Czym jest bursztyn? Najprościej można powiedzieć, że jest skamieniałą żywicą drzew iglastych sprzed 40 mln lat. Na świecie znanych jest około 100 odmian żywic kopalnych, ale to bałtycki sukcynit ceniony jest najwyżej. Etruskowie za bursztyn płacili tyle samo, co za złoto. Grecy, z uwagi na miodową barwę, nazywali go zastygłymi łzami córek Heliosa, boga słońca lub skamieniałymi promieniami słonecznymi. Pierwsze pracownie bursztynników istniały na ziemiach polskich już 4,5 tys. lat temu. W taką światową historię, ponad 50 lat temu, wchodzi Lucjan Myrta.
Lucjan Myrta (ur. 11 lipca 1946 w Żelisławicach) – artysta, mistrz bursztynnik, tworzący swoje dzieła od 1968 roku.
Tytuł mistrza rzemiosła artystycznego, nadany przez Ministra Kultury, otrzymał w 1979 r. Rok później zdobył tytuł mistrza w dziedzinie bursztynnictwa. W latach 1968–1985 prowadził własną działalność pod nazwą „Amberpol” w Bytomiu, a od 1985 własne przedsiębiorstwo w Sopocie.
Autor Bursztynowego Skarbca, ważącej blisko tonę szkatuły, na wykonanie którego zużyto 7 ton bursztynu i poświęcono 12 lat pracy. Jest największym przedmiotem wykonanym z bursztynu w dziejach ludzkości (poświęcony został zmarłej córce Ewelinie). Autor tryptyku „Drzewo Życia” o powierzchni 8 m² i bursztynowej instalacji w formie stalaktytów z 80 brył o wadze od 1 kg do 4 kg i ok. 10 000 inkluzji, całość o powierzchni 20,4 m². Twórca kilkuset dzieł sztuki z bursztynu: szkatuł, zegarów, rzeźb, dwóch kabinetów – „Sobieskiego” i „Gdańskiego”, kilkudziesięciu obrazów.
Posiadacz drugiej co do wielkości na świecie bryły bursztynu bałtyckiego (o wadze 5950 g), zbioru kilkunastu tysięcy inkluzji (w tym jaszczurki z kleszczem), największej na świecie kuli z bursztynu (o średnicy 11 cm), największego jajka wykonanego z jednej bryły (1120 g) oraz rzeźby przedstawiającej śpiącą postać kobiety (2549 g).
Wielokrotnie wystawiał swoje prace m.in.: Paryżu, Tokio, Osace (1970–1971); Düsseldorfie (1986); na zamku w szwedzkim Kalmarze (1999); na zamku w Malborku; stała ekspozycja w salach gdańskiego Ratusza, pt. „Polskie Klejnoty Morza” (2000–2006); wystawa stała się fundamentem powołania Muzeum Bursztynu w Gdańsku (2006); w Niemczech (2004) (pod patronatem Władysława Bartoszewskiego); w Malborku (2006); na Wawelu (2007); w Muzeum Narodowym w Bramie Zielonej w Gdańsku (2008) (pod patronatem Ministra Kultury); na Zamku Królewskim w Warszawie (2009) (patronat Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego); w Museum im Schafstall w Neuenstadt w Niemczech (2009–2010) (pod patronatem Ministra Kultury Niemiec); na Wawelu 2010 (pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego); w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku (2016).
Obecnie prace Lucjana Myrty znajdują się w Muzeum Bursztynu w Gdańsku, muzeum w Japonii oraz w zbiorach prywatnych.
Dużo słyszałem zanim spotkałem osobiście Lucjana Myrtę w Sopocie 8 sierpnia 2008 r. wśród jego niebywałej kolekcji bursztynu i jego artystycznych dzieł jakie z bursztynu stworzył.
„…W domu o powierzchni 700 mkw. zgromadziłem dokładnie 6557 kg, czyli ponad 6,5 tony dzieł sztuki z bursztynu. Tych dzieł jest kilkaset: szkatuły, zegary, rzeźby, kabinety oraz kilkadziesiąt obrazów. To największa taka kolekcja na świecie.
Mam też największą na świecie kulę z bursztynu – o średnicy 11 cm, największe jajko wykonane z jednej bryły ważące 1120 g…” – powiedział Lucjan Myrta.
W pracowni Lucjana Myrty powstało kilkadziesiąt obrazów wykonanych w technice zbliżonej do florenckiej mozaiki (pietra dura), lecz mającej swoje osobliwości związane tak ze specyfiką materiału jak i z zasadami wyznawanymi przez autora. Zasada Myrty polega na unikaniu w swych pracach innych materiałów niż bursztyn. To jest oczywiście bardzo trudne, ale daje niesamowity efekt. To co stworzył i jak mówi o tym, świadczy o nadzwyczajnej pasji. Widziałem jego wystawy na Wawelu w Krakowie, w Muzeum Narodowym w Gdańsku i Zamku Królewskim w Warszawie. Jego prace zyskują w bezpośrednim kontakcie, kiedy na nie patrzymy i widzimy niebywałą precyzję…
Zupełnie naturalnym stało się, że zaprosiłem go do Łazienek Królewskim na spotkanie „Artyści w Łazienkach”, które odbyło się 18 września 2014 r. w Pałacu Myślewickim i przyciągnęło tłumy.
Jest autorem i wydawcą dwóch albumów o bursztynie: dużego, bibliofilskiego (2004) oraz mniejszego, wydanego z okazji wystawy na Wawelu (2007), a także autorem 30–stronicowego rozdziału o bursztynie w Wielkiej Księdze Gdańska.
Wielokrotnie odznaczany m.in.: Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008); Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2013, przyznany po raz pierwszy w Polsce przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w dziedzinie sztuki użytkowej z bursztynu); Mistrz Rzemiosła Artystycznego z nr 1 nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Medal 1000-lecia Gdańska; Medal Gryf Pomorski; Złota Odznaka Izby Bursztynu; Złota Odznaka Stowarzyszenia Bursztynników; Członek Światowej Rady Bursztynu Nagrody; 2004 – Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury.
“…Nikt nie urodził się mistrzem. Geniusz to kropla talentu zatopiona w morzu wysiłku i pracy. To mały owad w bursztynie. Sam w sobie nie znaczy nic. Dopiero gdy otoczy go złocista, lśniąca żywica, która zna sekret, jak wyeksponować piękno, zyskuje nieśmiertelność na zawsze…” – Katarzyna Kielecka „Cytrusowy gaj”.
PORTRAIT with HISTORY
What is amber? The simplest way to say is that it is a fossilized resin of conifers from 40 million years ago. About 100 varieties of fossil resins are known in the world, but the Baltic succinite is the most valued. The Etruscans paid for amber as much as for gold. The Greeks, because of its honey color, called it the frozen tears of the daughters of Helios, the sun god, or the fossilized sun rays. The first amber workshops existed in Poland as early as 4.5 thousand. years ago. Lucjan Myrta enters this world history over 50 years ago.
Lucjan Myrta (born July 11, 1946 in Żelisławice) - artist, master amber maker, creating his works since 1968.
He was awarded the title of master of artistic craftsmanship, awarded by the Minister of Culture, in 1979. A year later he won the title of master in the field of amber. In the years 1968–1985 he ran his own business under the name "Amberpol" in Bytom, and from 1985 his own enterprise in Sopot.
The author of the Amber Treasury, a casket weighing nearly one ton, for which 7 tons of amber were used and 12 years of work were devoted. It is the largest object made of amber in the history of mankind (it was dedicated to her deceased daughter Ewelina). Author of the triptych "Tree of Life" with an area of 8 m² and an amber installation in the form of stalactites from 80 lumps weighing from 1 kg to 4 kg and about 10,000 inclusions, all with an area of 20.4 m². Creator of several hundred works of art made of amber: caskets, clocks, sculptures, two cabinets - "Sobieski" and "Gdański", several dozen paintings.
The owner of the second largest lump of Baltic amber in the world (weighing 5950 g), a collection of several thousand inclusions (including a lizard with a tick), the world's largest amber ball (11 cm in diameter), the largest egg made of one lump (1120 g) and a sculpture depicting a sleeping female figure (2549 g).
He has exhibited his works many times, including in Paris, Tokyo, Osaka (1970–1971); Düsseldorf (1986); at the castle in Kalmar, Sweden (1999); at the castle in Malbork; permanent exhibition in the halls of the Gdańsk City Hall, entitled Polish Jewels of the Sea (2000–2006); the exhibition became the foundation for the establishment of the Amber Museum in Gdańsk (2006); in Germany (2004) (under the patronage of Władysław Bartoszewski); in Malbork (2006); at Wawel (2007); at the National Museum in Brama Zielona in Gdańsk (2008) (under the patronage of the Minister of Culture); at the Royal Castle in Warsaw (2009) (patronage of the Minister of Culture and National Heritage); at the Museum im Schafstall in Neuenstadt, Germany (2009–2010) (under the patronage of the German Minister of Culture); at Wawel 2010 (under the patronage of the Minister of Culture and National Heritage); at the European Solidarity Center in Gdańsk (2016).
Currently, Lucjan Myrta's works are in the Amber Museum in Gdańsk, a museum in Japan and in private collections.
I heard a lot before I met Lucjan Myrta in person in Sopot on August 8, 2008, among his extraordinary amber collection and his artistic works that he created out of amber.
“… In a house with an area of 700 sq m. I have accumulated exactly 6,557 kg, i.e. over 6.5 tons of amber works of art. There are several hundred of these works: caskets, clocks, sculptures, cabinets and several dozen paintings. It is the largest such collection in the world.
I also have the world's largest amber ball - 11 cm in diameter, the largest egg made of one lump, weighing 1120 g ... ”- said Lucjan Myrta.
In Lucjan Myrta's studio, several dozen paintings were created in a technique similar to the Florentine mosaic (pietra dura), but having its own peculiarities related both to the specificity of the material and the principles professed by the author. Myrta's principle is to avoid materials other than amber in her works. This is obviously very difficult, but it has an amazing effect. What he created and how he says it proves an extraordinary passion. I saw his exhibitions at Wawel in Krakow, at the National Museum in Gdańsk and at the Royal Castle in Warsaw. His works gain direct contact when we look at them and see incredible precision ...
It became completely natural that I invited him to the Royal Łazienki for a meeting "Artists in Łazienki", which took place on September 18, 2014 at the Myślewicki Palace and attracted crowds.
He is the author and publisher of two albums about amber: large, bibliophile (2004) and smaller, published on the occasion of the exhibition at Wawel (2007), as well as the author of a 30-page chapter on amber in the Big Book of Gdańsk.
Repeatedly awarded, among others: Bronze Medal "For Merit to Culture Gloria Artis" (2008); Silver Medal for Merit to Culture - Gloria Artis (2013, awarded for the first time in Poland by the Minister of Culture and National Heritage, in the field of amber applied art); Artistic Craft Master of No. 1 awarded by the Minister of Culture and National Heritage; Medal of the 1000th anniversary of Gdańsk; Pomeranian Griffin Medal; Golden Badge of the Amber Chamber; Golden Badge of the Amber Association; Member of the World Amber Council Awards; 2004 - Laureate of the Award of the President of the City of Gdańsk in the Field of Culture.
“… Nobody was born a champion. Genius is a drop of talent sunk in a sea of effort and work. It is a small insect in amber. It doesn't mean anything by itself. Only when it is surrounded by a golden, shiny resin, which knows the secret of how to display beauty, does it gain immortality forever ... "- Katarzyna Kielecka" Citrus grove ".
