Elżbieta Zakrzewska (ur. 27 IV 1923 r. w Opocznie pow. Radom) – primadonna i lekarka, znakomity głos (liryczny sopran) podobny w barwie do Julie Andrews.
Naukę śpiewu rozpoczęła u prof. Bukowieckiego (1942-1945) w Radomiu razem z Marią Fołtyn, w czasie okupacji, uczennica żeńskiego gimnazjum. W 1945 wstąpiła na Uniwersytet Poznański i w 1951 otrzymała dyplom lekarza. Od 1945 uczyła się śpiewu u prof. Zofii Fedyczkowskiej.W 1947 i 1948 śpiewała w Operze Poznańskiej, od 1949 do 1952 śpiewała jako pierwsza śpiewaczka w Operze Łódzkiej i Lubelskiej.
Elżbieta Zakrzewska primadonna Operetki Warszawskiej grała m.in.: 22 stycznia 1950
Halka Stanisław Moniuszko postać: Zofia, reżyseria: Merunowicz Jerzy, teatr: Opera im. Stanisława Moniuszki, Poznań; 27 maja 1950 Ptasznik z Tyrolu Zeller Karl postać: Księżna, reżyseria: Dembowski Kazimierz, teatr: Teatr Muzyczny, Lublin; 28 stycznia 1951 Kraina uśmiechu Franz Lechar, postać: Eliza, reżyseria: Dembowski Kazimierz, teatr: Teatr Muzyczny, Lublin; 4 sierpnia 1951 Zemsta nietoperza Johann II Strauss, postać: Rozalinda, reżyseria: Dembowski Kazimierz, teatr: Teatr Muzyczny, Lublin; 19 lutego 1955 Noc w Wenecji Strauss Johann, postać: Anina, reżyseria: Sawan Zbigniew, teatr: Operetka Warszawska, Warszawa; 1 grudnia 1955 Życie paryskie Offenbach Jakub, postać: Gabriela, reżyseria: Kilkowska Barbara, teatr: Operetka Warszawska, Warszawa; 28 września 1957 Księżniczka czardasza Emmerich Kalman, postać: Sylva Varescu, reżyseria: Lindner Sławomir, teatr: Operetka Warszawska, Warszawa; 30 grudnia 1958 Zemsta nietoperza Johann II Strauss, postać: Rozalinda, reżyseria: René Ludwik, Lindner Sławomir, teatr: Operetka Warszawska, Warszawa; 9 lipca 1959 Król włóczęgów Rudolf Firlm, postać: Katarzyna de Vausselles, reżyseria: Warnecki Janusz, postać: Turska Elwira, teatr: Operetka Warszawska, Warszawa; 30 grudnia 1961 Student żebrak Karl Millocker, postać: Laura, reżyseria: Baduszkowa Danuta, teatr: Operetka Warszawska, Warszawa; 22 grudnia 1970 Student żebrak Karl Millocker, postać: Laura, reżyseria: Marzec Janusz teatr: Operetka, Lublin.
W październiku 1983 r. odwiedziłem ją i jej męża w Forest Hills w Nowym Jorku i przeprowadziłem z nią wywiad, który ukazał się w kulturalnym dodatku do Nowego Dziennika „Przegląd Polski” w Nowym Jork 18 X 1984 PRIMADONNA: Elżbieta Zakrzewska – Parker, primadonna Operetki Warszawskej, w 1970 roku przyjecha do Stanów Zjednoczonych i po tygodniowej znajomości wyszła za mąż. Od tego czasu mieszka stale w Nowym Jorku.
Na przeglądanych przeze mnie pożółkych stronach gazet uderzają tytuły artykułów:Śpicnwająca lekarka, Spiewa ileczy, Scena czy sala szpitalna? Trzeba wyjaśnić. że Elżbieta Zakrzewska była jedyną w Polsce. a prawdopodobnie i na świecie, lekarką i śpiewaczką operetkową.
„…Śpiwałam wlaściwie od dziecka – mówi Elżbieta Zakrzewska – ale zawsze mówiłam, że chciałabym być wprzyszłości lekarką. Poważnie zaetełan się uczyć śpiewu w moim rodzinny mieście Radomiu, u prof. Bukowieckiego…”.
Po zakonezeniu Il wojny światowej Elżbieta Zakrzewska przyjeżdża do Poznania, gdzie otwarto pierwszy w powojennej Polsce wydział medycyny, na który wstąpiła. Od samego początku studiów nie zaniedbuje równłeż śpiewu, dążąc konsekwentnie do wytyczonego celu. Nadal prywatnie uczy się śpiewu u prof. Fedyczkowskiego, a po śmierci ojca występy wokalne w kawiarniach i na estradach pozwalają jej utrzymać matkę i studiującą stomatologię siostrę. Znakomity glos (liryczny sopran) i to, co jest w głosie najważniejsze – indywidualna barwa oraz znakomite warunki zewnętrzne sprawiły, iż już na trzecim roku studiów zaczęła śpiewać w Operze Poznańskiej.
„…W Operze Poznańskiej byłam dwa sezony 1947/48, śpiewałam
między innymi partie Michaele w CarmenG.Bizeta. Zuzię w Halce S. Moniuszki. Byłam wtedynajmłodszą śpeaczką Pewnego dnia przyjechał do Poznania znany przedwojenny operetkowy śpiewak, wówczas reżyser i dyrektor Operetki Łódzkiej - Szczawinski i właśnie on namówił mnie do przejścia do operetki. Najpierw byłam w operetce w Łodzi, a potem w Lublinie…”.
Po skończeniu medycyny Elżbieta Zakrzewska wybrała specjalizację - laryngologię. Tego wyboru dokonała świadomie: wiedziała, że zawsze będzie miała do czynienia ze śpiewakami i aktorami. W 1953 roku została zaangażowana jako primadonna do nowo powstałej Operetki Warszawskiej. Debiut w Nocy Wenecji Straussa był jej ogromnym sukcesem. W tym okresie kończy specjalizację lekarską i zaczyna prowadzić dwa gabinety laryngologiczne: w Polskim Radiu i Telewizji oraz w Teatrze Wielkim w Warszawie. A wieczorem śpiewa w operetce.
„…Przez mój gabinet przewinęła się właściwie większość śpiewakow i śpiewaezek operowych i operetkowych, piosenkarek, spikerek, spikerów i lektorów mówi Elżbieta Zakrzewska. To, że sama byłam śpiewaczką, bardzo pomagało mi szczególnie w leczemu pacjentów, dla których głos jest „narzędziem pracy”. Mogłam lepiej ocenić rozmiary choroby i zaaplikować odpowiednią kurację. Taka np. zwyczajna chrypka może się stać dla śpiewaka bardzo ciężką chorobą. Nie należy jej nigdy lekceważyć. Śpiewakowi, któremu to schorzenie dolega daję natychmiast zwolnienie i zalecam przerwame ćwiczeń a niekiedy nawet zupełne milczenie…”.
Operetka jest formą widowiska muzycznego z akcją sceniczną o charakterze komediowym. W jej skład wchodzą fragmenty muzyczne taneczne, przeplatane monologami i dialogami. Takie urozmaicenie libretta sprawia, że jest niezmiernie trudno znaleźć śpiewaczkę czy śpiewaka do operetki, szczególnie wykonawców głównych ról, gdyż oprócz głosu wymagane są dobre warunki zewnętrzne, taneczność i zdolności aktorskie.
„…Byłam niedawno w Polsce i widziałam, z jakimi trudnościami kadrowymi borykają się operetki – mówi E.Zakrzewska. Dobra śpiewaczka szybko staje się gwiazdą, z czym w Polsce bardzo waIczono, szczególnie w okresie stalinowskim. Pamiętam, że w latach 50-ych na początku mojej kariery nie wolno było podawać kwiatów na scenę. Chodziło o to, aby nikt nie był wyróżniony, zwłaszcza soliści. Tak samo było z kostiumami, broń Boże, aby się solista wyróżniał. Kiedy śpiewałam w Nocy w Wenecji razem z chórem, miałam taką samą sukienkę jak reszta, różniła się tylko kolorem. Później to się zmieniło, gdyż efekty były tragiczne. szczególnie w klasycznych operetkach, gdzie trzeba było zachować realia epoki. Próbowano również zmieniać i przerabiać teksty: np. W krainie czarów zmieniono hrabinę na nauczycielkę, co oczywiście me zgadzało się zupełnie z akcją. W końcu zaniechano takich praktyk.
Docierały również do Polski nowoczesne operetki, które właściwie trzeba nazwać już musicalami, niezmiernie popularne w Ameryce, gdzie narodziły się w pierwszej połowie XX wieku. Grałam między innymi w My Fair Lady. Trzeba dodać, że w Ameryce właściwie operetki jako takiej nie ma, jedynie dzieła uznane za klasyczne, takie jak: Wesoła wdówka, Baron Cygański czy Zemsta nietoperza wystawiane są na scenach operowych”.
Poza operetką Elżbieta Zakrzewska występowała na koncertach, śpiewała w radiu i telewizji, często uczestniczyła w "Podwieczorku przy mikrofonie”. Ze swoim bardzo bogatym repertuarem, na który składały się melodie rozrywkowe i operetkowe, objechała nieomal cały świat.
PORTRAIT with HISTORY Elżbieta Zakrzewska-Parker
Elżbieta Zakrzewska (born on April 27, 1923 in Opoczno, Radom district) - prima donna and doctor, excellent voice (lyrical soprano) similar in timbre to Julie Andrews. She started singing lessons with prof. Bukowiecki (1942-1945) in Radom, together with Maria Fołtyn, during the occupation, a student of a female gymnasium. In 1945 she entered the University of Poznań and in 1951 she received a medical diploma. From 1945 she studied singing with prof. Zofia Fedyczkowska. In 1947 and 1948 she sang at the Poznań Opera, from 1949 to 1952 she sang as the first singer at the Łódź and Lublin Opera.
Elżbieta Zakrzewska, the prima donna of the Warsaw Operetta, played, among others: January 22, 1950 Halka Stanisław Moniuszko character: Zofia director: Merunowicz Jerzy theater: Opera im. Stanisław Moniuszko, Poznań; May 27, 1950 Bird of Tirol Zeller Karl character: Duchess director: Dembowski Kazimierz theater: Musical Theater, Lublin; January 28, 1951The land of smiles Franz Lechar character: Eliza director: Dembowski Kazimierz theater: Musical Theater, Lublin; August 4, 1951 Revenge of the Bat Johann II Strauss character: Rozalinda, director: Dembowski Kazimierz theater: Musical Theater, Lublin; February 19, 1955 A Night in Venice Strauss Johann character: Anina director: Sawan Zbigniew theater: Warsaw Operetta, Warsaw; December 1, 1955 The Paris Life Offenbach Jakub character: Gabriela director: Kilkowska Barbara theater: Warsaw Operetta, Warsaw; September 28, 1957 Księżniczka Czardasza Emmerich Kalman character: Sylva Varescu director: Lindner Sławomir theater: Warsaw Operetta, Warsaw; December 30, 1958 Revenge of the Bat Johann II Strauss character: Rozalinda director: René Ludwik, Lindner Sławomir theater: Warsaw Operetta, Warsaw; July 9, 1959 King of the Vagabonds Rudolf Firlm character: Katarzyna de Vausselles director: Warnecki Janusz, Turska Elwira theater: Warsaw Operetta, Warsaw; December 30, 1961 A beggar student Karl Millocker character: Laura director: Baduszkowa Danuta theater: Warsaw Operetta, Warsaw; December 22, 1970 A beggar student Karl Millocker character: Laura director: Marzec Janusz theater: Operetta, Lublin.
In October 1983 I visited her and her husband in Forest Hills in New York and I interviewed her, which appeared in the cultural supplement to the New Journal "Przegląd Polski" in New York 18 October 1984 PRIMADONNA: Elżbieta Zakrzewska - Parker, prima donna of the Operetta Warszawska, in 1970 she came to United States and got married after a week's acquaintance. From at that time he lived permanently in New York.
The titles of the following articles are striking on the yellow pages of newspapers I am browsing: Sleeping doctor, Singing and healing, Scena or a hospital room? Need to explain. that Elżbieta Zakrzewska was the only one in Poland. and probably in the world, a doctor and an operetta singer. "... I have been sleeping properly since I was a child," says Elżbieta Zakrzewska - but I always said that I would like to be a doctor in the future. I am seriously committed to learning singing in my hometown of Radom, with prof. Bukowiecki…”.
After completing the Second World War, Elżbieta Zakrzewska comes to Poznań, where the first medical faculty in post-war Poland, which she entered, was opened. From the very beginning of his studies, he also did not neglect singing, consistently pursuing his goal. He is still studying singing privately with prof. Fedyczkowski, and after her father's death, vocal performances in cafes and on stages allowed her to support her mother and sister studying dentistry. An excellent voice (lyrical soprano) and what is most important in her voice - individual timbre and excellent external conditions made her start singing at the Poznań Opera in the third year of her studies.
“... I was in the Poznań Opera for two seasons 1947/48, I sang including Michael's games in CarmenG.Bizet. Zuzia in Halka by S. Moniuszko. I was then the youngest performer One day a famous pre-war operetta singer came to Poznań, then a director and director Operetta in Łódź - Szczawinski and it was he who persuaded me to switch to the operetta. First, I was in an operetta in Łódź, a then in Lublin…”.
After graduating from medicine, Elżbieta Zakrzewska chose a specialization - ENT. She made this choice consciously: she knew that she would always deal with singers and actors. In 1953 she was engaged as a prima donna to the newly created Warsaw Operetta. Strauss' debut in The Night of Venice was a huge success. During this period, he finishes his medical specialization and begins to run two laryngology clinics: at the Polish Radio and Television and at the Grand Theater in Warsaw. And in the evening he sings in an operetta.
"... Most singers and opera and operetta singers, singers, announcers, announcers and teachers passed through my office," says Elżbieta Zakrzewska. The fact that I myself was a singer helped me a lot, especially in treating patients for whom the voice is a "tool of work". I was able to better assess the extent of the disease and administer the appropriate treatment. Such common hoarseness, for example, can become a very serious disease for a singer. It should never be taken lightly. I give the singer who suffers from this condition immediately slow down and recommend stopping the exercises and sometimes even complete silence ...”.
The operetta is a form of a musical performance with a comedy stage action. It consists of dance music fragments interspersed with monologues and dialogues.
Such a variety of the libretto makes it extremely difficult to find a singer for an operetta, especially performers of the main roles, because in addition to the voice, good external conditions, dancing and acting skills are required.
"... I was recently in Poland and I saw what staff difficulties the operettas have to face," says E. Zakrzewska. A good singer quickly becomes a star, which was a big deal in Poland, especially in the Stalinist period. I remember that in the 1950s, at the beginning of my career, it was not allowed to give flowers to the stage. The idea was that no one would be honored, especially soloists. It was the same with the costumes, God forbid that the soloist would stand out. When I sang with the choir on a Night in Venice, I had the same dress as the rest, it only differed in color. Later that changed as the effects were tragic. especially in classic operettas, where the realities of the epoch had to be preserved. Attempts were also made to change and modify the texts: for example, in Wonderland the countess was changed to a teacher, which of course did not correspond to the action completely. Eventually, such practices were abandoned.
Modern operettas, which actually need to be called musicals, were also reaching Poland, extremely popular in America, where they were born in the first half of the 20th century. I played, among others, in My Fair Lady. It should be added that in America there is actually no operetta as such, only works recognized as classic, such as: The Merry Widow, The Gypsy Baron or The Batman's Revenge, are staged on opera stages”.
Apart from the operetta, Elżbieta Zakrzewska has performed at concerts, sang on the radio and television, and often participated in "Podwieczorek at the microphone".
