Michał Żołnierkiewicz (ur. 30 grudnia 1926 r. w Wilnie, zm. 19 czerwca 2000 r. w Warszawie, pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie) – aktor.
Był założycielem i kierownikiem (od 1945) Teatru Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w Legnicy. Po dwóch latach, po ukończeniu kursu reżyserskiego pod okiem Ireny Solskiej, stworzył w Legnicy zawodowy Teatr Lalki i Aktora. W 1949 związał się na wiele lat z kinematografią. Był m.in. współorganizatorem Oddziału Filmów Kukiełkowych (późniejszy SE-MA-FOR) przy łódzkiej Wytwórni Filmów Fabularnych, autorem wielu filmów popularno-naukowych w Zespołach Filmowych "Ekran", Zespole Filmowym Warszawskiego Okręgu Wojskowego "Luneta", sekretarzem, wiceprezesem, a następnie członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Filmu Etnograficznego i Socjologicznego.
Grał w filmach m.in. 1972 – Kwiat paproci; Poszukiwany, poszukiwana; Poślizg; Skorpion; Panna i łucznik; 1970 – Dzięcioł; Hydrozagadka; 1969 – Piąta rano; Przygody Pana Michała; 1967 – Opowieści niezwykłe; 1966 – Bariera; Niewiarygodne przygody Marka Piegusa; Piekło i niebo; 1965 – Monolog trębacza; 1963 – Tombola; Niezawodny sposób; Zacne grzechy; 1962 – Ssaki; Jadą goście jadą; 1960 – Ostrożnie Yeti; 1959 – Lunatycy; Ślepy tor.
Muszę powiedzieć tak, że od mojego poznania i jego fotografowania do śmierci Michała Żołnierkiewicza, minął miesiąc. Co ciekawe, nic na to nie wskazywało, że tak właśnie będzie. Znajomość układała się znakomicie. Poznaliśmy się na przyjęciu 15 maja 2000 r. w legendarnej restauracji „Spatif” mieszczącej się w kamienicy przy al.Kościuszki 33/35 w Łodzi, gdzie było zamknięte przyjęcie, na którym był m.in. Roman Polański, Janusz Morgenstern, Allan Starski, Gene Gutowski…, gdyż wcześniej Polański został Honorowym Obywatelem Miasta Łodzi. Zaczęło się od tego, że zrobiłem kilka zdjęć Żołnierkiewicza z Polańskim, na czym zależało Polańskiemu, nie widzieli się wiele lat. Zaczeliśmy wspólnie rozmawiać. W czasie przyjęcia wspominali film SsakiPolańskiego, w którym grał Żołnierkiewicz. Zrobiłem jeszcze serię portretów Żołnierkiewicza, gdyż takiej charakterystycznej twarzy dawno nie widziałem. Umówiliśmy się za dwa tygodnie w Warszawie, w kawiarni Blikle na Nowym Świecie. Ja już siedziałem przy stoliku, jak wszedł Żołnierkiewicz, cała kawiarnia zamarła z wrażenia. Był niesamowity. Rozmawialiśmy m.in. o jego grze razem z Henrykiem Klubą w filmie Polańskiego Ssaki – to był niemy film krótkometrażowy z 1962 roku w reżyserii Romana Polańskiego z muzyką Krzysztofa Komedy. W sumie dziesięciominutowy film przedstawia relacje dwóch mężczyzn (tytułowych ssaków), którzy wędrują przez zaśnieżone pustkowie, ciągnąc się na zmianę saniami. Mężczyźni stosują różne sztuczki, bo każdy z nich lubi wygodę i zamiast ciągnąć kolegę, woli sam być ciągnięty. Film powstał dzięki finansowej pomocy Wojciecha Frykowskiego, przyjaciela Polańskiego z Łodzi.
Ssaki zostały nagrodzone Złotym Smokiem Wawelskim w kategorii innych form filmowych na Krakowskim Festiwalu Filmowym, zdobyły również główne nagrody na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Tours oraz Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Oberhausem, aby wymienić kilka. Jak się rozstawaliśmy, umówiliśmy się na następne spotkanie, które niestety nie nastąpiło, gdyż Michał Żołnierkiewicz zmarł nagle 19 czerwca 2000 r. Szkoda, tyle jeszcze chciałem się od niego dowiedzieć, pozostały niesamowite zdjęcia.
PORTRAIT with HISTORY Michał Żołnierkiewicz
Michał Żołnierkiewicz (born December 30, 1926 in Vilnius, died June 19, 2000 in Warsaw, buried at the Powązki Military Cemetery in Warsaw) - actor.
He was the founder and manager (from 1945) of the Polish-Soviet Friendship Theater in Legnica. Two years later, after completing a directing course under Irena Solska, he founded the professional Puppet and Actor Theater in Legnica. In 1949, he worked for many years with cinematography. He was, among others co-organizer of the Puppet Film Division (later SE-MA-FOR) at the Łódź Feature Film Studio, author of many popular science films in "Ekran" Film Groups, "Luneta" Film Group of the Warsaw Military District, secretary, vice-president, and then honorary member of the Polish Society Ethnographic and Sociological Film.
He acted in films including 1972 - Fern Flower; Wanted, Wanted; Slip; Scorpio; Virgo and Archer; 1970 - Woodpecker; Hydrozagadka; 1969 - Five in the morning; Adventures of Mr. Michał; 1967 - Extraordinary tales; 1966 - Barrier; The unbelievable adventures of Marek Piegus; Hell and heaven; 1965 - The trumpeter's monologue; 1963 - Tombola; Reliable way; Honorable sins; 1962 - Mammals; Guests are coming; 1960 - Carefully Yeti; 1959 - Sleepwalkers; Blind track.
I must say that a month has passed from my meeting and photographing him until the death of Michał Żołnierkiewicz. Interestingly, there was no indication that this would be the case. The acquaintance was excellent. We met at a party on May 15, 2000 in the legendary restaurant "Spatif" located in a tenement house at al. Kościuszki 33/35 in Łódź, where the party was closed. Roman Polański, Janusz Morgenstern, Allan Starski, Gene Gutowski…, as Polański had previously become an Honorary Citizen of the City of Łódź. It all started when I took a few photos of Żołnierkiewicz with Polański, which Polański wanted, they haven't seen each other for many years. We started talking together. During the party, they remembered the film Mammals by Polański, in which he played Żołnierkiewicz. I also made a series of portraits of Żołnierkiewicz, because I have not seen such a characteristic face for a long time. We made an appointment in two weeks in Warsaw, at the Blikle cafe in Nowy Świat. I was already sitting at the table, when Żołnierkiewicz entered, the whole cafe froze with the impression. Was amazing. We talked, among others about his playing with Henryk Klub in Polański's film Ssaki - it was a silent short film from 1962 directed by Roman Polański with music by Krzysztof Komeda. In total, the ten-minute film shows the accounts of two men (the titular mammals) who wander through the snowy wilderness, taking turns in sleighs. Men use various tricks, because each of them likes comfort and rather than dragging a friend, they prefer to be pulled themselves. The film was made with the financial help of Wojciech Frykowski, Polański's friend from Łódź.
Ssaki were awarded the Golden Wawel Dragon in the category of other film forms at the Krakow Film Festival, they also won the main awards at the International Film Festival in Tours and the International Short Film Festival in Oberhaus, to name a few. When we parted, we arranged the next meeting, which unfortunately did not take place, because Michał Żołnierkiewicz died suddenly on June 19, 2000. It's a pity, I wanted to learn so much from him, some amazing photos remained.
