PORTRET z HISTORIĄ Juliusz Machulski

„…Rzeczywiście historia świata jest w rękach kilkunastu, no może kilkuset świrów i gry ich ego, namiętności, chciwości, a najczęściej głupoty. Bo rządzić światem chcą przede wszystkim świry. A my, szare, niemające kompletnie żadnego znaczenia ludziki, bierzemy potem za tych świrów w dupę…” – Juliusz Jan Machulski. 

Juliusz Jan Machulski (ur. 10 marca 1955 w Olsztynie) – polski reżyser, producent filmowy, aktor, scenarzysta i dramaturg. Założyciel Studia Filmowego „Zebra” (1988). 

W 1973 ukończył VII Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Warszawie. Przez rok studiował na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 1974–1978 uczył się na Wydziale Reżyserii Filmowej w PWSFTviT w Łodzi; dyplom ukończenia tej uczelni uzyskał w 1980. W trakcie studiów zagrał w filmie Krzysztofa Kieślowskiego Personel (1975) i nakręcił etiudę kryminalną Gorączka mleka. 

Jako reżyser filmowy zadebiutował filmem telewizyjnym Bezpośrednie połączenie, który zrealizował w ramach cyklu Sytuacje rodzinne. W kinie zadebiutował jako reżyser filmu kryminalnego Vabank (1981), który osiągnął sukces kasowy i przyniósł Machulskiemu m.in. nagrodę Złotej Laseczki Chaplina na festiwalu filmów komediowych w Vevey. Dużą popularnością zyskał również dzięki komedii fantastycznonaukowej Seksmisja (1983) o mężczyznach poddanych hibernacji (Olgierd Łukaszewicz, Jerzy Stuhr), którzy budzą się w totalitarnym świecie pozbawionym mężczyzn. 

W latach 80. nakręcił Vabank II, czyli riposta (1984) i komedię baśniową Kingsajz(1987). Następnie wyreżyserował pastisz kina gansgterskiego Deja vu (1990) o amerykańskim płatnym zabójcy (Jerzy Stuhr), który w latach 20. XX wieku wyrusza do Odessy w celu wykonania wyroku mafii na zbiegłym gangsterze. Machulski sparodiował w Deja vu kino radzieckie spod znaku Siergieja Eisensteina. 

Po transformacji ustrojowej zwrócił się ku komediom sensacyjnym, nakręcił filmu: V.I.P. (1991) o kompozytorze uwikłanym w aferę przemytniczą, Girl Guide (1995) o angliście (Paweł Kukiz) wplątanym w sensacyjno-kryminalną intrygę oraz Kilera (1997) i Kiler-ów 2-óch (1999) o taksówkarzu (Cezary Pazura) omyłkowo wziętym za płatnego mordercę. Próbę zmiany tonu na poważniejszy podjął filmem historycznym Szwadron(1992) o rosyjskim oficerze tłumiącym powstanie styczniowe, jednak produkcja nie została życzliwie przyjęta przez widownię. Dopiero przemontowana i skrócona wersja filmu zebrała lepsze recenzje. 

o nakręceniu komedii Pieniądze to nie wszystko (2001), będącej odpowiedzią na dokumentalną Arizonę (1996) Ewy Borzęckiej, i Superprodukcję (2002) o krytyku filmowym (Rafał Królikowski) zmuszonym przez gangstera do nakręcenia filmu promującego jego żonę, zwrócił się ponownie ku konwencji kina kryminalnego. Wyreżyserował ciepło przyjęty film Vinci (2004) o włamywaczach planujących kradzież Damy z łasiczką Leonarda da Vinci z Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Następnie nakręcił filmy: Ile waży koń trojański? (2008) o podróży w czasie do schyłkowego okresu PRL-u, Kołysanka (2010) – parodię wampirycznych horrorów, AmbaSSada (2013) o hipotetycznym zamachu na życie Adolfa Hitlera i Volta (2017). 

W 2012 wydał zbiór felietonów pt. „Hitman”, w których opowiedział historie ze swojego życia. W maju 2023 wydał swoją debiutancką powieść pt. „Wisząca Małpa”. 

10 grudnia 1998 odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi. W 2005 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a w 2014 – Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2015 odznaczony Medalem Uznania Fundacji Kościuszkowskiej (USA), a w 2022 został honorowym obywatelem Lublina. 

Od 1997 zasiada w Europejskiej Akademii Filmowej. W październiku 2011 został powołany do Rady Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

 „…Ostatni raz fotografowałem Juliusz Machulskiego 25 maja 2025 r. na Pl.Konstytucji i nieopodal Al.Róż w Warszawie, szybkie spotkanie i fantastyczne zdjęcia…”– Czesław Czapliński.

Jest synem aktorów, Haliny i Jana Machulskich. 

Był żonaty z aktorkami: Bożeną Stryjkówną i Lizą Machulską, następnie poślubił kostiumolożkę Ewę Machulską. Jego przyrodnim bratem jest Wojciech (ur. 2003), rzecznik partii Nowa Nadzieja. 

Reżyseria. Filmy. Gwiazda w Alei Gwiazd w Łodzi 1979: Bezpośrednie połączenie (film telewizyjny); 1981: Vabank; 1983: Seksmisja; 1984: Vabank II, czyli riposta; 1987: Kingsajz; 1990: Deja vu; 1991: V.I.P.; 1992: Szwadron; 1995: Girl Guide; 1997: Kiler; 1999: Kiler-ów 2-óch; 2001: Pieniądze to nie wszystko; 2002: Superprodukcja; 2004: Vinci; 2005: Solidarność, Solidarność... (nowelowy film telewizyjny, reżyseria noweli „Sushi”); 2008: Ile waży koń trojański?; 2010: Kołysanka; 2013: AmbaSSada; 2017: Volta.

Seriale: 1996-1998: Matki, żony i kochanki; 2020: Mały zgon.

Teatr Telewizji: 1995: Jury (także autor sztuki); 1996: Komedia amerykańska (autor – Adolf Nowaczyński); 1999: Od czasu do czasu (autor – Alan Ayckbourn); 2003: 19.Południk (także autor sztuki); 2009: Przerwanie działań wojennych (także autor sztuki); 2012: Next-ex (także autor sztuki); 2014: Brancz (także autor sztuki); 2013: Matka brata mojego syna (także autor sztuki); 2015: Rybka canero (także autor sztuki).

Produkcja: 1991: Kuchnia polska (serial TV); 1991: Kroll; 1991: V.I.P.; 1991: Kuchnia polska; 1992: Psy; 1992: 1968. Szczęśliwego Nowego Roku; 1992: Szwadron; 1997: Dzieci i ryby; 1997: Historie miłosne; 1997: Kiler; 1997: Bracia Witmanowie; 1999: Dług; 1999: Kiler-ów 2-óch; 1999: Tydzień z życia mężczyzny; 2001: Cisza; 2001: Pieniądze to nie wszystko; 2002: Dzień świra; 2002: Superprodukcja; 2003: Pogoda na jutro; 2004: Mój Nikifor; 2004: Vinci; 2004: Czwarta władza; 2005: Kochankowie Roku Tygrysa; 2006: Plac Zbawiciela; 2006: Palimpsest; 2006: Czeka na nas świat; 2007: Korowód; 2007: Hania; 2007: Wszystko będzie dobrze; 2008: Ile waży koń trojański?;2009: Ostatnia akcja; 2010: Kołysanka; 2010: Projekt dziecko, czyli ojciec potrzebny od zaraz; 2010: Zwerbowana miłość; 2011: Uwikłanie; 2011: W ciemności; 2013: AmbaSSada; 2013: Bilet na Księżyc; 2017: Bikini Blue; 2017: Volta; 2020: Mały zgon(serial TV).

  Obsada: 1974: Najważniejszy dzień życia – inżynier Urban Budny w młodości (odc. 7); 1975: Personel – Romek Januchta; 1977: Indeks – uczeń Monety; 1979: Lekcja martwego języka – Moszko, strażnik jeńców; 1980: Królowa Bona – dworzanin księżnej Anny Mazowieckiej (odc. 3); 1980: W biały dzień – kinooperator; 1980: Constans – kolega Witolda z pracy; 1981: Vabank – policjant na posterunku: po aresztowaniu Szpulskiego oraz przy pobieraniu odcisków palców; 1983: Seksmisja – fotoreporter na konferencji przed hibernacją; 1987: Zabij mnie glino – doktor Chrzanowski; 1987: Kingsajz – pasażer w przedziale restauracyjnym pociągu; 1995: Matki, żony i kochanki – reżyser Julek; 1999: Kiler-ów 2-óch – mężczyzna na Okęciu czekający na Barry’ego Sonnenfelda; 2002: Superprodukcja; 2009: Rewizyta – kolega Witolda z pracy (w zdjęciach z filmu Constans); 2013: AmbaSSada jako mężczyzna wysiadający z taksówki.

Nagrody: 1981 – „Brązowe Lwy Gdańskie” za najlepszy debiut reżyserski za Vabankna FPFF; 1984 – Nagroda Główna „Srebrne Lwy Gdańskie” za Seksmisję na FPFF; 1984 – „Złoty Talar” za Seksmisję; 1985 – „Złota Kaczka” za Seksmisję; 1995 – Grand Prix „Złote Lwy” za Girl Guide na FPFF; 1998 – „Złota Kaczka” za Kilera; 1999 – „Złote Lwy” dla producenta najlepszego filmu Dług na FPFF; 1999 – „Złoty Granat” za Kiler-ów 2-óch na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu; 2002 – „Złote Lwy” dla producenta najlepszego filmu za Dzień świra na FPFF; 2003 – „Złoty Granat” za Superprodukcję na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu; 2004 – Nagroda za scenariusz Vinci na FPFF; 2006 – „Złote Lwy” dla producenta najlepszego filmu Plac Zbawiciela.

  „…Od mistrza kina spodziewaliśmy się wykładu, tymczasem David Lean odpowiedział, że ma trzy zasady: - Po pierwsze, staram się wzbudzić entuzjazm ludzi, z którymi pracuję; po drugie, tłumaczę im dokładnie, o co chodzi; po trzecie, daje im odczuć, że są użyteczni, bo współtworzą film. Ot, i cała sztuka!...” – Juliusz Machulski. 

PORTRAIT with HISTORY Juliusz Machulski

       "...Indeed, the history of the world is in the hands of a dozen or so, maybe a few hundred lunatics and the games of their egos, passions, greed, and most often stupidity. Because the lunatics want to rule the world above all. And we, gray, completely insignificant people, then take these lunatics in the ass..." - Juliusz Jan Machulski.

Juliusz Machulski (born 10 March 1955 in Olsztyn) is a Polish film director, screenwriter, producer and actor. Son of noted actor Jan Machulski, he became notable for his comedies ridiculing the life in communist-ruled Poland of the 1970s and 1980s. He is a member of the European Film Academy and the founder of the Zebra Film Studio. In 2014, he was awarded the Officer's Cross of the Order of Polonia Restituta. 

Juliusz Machulski was born 10 March 1955 in Olsztyn, Poland, to parents, Jan Machulski and Halina Machulska. 

In 1973, he moved to Warsaw, where he was admitted to the Polish Philology faculty of the Warsaw University. However, in 1975 he moved to Łódź, where he graduated from the Łódź Film School. His film debut was Vabank (1981), a comedy describing a story of two Polish gangsters of the 1930s. The film was a striking success, as was the science-fiction comedy Seksmisja of 1984. Often seen as either a golden child or enfant terrible of the Polish cinema, Machulski quickly became one of the most popular Polish directors, both in Poland and abroad. His Seksmisja, although significantly shortened by the Soviet censorship, was one of the most popular pictures shown in the Soviet Union in mid-1980s. Kingsajz, a fantasy comedy made in 1987 remains one of his most important movies till date due to its great social significance. It is in many ways similar to Seksmisja but Kingsajz's message is stronger and more evident. It was also released at the time when anti-communistic society was very enthusiastic about pictures of that kind. Slogans from the film were appearing on many real walls, much to police's irritation. His ventures just after 1989 were still popular with the masses but none of them was critically acclaimed. His pictures of that time are often called "rude" in opposition to his earlier "intelligent" work. After his Matki, żony i kochanki, a television series many judged the end of director who failed to adapt to new environment. In 1997 he proved those opinions to be wrong when his Kiler became a huge hit and is now considered as cult movie along with its sequel, Kiler-ów 2-óch. Both movies are crime comedies about a simple taxi driver taken by a police for a famous killer. 

Since 1988 Machulski served as the headperson of Zebra Film Studio, he also briefly appeared in a number of films as an actor. On 10 December 1998 he was honoured with his own star paved in Piotrkowska Street in Łódź. 

       "...The last time I photographed Juliusz Machulski was on May 25, 2025, at Pl.Konstytucji and near Al.Róż in Warsaw, a quick meeting and fantastic photos..." – Czesław Czapliński.

Filmography: Vabank (1981); Sexmission (1984); Vabank II czyli Riposta (1984) Kingsajz (1987) Déjà vu (1990) V.I.P. (1991) Szwadron (1992) Girl Guide (1995) Matki, żony i kochanki (1995) Kiler (1997) Kiler-ów 2-óch (1999) Pieniądze to nie wszystko (2000) Superprodukcja (2003) Vinci (2004) Ile waży koń trojański (2008) release date - 26 December Kołysanka (12.02.2010) Ambassada (2013) Volta (2017)

Awards: 1981 - Prize for Best Debut Director at the Polish Film Festival in Gdynia (for Vabank); 1984 - Main prize Silver Lions at the same festival (for Seksmisja); 1984 - Golden Thaler at the Polish Film Festival (for Seksmisja); 1995 - Grand Prix Golden Lions for Girl Guide at the Polish Film Festival; 1997 - Audience Award for Kiler at the Polish Film Festival; 2004 - Individuell Award for Vinci (script) at the Polish Film Festival.

       "...We expected a lecture from the master of cinema, but David Lean replied that he had three rules: - First, I try to arouse enthusiasm in the people I work with; second, I explain to them exactly what it's about; third, I make them feel that they are useful because they are co-creating the film. That's the trick!..." - Juliusz Machulski.