„…By dokonać wielkich dzieł, konieczne są dwie rzeczy: plan i nie dość dużo czasu…” – Leonard Bernstein.
Leonard Bernstein (wym. ˈbɜːrnstaɪn; ur. 25 sierpnia 1918 w Lawrence, zm. 14 października 1990 w Nowym Jorku) – dyrygent, kompozytor i pianista pochodzenia żydowskiego.
Był synem żydowskich emigrantów z Rosji – Jennie Resnick i Samuela Josepha Bernsteina, przedsiębiorcy produkującego produkty do pielęgnacji włosów dla kobiet oraz uczonego talmudysty. Bernstein komponował muzykę symfoniczną, kameralną, baletową, filmową i musicale dla Broadwayu. W swej twórczości wykorzystywał szeroko folklor amerykański (pieśni kowbojskie, tańce meksykańskie, jazz). W karierze pomogło mu dwóch artystów: grecki dyrygent Dimitri Mitropoulos i nowojorski kompozytor Aaron Copland (z którymi łączyły go romanse). Droga do kariery stanęła przed Bernsteinem otworem w 1943 roku, kiedy musiał on zastąpić na podium chorego Brunona Waltera na koncercie w nowojorskiej sali Carnegie Hall.
Prowadził programy popularyzatorskie w telewizji, pisał książki i felietony. Przez cały okres swojej kariery na amerykańskiej scenie muzycznej był stale „rozdarty” między obowiązkami dyrygenckimi a osobistym zamiłowaniem do kompozycji.
Był dyrektorem artystycznym najsłynniejszych amerykańskich orkiestr, a nawet teatrów operowych z Metropolitan Opera na czele. Pisywał piosenki, między innymi dla Franka Sinatry.
Tak się złożyło, że byłem w końcu sierpnia 1989 r. w Warszawie, kiedy Leonard Bernstein, przygotowywał się w Operze Narodowej do koncertu. Miałem zgodę, aby towarzyszyć mu w tym przedsięwzięciu z aparatem w ręku, właściwie najbliżej jak to było możliwe. Niezwykła postać, do dziś nie mogę zapomnieć, jak realizował ten projekt. To były znakomity czas na zdjęcia, kiedy koncentrował się na próbach i krótkich przerwach, aby złapać oddech. A właściwie nie oddech, bo palił wówczas intensywnie papierosy. Muszę powiedzieć, że swoją autentycznością, robił olbrzymie wrażenie.
Rok przed śmiercią, 1 września 1989 roku, Bernstein dyrygował w Warszawie podczas Koncertu dla Pokoju w 50. rocznicę najazdu Niemiec hitlerowskich na Polskę. Wykonał uwerturę Leonora III autorstwa Ludwiga van Beethovena oraz swój własny utwór Chichester Psalms z udziałem m.in. Poznańskiego Chóru Chłopięcego i Męskiego prowadzonego przez prof. Stefana Stuligrosza. W koncercie występowali między innymi: Barbara Hendricks, Liv Ullmann, Marek Drewnowski, Krzysztof Penderecki, Hermann Prey. Na widowni znajdował się późniejszy Prezydent Polski Lech Wałęsa.
Odznaczony Krzyżem Komandorskim I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (1970), chilijskim Orderem Bernardo O’Higginsa (1964), Orderem Lwa Finlandii w stopniu Komandora (1965), meksykańskim Orderem Orła Azteckiego (1982), francuską Legią Honorową (Kawaler 1968, Oficer 1978, Komandor 1985), Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1987), Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1989).
W 1985 roku, na pięć lat przed śmiercią Bernsteina, przyznano mu Grammy Lifetime Achievement Award. Przed śmiercią Bernsteina, a także później, uhonorowano go 16 nagrodami Grammy.
Zmarł w swoim apartamencie na nowojorskim Manhattanie w wieku 72 lat. Przyczyną jego śmierci był nowotwór płuc.
Wiele źródeł (w tym znajomi Bernsteina) uznaje go za osobę homoseksualną. Sam Bernstein określał siebie jako „pół mężczyznę, pół kobietę”. W latach 1951–1978 jego żoną była Felicia Montealegre Cohn, z którą miał trójkę dzieci: córki Jamie Anne Marię (ur. 1952) i Ninę Marię Felicię (ur. 1962) oraz syna Alexandra Serge’a Leonarda (ur. 1955).
„…Jestem jak Mahler, są we mnie dwaj ludzie – dyrygent i kompozytor…” – Leonard Bernstein.
Do najważniejszych prac Bernsteina należą: balety – Fancy Free (1944), Facsimile – Choreographic Essay for Orchestra (1946), musicale dla Broadwayu – On the Town (1944), Trouble in Tahiti (1952), Wonderful Town (1953), West Side Story (1957), symfonie – Jeremiah (1942), Kaddish (1963), a także operetka Kandyd (1956).
„…Muzyka może nazwać to, czego nie da się nazwać i przekazać niepoznawalne…” –Leonard Bernstein.
PORTRAIT with HISTORY Leonard Bernstein
"... To accomplish great works, two things are necessary: a plan and not enough time..." - Leonard Bernstein.
Leonard Bernstein (pronounced ˈbɜːrnstaɪn; born August 25, 1918 in Lawrence, died October 14, 1990 in New York) - conductor, composer and pianist of Jewish origin.
He was the son of Jewish immigrants from Russia - Jennie Resnick and Samuel Joseph Bernstein, an entrepreneur producing hair care products for women and a learned Talmudist. Bernstein has composed symphonic, chamber, ballet, film and Broadway musicals. In his work, he made extensive use of American folklore (cowboy songs, Mexican dances, jazz). Two artists helped him in his career: the Greek conductor Dimitri Mitropoulos and the New York composer Aaron Copland (with whom he had affairs). The road to a career was opened to Bernstein in 1943, when he had to replace the sick Bruno Walter on the podium at a concert at New York's Carnegie Hall.
He conducted popularization programs on television, wrote books and columns. Throughout his career on the American music scene, he was constantly "torn" between his conducting duties and his personal passion for composition.
He was the artistic director of the most famous American orchestras and even opera theaters with the Metropolitan Opera at the helm. He wrote songs for Frank Sinatra, among others.
It so happened that I was in Warsaw at the end of August 1989, when Leonard Bernstein was preparing for a concert at the National Opera. I had permission to accompany him on this venture with camera in hand, as close as possible actually. An extraordinary person, to this day I cannot forget how he carried out this project. It was a great shooting time as he concentrated on rehearsals and short breaks to catch his breath. Or rather, not breathing, because he was smoking cigarettes intensely at the time. I must say that he made a huge impression with his authenticity.
A year before his death, on September 1, 1989, Bernstein conducted the Concert for Peace in Warsaw on the 50th anniversary of Nazi Germany's invasion of Poland. He performed the Leonor III overture by Ludwig van Beethoven and his own piece Chichester Psalms featuring, among others, Poznań Boys' and Men's Choir led by prof. Stefan Stuligrosz. The concert featured, among others: Barbara Hendricks, Liv Ullmann, Marek Drewnowski, Krzysztof Penderecki, Hermann Prey. The future President of Poland, Lech Wałęsa, was in the audience.
Decorated with the Commander's Cross of the First Class of the Decoration of Honor for Services to the Republic of Austria (1970), the Chilean Order of Bernardo O'Higgins (1964), the Order of the Lion of Finland in the rank of Commander (1965), the Mexican Order of the Aztec Eagle (1982), the French Legion of Honor (Knight 1968 , Officer 1978, Commander 1985), Commander's Cross of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (1987), Knight of the Grand Cross of the Order of Merit of the Italian Republic (1989).
In 1985, five years before Bernstein's death, he was awarded the Grammy Lifetime Achievement Award. Bernstein was honored with 16 Grammy Awards before and after his death.
He died in his apartment in Manhattan, New York at the age of 72. The cause of his death was lung cancer.
Many sources (including Bernstein's friends) recognize him as homosexual. Bernstein himself described himself as "half man, half woman". From 1951 to 1978, he was married to Felicia Montealegre Cohn, with whom he had three children: daughters Jamie Anne Maria (born 1952) and Nina Maria Felicia (born 1962) and son Alexander Serge Leonard (born 1955).
“…I am like Mahler, there are two people in me – a conductor and a composer…” – Leonard Bernstein.
Bernstein's most important works include: ballets - Fancy Free (1944), Facsimile - Choreographic Essay for Orchestra (1946), musicals for Broadway - On the Town (1944), Trouble in Tahiti (1952), Wonderful Town (1953), West Side Story (1957), symphonies - Jeremiah (1942), Kaddish (1963), and the operetta Candy (1956).
"... Music can name what cannot be named and convey the unknowable..." - Leonard Bernstein.
Comments