja widzę tę pasję. Widzę, jak wiele chcą koniecznie przekazać, a jednocześnie zdają sobie sprawę z tego, że są na początku i walczą o swoje życie artystyczne…” – Piotr Paleczny.
PORTRAIT with HISTORY Piotr PALECZNY
Piotr Paleczny (born May 10, 1946 in Rybnik) - Polish pianist and music educator, winner of many international piano competitions, including the 3rd prize at the 8th International Fryderyk Chopin Piano Competition Fryderyk Chopin in Warsaw (1970). Since 1993, artistic director of the International Chopin Festival in Duszniki-Zdrój.
Tadeusz's son. In the years 1953–1964 he studied at the State Primary and Secondary Music School in Rybnik. In the years 1964–1970 he studied first at the State Higher School of Music in Katowice, and then at the State Higher School of Music in Warsaw in the class of prof. Jan Ekier.
During his studies and shortly thereafter, he was successful at many piano competitions: Sofia International Piano Competition (1968) - 1st prize Munich International Piano Competition (1969) - 3rd prize 8th International Chopin Piano Competition Fryderyk Chopin (1970) - 3rd place and prize of the Society of Fryderyk Chopin Award for the best performance of a polonaise International Piano Competition in Pleven (1972) – gold medal Young Soloists Festival in Bordeaux (1972) – Grand Prix and gold medal Piotr Paleczny during the concert (2011).
After his competition successes, he performed in numerous countries in Europe, Asia and both Americas with many famous orchestras. Since 1993, he has been the artistic director of the International Chopin Festival in Duszniki-Zdrój. In January 2010 he gave a concert in the building of the Sejm of the Republic of Poland on the occasion of the 200th anniversary of the birth of Fryderyk Chopin.
He is regularly invited to the jury of many music competitions. In the years 1985–2021, he was a juror of the Chopin Competitions eight times, and since 2004 he has also been the artistic director of the International Chopin Piano Competition. Ignacy Jan Paderewski in Bydgoszcz. In addition, he was a juror in Leeds International Piano Competition, Geneva International Music Competition, Hamamatsu International Piano Competition, Artur Rubinstein and the International Piano Competition. Paloma O'Shea in Santander.
In addition to his piano career, he is also a music educator. He teaches piano at the Fryderyk Chopin University of Music in Warsaw and teaches masterclasses in many countries around the world. In 1998 he received the academic title of professor.
His repertoire includes mainly the music of Polish composers (Chopin, Paderewski, Lutosławski and Szymanowski), but also, among others, Johannes Brahms, Modest Mussorgsky and Mily Balakirev. He has made many recordings for various music labels.
In 2017, he was awarded the Golden Fryderyk for his lifetime artistic achievements.
He has been awarded and awarded many times, e.g. – 1974, in connection with the jubilee of People's Poland, he was awarded the Golden Cross of Merit; – 1976 received a diploma of the Minister of Foreign Affairs of the Polish People's Republic, the Minister of Foreign Affairs was Comrade Stefan Olszowski; – on November 3, 1995, he was awarded the Officer's Cross of the Order of Polonia Restituta by the President of the Republic of Poland, Lech Wałęsa; – On October 17, 2001, he was awarded the Commander's Cross of the Order of Polonia Restituta by the President of the Republic of Poland, Aleksander Kwaśniewski; – in 2005 he was awarded the Gold Medal for Merit to Culture Gloria Artis; – in 2013 he received the title of Honorary Citizen of the City of Bydgoszcz; – On May 5, 2022, he received an honorary doctorate from the Fryderyk Chopin University of Music.
I met Piotr Paleczny in November 1981 in the building of the Polish Consulate in New York at 233 Madison Ave. at 33rd Street, which is considered one of the most magnificent residences in all of Manhattan, built in the Beaux-Arts style. Designed in 1906 by renowned New York architect C. P. H. Gilbert for the financial magnate Joseph De Lamar, considered one of the richest men of his time, he made his fortune several times in the 19th century as a shipbuilder, investing in the mining industry in Colorado and later on Wall street. In 1973, Poland bought the building for the consulate. This is important because the interior where you take photos matters: carved stone, golden crests, marble ornaments, murals on the ceiling and original Tiffany glass windows. The Steinway & Sons piano gave a special charm here, on which Paleczny played a wonderful concert in the evening. The consulate was also a place in front of which demonstrations in support of changes in Poland took place in the 1980s, especially during the "Martial Law" period, and was guarded by policemen on horses.
I have to say that Palaczny was an extremely nice and communicative person, after the photo session we had a conversation that was published in New York - Czesław Czapliński - "Paleczny - a genius impersonator of Chopin", New York's "Przegląd Polski" December 2-8, 1981:
Piotr Paleczny was born in Rybnik in 1946. Already as a child, he showed musical abilities, first under the care of Maria Kowalska and Karol Szafranka, and then at the Higher School of Music in Warsaw under the direction of Professor Jan Ekier - obtaining a diploma with honors in 1970.
For his unforgettable performances in international competitions, Paleczny received many awards, of which I will only mention: the 1st prize at the International Music Festival in Sofia in 1968, the Grand Prix at the Festival of Young Soloists in Bordeaux in 1972, the 3rd prize at the prestigious International Chopin Festival in 1970, where he also received a special prize for the best performance of a polonaise.
He has given concerts in most music centers in Europe, the United States, Japan, Australia - as a soloist of the Warsaw Philharmonic, Madrid Philharmonic, Helsinki Symphony Radio, Stockholm Philharmonic and many others. From 1973, he worked closely with the Polish Radio Symphony Orchestra, with which he visited America several times, performing, among others, in 1976 at the Carnegie Hall with a piano concert by I. Paderewski.
Piotr Paleczny's performances did not go unnoticed in the world press. Here are the titles of a few reviews: Un Grande Pianiste “Le Monde” (France), Ovationen fur Paleczny “Trierischer Folksfreund” (Germany), Virituos Klavermerster “Morgenbladet” (Norway), a fragment of the review published in “The West Australian” – “… Chopin as only a Pole could play. The recital of Polish pianist Piotr Paleczny in Perth Concert Hall was a wonderful gesture for Chopin. His playing was dazzling and aroused the feeling that only Poles could and should play Chopin…”.
In his record output, Piotr Paleczny has many recordings for such labels as Polskie Nagrania, EMI, CBS, including works by: Chopin, Brahms, I. Paderewski and many others.
INTERVIEW WITH PIOTR PALECZNY
– How and when did your contact with music begin?
– My first contacts with music were in a sense initiated by my family, because my older sisters took piano lessons - I, as the youngest member of the family, reportedly showed some musical abilities. I started my musical education at the age of 4, and my first public performance, from which the poster and the program have been preserved, took place when I was not yet 6 years old.
– What do you most like to play?
– I do not have a favorite composer that I would definitely prefer – but when choosing a repertoire, the fact of liking a piece is decisive. In short, I play what I like, of course, as a Pole, I have perhaps the greatest sentiment for Chopin, therefore I play his works relatively more often, but in symphonic concerts and recitals in which I participate, I play everything - from baroque music to of the twentieth century. For the time being, I am not involved in avant-garde music, which is related to a large specialization.
– What is your most memorable performance?
– Undoubtedly, I have the greatest fondness for my first performance, although I must admit that I don't remember it very well. Of course, after the first one, I had a series of unusual performances that I remember for a long time, including a debut at Carnegie Hall in New York, a recital at Lincoln Center and the United Nations General Assembly in New York. I also have fond memories of the performance for the royal family in London in 1975, on the 125th anniversary of Chopin's death. This performance took place at Lancaster House, where Chopin himself also gave concerts.
– Which of the large number of awards and distinctions do you value most and why?
– I took part in international piano competitions five times and each time I won prizes, I was a laureate of these competitions. Undoubtedly, however, the most important distinction for me was the award at the International F. Chopin, all the more so that the American Garrick Ohlsson won the prize at that time.
-What are your concert plans for the near future?
– I perform quite a lot, giving several dozen concerts a year. I am currently returning from New York to Mexico to finish a piano interpretation competition that I am conducting at the conservatory. In December I return to Poland, where I have two symphonic concerts and recordings for the London company EMI of Paderewski's fantasies on Polish themes, which is to be released together with Paderewski's Piano Concerto in A minor. From January I am starting another series of away concerts - from Belgium, through the Netherlands, France, West Germany, then a series of concerts in the country, in Italy, West Berlin. I will start the next season with concerts in Japan and again in Mexico. Czeslaw Czapliński spoke.
“…I already feel artistically fulfilled and I am fully aware that my main task, apart from teaching, masterclasses and many concerts, is to help young pianists. I have such opportunities as the artistic director of the oldest piano festival in the world - the International Chopin Festival in Duszniki-Zdrój. More or less half of the artists invited to Duszniki are young, exceptionally talented pianists, who often play much better during this Festival than titled artists who often "cut off coupons" from their former great fame.
Once Beethoven said that "playing without passion is a crime", and I see this passion in very talented young people. I can see how much they want to convey, and at the same time they realize that they are at the beginning and fighting for their artistic life…” – Piotr Paleczny.
