PORTRET z HISTORIĄ Andrzej Lepper

„…Chciałbym, żeby Samoobrona rządziła nie 5, ale 50 kadencji. Ale choć mnie Bóg szanuje i uważa, to tyle żyć mi nie da…” – Andrzej Lepper (2007).

Andrzej Zbigniew Lepper (ur. 13 czerwca 1954 w Stowięcinie, zm. 5 sierpnia 2011 w Warszawie) –polityk, rolnik i związkowiec, założyciel i pierwszy przewodniczący partii Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej i Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona”.

Poseł na Sejm IV i V kadencji w latach 2001–2007, wicemarszałek Sejmu IV i V kadencji. Poseł do Parlamentu Europejskiego V kadencji (2004). Wiceprezes Rady Ministrów oraz minister rolnictwa i rozwoju wsi w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza, a następnie w rządzie Jarosława Kaczyńskiego (od 5 maja 2006 do 22 września 2006 oraz od 16 października 2006 do 9 lipca 2007). Kandydat w wyborach prezydenckich w 1995, 2000, 2005 i 2010.

W 1974 ukończył Państwowe Technikum Rolnicze w Sypniewie jako abiturient, jednak nie przystąpił do egzaminu dojrzałości. W latach 1974–1976 odbył zasadniczą służbę wojskową. W latach 1976–1977 pracował w Stacji Hodowli Roślin w Gorzynie i Państwowym Gospodarstwie Rolnym w Rzechcinie. Od 1977 do 1980 był kierownikiem gospodarstwa w Kusicach, należącego do Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w tej miejscowości. Został wówczas najmłodszym kierownikiem PGR w Polsce. Od 1980 prowadził wraz z rodziną indywidualne gospodarstwo rolne w Zielnowie, w którym w latach 90. rozpoczął eksperymentalną hodowlę zagranicznych zwierząt, m.in. strusi i bizonów.

W latach 90. współpracował m.in. z Januszem Bryczkowskim, Bohdanem Porębą, Stanisławem Skalskim i Leszkiem Bublem. W wyborach do Sejmu w 1993 bez powodzenia kandydował do Sejmu (otrzymał 24 480 głosów), a kierowana przez niego lista „Samoobrona-Leppera” uzyskała 2,78% głosów (3,35% głosów w 44 okręgach, w których zarejestrowała listy). Dwa lata później kandydował w wyborach prezydenckich, zdobywając 1,32% poparcia. W wyborach parlamentarnych w 1997 Przymierze Samoobrona uzyskało 0,08% głosów (posiadając listy zarejestrowane w 16 okręgach), a sam Andrzej Lepper bez powodzenia ubiegał się w województwie koszalińskim o mandat senatora, uzyskując 26 614 głosów (zajął czwarte miejsce spośród dziesięciu kandydatów). Kandydując w kolejnych wyborach prezydenckich w 2000, Andrzej Lepper otrzymał poparcie na poziomie 3,05%.

W latach 1998–2001 był radnym sejmiku zachodniopomorskiego I kadencji z listy Przymierza Społecznego. W 1999 został przewodniczącym międzyzwiązkowego komitetu protestacyjnego (ZZR „Samoobrona”, KZRKiOR, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”), który do 2001 prowadził akcje protestacyjne przeciwko rządowi Jerzego Buzka.

„…Chłop, oprócz tego, że ma wiedzieć jak co robić, musi też być jasnowidzem i przewidzieć, że taki debil Balcerowicz podniesie stopy procentowe, tak? To idiota ekonomiczny, myśli, że każdy jest głupi w Polsce…” – Andrzej Lepper (2002).

  W wyborach w 2001 uzyskał mandat poselski, otrzymawszy 44 814 głosów w okręgu koszalińskim. 19 października 2001 objął funkcję wicemarszałka Sejmu IV kadencji, jednak już 29 listopada tego samego roku został z niej odwołany, czego bezpośrednią przyczyną stały się obraźliwe wypowiedzi Andrzeja Leppera na temat ówczesnego ministra spraw zagranicznych Włodzimierza Cimoszewicza i jego ojca. W trakcie debaty w tej sprawie oskarżył z mównicy sejmowej w formie pytającej pięciu polityków Platformy Obywatelskiej i Sojuszu Lewicy Demokratycznej: Pawła Piskorskiego, Jerzego Szmajdzińskiego, Donalda Tuska, Andrzeja Olechowskiego i Włodzimierza Cimoszewicza o popełnienie czynów korupcyjnych, za co został w 2006 prawomocnie skazany. W listopadzie 2001 stanął na czele Klubu Parlamentarnego Samoobrony RP. W kwietniu 2002 wszedł w skład Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Uczestniczył w jej pracach do stycznia 2005, przechodząc następnie do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej.

  „…Prywatnie z Andrzejem Lepperem spotkałem się 16 października 2001 r. w jego miszkaniu na ul. Marszałkowskiej 84/92 lok. 121 nieopodal Hotelu Forum w Warszawie. Tam zrobiłem mu serię unikalnych zdjęć, również z widokiem na Warszawę. Występując publicznie wzbudzał często wielkie zainteresowanie. Muszę powiedzieć, że prywatna rozmowa była niesamowita, nie mogę jej do dziś zapomnieć, powiedział „…nie zniknę z polityki, chyba że mnie Bóg powoła...”. Jak po sesji zjechaliśmy na dół na ul. Marszałkowską, była duża restauracja, wypełniona ludźmi. Powiedziałem mu wówczas, właściwie dla żartu – gdyby miał siedzących tu ludz, pociągnąć za sobą, co by Pan zrobił? Wziął to na poważnie, wszedł między stoliki i poderwał siedzących tam ludzi. Muszę powiedzieć, że zrobiło to na mnie wielkie wrażenie…”   – Czesław Czapliński.

W kwietniu 2003 został obserwatorem, a następnie przedstawicielem polskiej delegacji przy Parlamencie Europejskim. Po akcesji Polski do Unii Europejskiej 1 maja 2004 przez niespełna trzy miesiące pełnił funkcję eurodeputowanego. Od stycznia 2005 do stycznia 2008 był też delegatem do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy i członkiem Komisji Praw Człowieka ZPRE.

W kwietniu 2005 ogłosił, że wystartuje w wyborach prezydenckich w tym samym roku. Poparcia udzieliły mu Samoobrona RP oraz powiązane z nią organizacje (Związek Zawodowy Rolnictwa „Samoobrona”, Ogólnopolska Młodzieżowa Organizacja Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej, Krajowe Stowarzyszenie Obrońców Polskiego Przemysłu Mięsnego), jak również kilka marginalnych partii lewicowych i narodowych, m.in. Stronnictwo Narodowe.

Jego komitet wyborczy został zarejestrowany 8 sierpnia. Swój udział w wyborach zakończył w I turze, otrzymując 2 259 094 głosów (15,11%) i zajmując tym samym trzecie miejsce. Przed drugą turą wyborów zaapelował o poparcie Lecha Kaczyńskiego.

Do Sejmu V kadencji został wybrany ponownie z okręgu koszalińskiego liczbą 33 535 głosów. 26 października 2005 powołano go na stanowisko wicemarszałka Sejmu dzięki poparciu Prawa i Sprawiedliwości, Ligi Polskich Rodzin, Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz części posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej i niezrzeszonych. Funkcję tę pełnił do 9 maja 2006. 

W lutym 2006 został wiceprzewodniczącym eurosceptycznego zrzeszenia partii EUDemocrats. 5 maja 2006 po wejściu Samoobrony RP do koalicji rządowej z Prawem i Sprawiedliwością i Ligą Polskich Rodzin, Andrzej Lepper został mianowany wicepremierem i ministrem rolnictwa i rozwoju wsi w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza. 14 lipca 2006 objął tożsame stanowiska w rządzie Jarosława Kaczyńskiego.

W lutym 2007 PO złożyła wniosek o wyrażenie przez Sejm wotum nieufności wobec Andrzeja Leppera, który został odrzucony głosami koalicji rządowej. 9 lipca tego samego roku Andrzej Lepper został odwołany z funkcji rządowych w związku ze śledztwem Centralnego Biura Antykorupcyjnego i zatrzymaniem m.in. Piotra Ryby w tzw. aferze gruntowej.

29 maja 2011 został wybrany na przewodniczącego partii Nasz Dom Polska – Samoobrona Andrzeja Leppera przez kongres tego ugrupowania.

5 sierpnia 2011 został znaleziony martwy w biurze partii w Warszawie. W toku zakończonego postępowania prokuratorskiego ustalono, że Andrzej Lepper popełnił samobójstwo poprzez powieszenie się.

11 sierpnia 2011 został pochowany na cmentarzu w Krupach. W uroczystościach pogrzebowych o charakterze państwowym wzięli udział m.in. były prezydent Lech Wałęsa, a także ambasador Białorusi Wiktar Hajsionak.

Po jego śmierci pojawiły się teorie spiskowe negujące ustalenia śledztwa. Według nich polityk miał zostać zamordowany. Niektórzy dziennikarze zajmujący się sprawą śmierci Andrzeja Leppera zwracali uwagę, że została ona poprzedzona w krótkim czasie zgonami trójki jego współpracowników: prawników Róży Żarskiej i Ryszarda Kucińskiego oraz byłego doradcy Wiesława Podgórskiego.

Wątek upozorowanego na samobójstwo zabójstwa polityka w biało-czerwonym krawacie (symbolu Samoobrony RP) pojawił się w filmie Służby specjalne z 2014. Spektakl Tu Wersalu nie będzie! w reżyserii Rabiha Mroué, wystawiony premierowo w Teatrze Polskim w Bydgoszczy w czerwcu 2016, opisany został jako „ilustracja myślenia spiskowego na temat śmierci Andrzeja Leppera”. Śmierci lidera Samoobrony został poświęcony jeden z odcinków programu publicystycznego Teoria spisku autorstwa Tomasza Sekielskiego.

Tablica upamiętniająca Andrzeja Leppera na budynku przy Alejach Jerozolimskich 30 w Warszawie, będącym siedzibą Samoobrony RP oraz miejscem śmierci polityka Od jedenastego roku życia wychowywał się bez ojca. Był najmłodszy z dziewięciorga rodzeństwa. W młodości wyczynowo uprawiał boks. Był zawodnikiem klubu Czarni Słupsk. Wystąpił w dwóch filmach: w 2001 w komedii Jerzego Gruzy Gulczas, a jak myślisz... oraz w 2007 w filmie Mariana Eherta Kto rządzi w Auschwitz. W obu filmach grał samego siebie.

W 1977 ożenił się z Ireną Leszczewską, z którą miał troje dzieci: syna Tomasza oraz córki Małgorzatę i Renatę.

Odznaczany i wyróżniany m.in.: uzyskał tytuły doktora honoris causa zagranicznych uczelni: Międzyregionalnej Akademii Zarządzania Personelem w Kijowie (z 2004 za osiągnięcia w zbliżaniu we wzajemnych kontaktach między narodami polskim i ukraińskim) oraz Ukraińskiej Akademii Technologicznej (z 2005 za działalność na rzecz zbliżenia polsko-ukraińskiego i wkład w rozwój socjalny polskiego społeczeństwa). Trzeci przyznany przez Moskiewską Państwową Akademię Precyzyjnej Techniki Chemicznej im. Michaiła Łomonosowa odebrał 12 lutego 2007.

W 2001 został w Nowym Jorku odznaczony przez Roberta Kennedy’ego Jr. Medalem im. Alberta Schweitzera przyznanym przez Instytut na rzecz Dobra Zwierząt. W 2003 został mu przyznany tytuł „Człowieka Roku” pisma „Forum Psychologiczne”. W 2005 został honorowym członkiem kierowanej przez Jana Kobylańskiego Unii Stowarzyszeń i Organizacji Polskich w Ameryce Łacińskiej. W 2006 został uhonorowany przez księdza Henryka Jankowskiego Orderem św. Brygidy.

Przeciwko Andrzejowi Lepperowi wszczęto różne procesy karne i cywilne, w związku ze znieważaniem funkcjonariuszy publicznych, pomówieniami, niszczeniem mienia, organizowaniem nielegalnych blokad dróg i przejść granicznych. Sam w 2007 stwierdził, że wytoczono mu łącznie 137 procesów sądowych i postępowań przed kolegiami do spraw wykroczeń. Do 2007 wydano wobec niego sześć prawomocnych wyroków skazujących.

Jest autorem publikacji m.in.: Samoobrona. Dlaczego? Przed czym, 1993; Niepokorny, 1999; Każdy kij ma dwa końce, 2001; Lista Leppera, 2002; Czas barbarzyńców, 2005; 141 dni..., 2007.

„…Wy ludziom nie musicie dawać. Wystarczy, że przestaniecie im zabierać, a ludzie sami sobie poradzą…” – Andrzej Lepper.

PORTRAIT with HISTORY Andrzej Lepper

        "...I would like Self-Defense to rule not for 5, but for 50 terms. But although God respects and cares for me, He will not allow me to live that long..." – Andrzej Lepper (2007).

         Andrzej Zbigniew Lepper (born June 13, 1954 in Stwięcin, died August 5, 2011 in Warsaw) – politician, farmer, and trade unionist, founder and first chairman of the Self-Defense of the Republic of Poland party and the "Samoobrona" Agricultural Trade Union.

         Member of the Sejm of the 4th and 5th terms from 2001 to 2007, Deputy Speaker of the Sejm of the 4th and 5th terms. Member of the European Parliament of the 5th term (2004). Deputy Prime Minister and Minister of Agriculture and Rural Development in the government of Kazimierz Marcinkiewicz, and then in the government of Jarosław Kaczyński (from May 5, 2006 to September 22, 2006 and from October 16, 2006 to July 9, 2007). Candidate in the presidential elections in 1995, 2000, 2005, and 2010.

         In 1974, he graduated from the State Agricultural Technical School in Sypniewo with a baccalaureate degree, but did not take the secondary school leaving examination. From 1974 to 1976, he completed compulsory military service. From 1976 to 1977, he worked at the Plant Breeding Station in Gorzyno and the State Agricultural Farm in Rzechcin. From 1977 to 1980, he was the manager of a farm in Kusice, part of the State Pedigree Breeding Center in that town. At that time, he became the youngest manager of a state farm in Poland. From 1980, he ran a private farm with his family in Zielnów, where in the 1990s he began experimental breeding of foreign animals, including ostriches and bison.

         In the 1990s, he collaborated with, among others, Janusz Bryczkowski, Bohdan Poręba, Stanisław Skalski, and Leszek Bubel. In the 1993 Sejm elections, he ran unsuccessfully for the Sejm (receiving 24,480 votes), and the "Samoobrona-Leppera" list he led received 2.78% of the vote (3.35% of the vote in the 44 districts where it registered lists). Two years later, he ran for president, garnering 1.32% of the vote. In the 1997 parliamentary elections, the Self-Defense Alliance received 0.08% of the vote (with lists registered in 16 districts), and Andrzej Lepper himself unsuccessfully ran for senator in the Koszalin Voivodeship, receiving 26,614 votes (finishing fourth out of ten candidates). When running in the next presidential elections in 2000, Andrzej Lepper received 3.05% support.

         From 1998 to 2001, he was a councilor of the first term of the West Pomeranian Regional Assembly, representing the Social Alliance party. In 1999, he became chairman of the inter-union protest committee (ZZR "Samoobrona," KZRKiOR, Independent Self-Governing Trade Union of Individual Farmers "Solidarity"), which led protests against Jerzy Buzek's government until 2001.

         "...A peasant, besides knowing how to do things, must also be clairvoyant and predict that such an idiot as Balcerowicz will raise interest rates, right? He's an economic idiot; he thinks everyone in Poland is stupid..." – Andrzej Lepper (2002).

          In the 2001 elections, he won a parliamentary seat, receiving 44,814 votes in the Koszalin district. On October 19, 2001, he assumed the position of Deputy Speaker of the Fourth Term of the Sejm, but on November 29 of the same year, he was dismissed, prompted by insulting remarks made by Andrzej Lepper about then-Foreign Minister Włodzimierz Cimoszewicz and his father. During the debate on this matter, he used the questioning technique of the Sejm podium to accuse five politicians from the Civic Platform and the Democratic Left Alliance: Paweł Piskorski, Jerzy Szmajdziński, Donald Tusk, Andrzej Olechowski, and Włodzimierz Cimoszewicz of corruption, for which he was finally convicted in 2006. In November 2001, he became the chairman of the Parliamentary Club of the Self-Defense of the Republic of Poland. In April 2002, he joined the State Audit Committee. He participated in its work until January 2005, then moving to the Constitutional Accountability Committee.

          "...I met Andrzej Lepper privately on October 16, 2001, at his apartment at 84/92 Marszałkowska Street, apt. 121, near the Forum Hotel in Warsaw. There, I took a series of unique photos of him, also with a view of Warsaw. When he appeared in public, he often aroused great interest. I must say that our private conversation was incredible; I can't forget it to this day. He said, "...I won't disappear from politics unless God calls me..." After the session, when we went down to Marszałkowska Street, there was a large restaurant filled with people. I said to him then, practically as a joke, "if you had people sitting here, drag them along, what would you do?" He took it seriously, walked between the tables, and woke up the people sitting there. I must say, it made a great impression on me..." – Czesław Czapliński.

         In April 2003, he became an observer and then a representative of the Polish delegation to the European Parliament. Following Poland's accession to the European Union on May 1, 2004, he served as a Member of the European Parliament for less than three months. From January 2005 to January 2008, he was also a delegate to the Parliamentary Assembly of the Council of Europe and a member of the PACE Human Rights Committee.

         In April 2005, he announced that he would run in the presidential elections that same year. He received support from the Self-Defense of the Republic of Poland (Samoobrona RP) and affiliated organizations (the Agricultural Trade Union "Samoobrona," the All-Poland Youth Self-Defense Organization of the Republic of Poland, and the National Association of Defenders of the Polish Meat Industry), as well as several marginal left-wing and nationalist parties, including the National Party (Stronnictwo Narodowe).

         His election committee was registered on August 8. He finished the election in the first round, receiving 2,259,094 votes (15.11%), placing third. Before the second round, he appealed for Lech Kaczyński's support.

         He was re-elected to the 5th term of the Sejm from the Koszalin district with 33,535 votes. On October 26, 2005, he was appointed Deputy Speaker of the Sejm with the support of Law and Justice, the League of Polish Families, the Polish People's Party, and some members of the Democratic Left Alliance and independents. He held this position until May 9, 2006.

In February 2006, he became Vice-Chairman of the Eurosceptic EUDemocrats party association. On May 5, 2006, after Self-Defense of the Republic of Poland joined the government coalition with Law and Justice and the League of Polish Families, Andrzej Lepper was appointed Deputy Prime Minister and Minister of Agriculture and Rural Development in Kazimierz Marcinkiewicz's government. On July 14, 2006, he assumed the same positions in Jarosław Kaczyński's government. In February 2007, the Civic Platform (PO) submitted a motion for a vote of no confidence in Andrzej Lepper to the Sejm, which was rejected by the ruling coalition. On July 9 of that same year, Andrzej Lepper was dismissed from his government duties in connection with the Central Anticorruption Bureau's investigation and the arrest of, among others, Piotr Ryba in the so-called land scandal.

         On May 29, 2011, he was elected chairman of Andrzej Lepper's Nasz Dom Polska – Samoobrona party by the party's congress.

On August 5, 2011, he was found dead in the party's Warsaw office. During the completed prosecutorial proceedings, it was determined that Andrzej Lepper committed suicide by hanging.

         On August 11, 2011, he was buried at the Krupy cemetery. The state funeral was attended by, among others, former President Lech Wałęsa and Belarusian Ambassador Viktar Hajsionak.

After his death, conspiracy theories emerged that contradicted the investigation's findings. They claimed the politician was murdered. Some journalists investigating Andrzej Lepper's death pointed out that it was preceded by the deaths of three of his associates: lawyers Róża Żarska and Ryszard Kuciński, and former advisor Wiesław Podgórski.

         The story of the murder of a politician wearing a red and white tie (the symbol of the Polish Self-Defense Party) staged as a suicide appeared in the 2014 film "Special Services." The play "There Will Be No Versailles Here!" directed by Rabih Mroué, premiered at the Polish Theatre in Bydgoszcz in June 2016, was described as "an illustration of the conspiracy theory surrounding Andrzej Lepper's death." An episode of Tomasz Sekielski's current affairs program "Conspiracy Theory" was devoted to the death of the Polish Self-Defense leader.

          A plaque commemorating Andrzej Lepper is located on the building at Aleje Jerozolimskie 30 in Warsaw, the headquarters of the Polish Self-Defense Party and the site of the politician's death. From the age of eleven, he grew up without a father. He was the youngest of nine siblings. In his youth, he was a competitive boxer and a fighter for the Czarni Słupsk club. He appeared in two films: in Jerzy Gruza's 2001 comedy Gulczas, and What Do You Think... and in Marian Ehert's 2007 film Who's in Charge at Auschwitz. In both films, he played himself.

         He has received honorary doctorates from foreign universities, including the Interregional Academy of Personnel Management in Kyiv (in 2004 for his achievements in fostering closer relations between the Polish and Ukrainian nations) and the Ukrainian Academy of Technology (in 2005 for his work promoting Polish-Ukrainian rapprochement and his contribution to the social development of Polish society). He received his third honorary doctorate from the Moscow State Academy of Precision Chemical Technology named after Mikhail Lomonosov on February 12, 2007. In 2001, he was awarded the Albert Schweitzer Medal by Robert Kennedy Jr. in New York, awarded by the Institute for Animal Welfare. In 2003, he was named "Person of the Year" by the magazine "Psychological Forum." In 2005, he became an honorary member of the Union of Polish Associations and Organizations in Latin America, led by Jan Kobylański. In 2006 he was honored by Father Henryk Jankowski with the Order of St. Bridget.

         Various criminal and civil proceedings have been initiated against Andrzej Lepper for insulting public officials, slander, destruction of property, and organizing illegal roadblocks and border crossings. In 2007, he stated that a total of 137 court cases and proceedings before misdemeanor boards had been brought against him. By 2007, six final convictions had been issued against him.

          He is the author of publications including: Self-Defense. Why? Against What (1993); Niepokorny (1999); Every Stick Has Two Ends (2001); Lepper's List (2002); Czas barbarzyńców (2005); 141 dni... (141 Days...), 2007.

        "...You don't have to give to people. Just stop taking from them, and people will manage on their own..."– Andrzej Lepper.