“…A jakiż cudny jest ten Kijów – jedno z najpiękniejszych miast na świecie!...” – Stanisław Cat-Mackiewicz.
Kijów (ukr. Київ, Kyjiw, ros. Киев, Kijew, łac. Kiovia) – stolica i największe miasto Ukrainy (pod względem liczby ludności oraz powierzchni), położony nad rzeką Dniepr.
Ma status miasta wydzielonego i jest ośrodkiem administracyjnym obwodu kijowskiego. Stanowi największy ośrodek przemysłowy i kulturalno-naukowy kraju. Według danych szacunkowych z początku 2020 roku, miasto liczyło niecałe 3 mln mieszkańców.
Jest siedzibą Kościoła Prawosławnego Ukrainy, Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego (Patriarchatu Moskiewskiego), Ukraińskiego Kościoła Luterańskiego oraz rzymskokatolickiej diecezji kijowsko-żytomierskiej.
Od IX wieku stolica Rusi Kijowskiej, a po jej rozpadzie - siedziba Księstwa Kijowskiego. Od 1363 roku w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1471 siedziba województwa kijowskiego a od 1569 miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego. Od 1667 pod władzą Rosji. W latach 1918-1920 stolica Ukraińskiej Republiki Ludowej, w latach 1921-1991 miasto Ukraińskiej SRR (od 1934 jej stolica). Od 1991 roku stolica niepodległej Ukrainy.
Muszę powiedzieć, że kiedy po raz pierwszy, znalazłem się w Kijowie w czerwcu 2010 roku, miasto i ludzie, zrobili na mnie wielkie wrażenie. Nie wyobrażam sobie, że mogłoby być zniszczone…
Na przełomie wieków XIX/XX rozpoczęła się budowa kolejnego kościoła katolickiego w mieście, według projektu polskiego arch. Władysława Horodeckiego – pw. św. Mikołaja (do lat 60. XIX wieku istniał również kościół w gmachu tutejszego Uniwersytetu). W tym okresie, na przełomie wieków, żyło w Kijowie ponad 35 000 Polaków (1900 rok). Należeli oni do najbogatszych mieszkańców miasta, działało tutaj wiele filii i sklepów z Warszawy. W mieście największą księgarnią i jednocześnie magazynem książkowym z biblioteką były zabudowania na alei Kreszczatik Leona Idzikowskiego – księgarza i wydawcy, który wydał ponad 100 tłumaczeń oryginalnych dzieł polskich, a jego zbiory liczyły setki tysięcy książek. W latach 1860–1863 prezydentem Kijowa był Józef Zawadzki założyciel Towarzystwa Polskiego w Kijowie. Poza tym w Kijowie działało wiele polskich zakładów przemysłowych, szkół prywatnych, pracowniczych, gimnazjów, siedzib gazet, teatrów, sklepów i firm, a także wydawnictw codziennych (np. gazeta Dziennik Kijowski, której nakład wynosił średnio około 5000 egzemplarzy; była prenumerowana zarówno w Kijowie i okolicy, jak również w Moskwie, Petersburgu i Warszawie). Na cmentarzu Bajkowa znajduje się szereg nagrobków Polaków związanych z Kijowem, a także polscy żołnierze polegli w 1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej.
Józef Ignacy Kraszewski tak opisywał swoją podróż do Kijowa w II poł. XIX wieku: „…Na ulicach... polski język słychać co chwila; we wszystkich magazynach, sklepach, hotelach, restauracjach...; księgarnie polskie są tu ogromne; teatr, chodź przyjechał w środku lata, interesy robił dobre; firm polskich mnóstwo...; dzięki pracy i roztropności, dzięki zamożności i solidarności, stanowimy żywioł poważny…”.
Wkład społeczeństwa polskiego w życie miasta drastycznie był ograniczany po upadku powstania styczniowego. Polska społeczność miasta ostatecznie przestała odgrywać w nim znaczącą rolę i zeszła na stanowisko marginalne po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, kiedy to większość tutejszego polskiego życia inteligenckiego, kulturalnego i przemysłowego przeniosła się w granice II Rzeczypospolitej.
W nocy z 7 na 8 kwietnia 1944 roku lotnictwo niemieckie zbombardowało leżącą na terenie Kijowa stację kolejową Darnica, przy której stacjonował 1 Samodzielny Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej pod dowództwem ppłk. Włodzimierza Sokołowskiego (Walki pod Darnicą). W wyniku bombardowania śmierć poniosło 2 oficerów, 19 podoficerów i 22 polskich szeregowców, których pochowano w kwaterze wojennej Cmentarza Darnickiego.
Obecnie w Kijowie mieszka około 7000 Polaków.
PORTRAIT with HISTORY
"... And how wonderful this Kiev is - one of the most beautiful cities in the world! ..." - Stanisław Cat-Mackiewicz.
Kiev (Ukrainian: Київ, Kyjiw, Russian: Киев, Kijew, Latin: Kiovia) - the capital and the largest city of Ukraine (in terms of population and area), located on the Dnieper River.
It has the status of a separate city and is the administrative center of the Kiev region. It is the largest industrial, cultural and scientific center of the country. According to estimates from the beginning of 2020, the city had less than 3 million inhabitants.
It is the seat of the Ukrainian Orthodox Church, the Ukrainian Greek Catholic Church, the Ukrainian Orthodox Church (Moscow Patriarchate), the Ukrainian Lutheran Church and the Roman Catholic Kyiv-Zhytomyr diocese.
From the 9th century the capital of Kievan Rus, and after its collapse - the seat of the Duchy of Kiev. From 1363 within the borders of the Grand Duchy of Lithuania. From 1471 the seat of the Kiev Province and from 1569 the royal city of the Crown of the Polish Kingdom. From 1667 under Russian rule. In the years 1918-1920 the capital of the Ukrainian People's Republic, in the years 1921-1991 a city of the Ukrainian SSR (its capital from 1934). Since 1991, the capital of independent Ukraine.
I must say that when I first arrived in Kiev in June 2010, the city and the people made a great impression on me. I cannot imagine that it could be destroyed ...
At the turn of the nineteenth and twentieth centuries, the construction of another Catholic church in the city began, according to the design of the Polish architect Władysław Horodecki - pw. st. Nicholas (until the 1860s there was also a church in the building of the local university). During this period, at the turn of the century, over 35,000 Poles (1900) lived in Kiev. They belonged to the richest inhabitants of the city, there were many branches and shops from Warsaw. In the city, the largest bookstore and at the same time a bookstore with a library were the buildings on the Kreszczatik Avenue of Leona Idzikowski - a bookseller and publisher, who published over 100 translations of original Polish works, and his collection included hundreds of thousands of books. In the years 1860–1863, the president of Kiev was Józef Zawadzki, the founder of the Polish Society in Kiev. In addition, there were many Polish industrial plants, private and employee schools, gymnasiums, headquarters of newspapers, theaters, shops and companies, as well as daily publications in Kiev (e.g. the newspaper Dziennik Kijowski, with an average circulation of about 5,000 copies; it was subscribed both in Kiev and the surrounding area, as well as in Moscow, St. Petersburg and Warsaw). The Bajkowa cemetery has a number of tombstones of Poles associated with Kiev, as well as Polish soldiers who died in 1920 during the Polish-Bolshevik war.
Józef Ignacy Kraszewski described his trip to Kiev in the second half of the 19th century: "... In the streets ... Polish language is heard every now and then; in all warehouses, shops, hotels, restaurants ...; Polish bookstores are huge here; theater, come here in the middle of summer, he was doing good business; a lot of Polish companies ...; thanks to work and prudence, thanks to wealth and solidarity, we are a serious element… ”.
The contribution of Polish society to the city's life was drastically limited after the fall of the January Uprising. The Polish community of the city finally ceased to play a significant role in it and moved to a marginal position after Poland regained independence, when most of the local Polish intellectual, cultural and industrial life moved to the borders of the Second Polish Republic.
On the night of April 7-8, 1944, the German air force bombed the Darnica railway station in Kiev, at which the 1st Independent Anti-Aircraft Artillery Squadron was stationed under the command of Lt. Włodzimierz Sokołowski (Walki pod Darnica). As a result of the bombing, 2 officers, 19 non-commissioned officers and 22 Polish privates were killed and were buried in the military headquarters of the Darnicki Cemetery.
Currently, around 7,000 Poles live in Kiev.
