PORTRET z HISTORIĄ Irena S.Dalska

Czesław Czapliński – W SZKICOWNIKU IRENY S. DALSKIEJ Nowy Jork – „PRZEGLĄD POLSKI” – 15-21 kwietnia 1982.

Irena S. Dalska jest małomówna, trudno ją sprowokować do zwierzeń o sobie i o tym co robi. Zamiast opowieści pokazuje mi rozwieszone w całym mieszkaniu obrazy, niezliczone ilości szkiców, zebranych w kilkudziesięciu szkicownikach – żywy zapis jej wrażeń.

  Bardzo rzadko mamy możliwość oglądania szkiców malarzy na wystawach, w galeriach czy w muzeach, oglądamy gotowe dzieła, które niejednokrotnie poprzedziło kilka lub kilkanaście szkiców. Wyjątek stanowią bardzo znani artyści, których szkice często sprzedawane są nieomal po takiej samej cenie jak gotowe dzieła. Na retrospektywnej wystawie Pabla Picassa w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku (1980) można było zobaczyć wiele szkiców, dających bardziej pełny i zróżnicowany obraz twórczości tego artysty.

Szkic dla malarza jest tym, czym notatnik dla pisarza, zawiera on w bardzo skróconej i syntetycznej formie najbardziej istotne emementy, szczególnie w przypadku robienia szkiców z natury – jak to ma miejsce w szkicach I.S. Dalskiej. Przestrzeń między kreskami jest tam często wypełniona barwnymi plamami.

  Swoje zainteresowania malarstwem Irena S. Dalska zawdzięcza ojcu, który był architektem przy dworze carskim w Carskim Siole w Rosji. Po wybuchu rewolucji w 1917 roku w Rosji przenosi się do Polski, gdzie spędza wiele lat na wsi w posiadłości rodzinnej. Przyroda wywiera duży wpływ na odczucia artystki, mówi o niej z uwielbieniem: ”...drzewa są dla mnie istotami żywymi i tak przedstawiam je w swoich obrazach…”.  Tworzy w całkowitej samotności, pod wpływem wrażeń zewnętrznych: „…do tworzenia potrzebna mi "...do tworzenia potrzebna mi jest orazpierwszy bodziec, nie chciałabym tego nazywać natchnieniem...”.

          W Polsce I.S. Dalska kończy najpierw szkolę malarską Gersona, a następnie Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie – w pracowni prof. Kowarskiego, który był pod dużym wpływem francuskich impresjonistów. Po uzyskaniu dyplomu ASP w Warszawie przez wiele lat współpracuje z największym polskim kompleksem górniczo-hutniczym w Katowicach, projektując między innymi jego stoisko na Targach Poznańskich stoisko na Targach Poznańskich, Międzynarodowej Wystawie Lotniczej w Mediolanie oraz współpracuje z wydawnictwem "Wspólnota Interesów Górniczo- Hutniczych”.

Po nieprawdopodobnych przejściach w czasie II wojny światowej osiedła się w Nowy Jorku, gdzie przez wiele lat uczy malarstwa. Liczne podróże po Stanach Zjednoczonych i Europie, jakie odbyła współpracując z American Express, dały jej bogactwo wrażeń i moc tematów do twórczości.

  Swoje prace S.I. Dalska, wystawiała między innymi na dorocznych wystawach National Academy of Design w Nowym Jorku, Holyoke Collage w Massachusetts, Nicholas Roerich Museum w Nowym Jorku oraz w Polsce, Anglii i Portugalii.

Dalska Svetlana, znana również jako Irene Dalski ur. 14 grudnia 1909 r. w St. Petersburgu (ojciec Simon Sidorchuk, matka Olga Pisarer) zmarła w kwietniu 2002 r. W marcu 1982 r. odwiedziłem ją w Nowym Jorku w dzielnicy Queens.

Reprodukujemy kilka prac z jej szkicownika.

PORTRAIT with HISTORY Irena S. DALSKA

  Czesław Czapliński – IN THE SKETCHBOOK OF IRENA S. DALSKANew York – “PRZEGLĄD POLSKI” – April 15–21, 1982

Irena S. Dalska is not very talkative; it is difficult to prompt her to confide about herself or about what she does. Instead of telling me, she shows me the paintings hung all around her apartment and countless sketches collected in dozens of sketchbooks—a living record of her impressions.

We very rarely have the opportunity to view painters’ sketches at exhibitions, in galleries, or in museums; we usually see finished works, which are often preceded by several or even a dozen sketches. Exceptions are very famous artists whose sketches are often sold for almost the same price as their completed works. At the retrospective exhibition of Pablo Picasso at the Museum of Modern Art in New York (1980), one could see many sketches that offered a fuller and more varied picture of the artist’s creative output.

A sketch for a painter is what a notebook is for a writer—it contains, in a very concise and synthetic form, the most essential elements, especially in the case of sketches made from nature, as is true in the sketches of I.S. Dalska. The space between the lines is often filled with colorful patches.

Irena S. Dalska owes her interest in painting to her father, who was an architect at the tsarist court in Tsarskoye Selo in Russia. After the outbreak of the 1917 revolution, he moved to Poland, where he spent many years in the countryside on a family estate. Nature has a strong influence on the artist’s feelings; she speaks of it with admiration: “...trees are living beings to me, and that is how I portray them in my paintings...”. She creates in complete solitude, under the influence of external impressions: “...to create, I need that first impulse; I would not want to call it inspiration...”.

In Poland, I.S. Dalska first completed the Gerson School of Painting, and later the Academy of Fine Arts in Warsaw—studying in the studio of Professor Kowarski, who was strongly influenced by the French Impressionists. After receiving her diploma from the Academy of Fine Arts in Warsaw, she collaborated for many years with the largest Polish mining-and-metallurgical complex in Katowice, designing, among other things, its exhibition booth for the Poznań International Fair, the International Aviation Exhibition in Milan, and working with the publishing house Wspólnota Interesów Górniczo-Hutniczych (“Community of Mining and Metallurgical Interests”).

After incredible ordeals during World War II, she settled in New York, where she taught painting for many years. Her numerous travels throughout the United States and Europe, undertaken while working with American Express, provided her with a wealth of impressions and a multitude of themes for her artistic work.

S.I. Dalska exhibited her works, among other places, at the annual exhibitions of the National Academy of Design in New York, at Holyoke College in Massachusetts, the Nicholas Roerich Museum in New York, as well as in Poland, England, and Portugal.

Dalska Svetlana, also known as Irene Dalski, born December 14, 1909, in St. Petersburg (father: Simon Sidorchuk, mother: Olga Pisarer), died in April 2002. I visited her in March 1982 in New York, in the borough of Queens.

We present several works from her sketchbook.