Filip Michał Bajon (ur. 25 sierpnia 1947 w Poznaniu) –prozaik, scenarzysta oraz reżyser filmowy i teatralny. Profesor sztuk filmowych (2012), dyrektor Studia Filmowego „Kadr”. Członek Gildii Reżyserów Polskich.
Maturę zdał w I Liceum Ogólnokształcącym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1970), gdzie był seminarzystą Zygmunta Ziembińskiego w Katedrze Teorii Państwa i Prawa UAM. Po ukończeniu tego kierunku podjął kolejne studia, na Wydziale Reżyserii PWSFTviT im. Leona Schillera w Łodzi. W 1974 r. uzyskał absolutorium, jednak ówczesny rektor, Stanisław Kuszewski, usunął go z uczelni bez nadania tytułu magistra, gdyż jego dyplomowy film Sadze dotyczył tłumienia wypadków grudniowych w Gdańsku w 1970 r. Nie zakazano mu jednak działalności filmowej.
Debiutował jako prozaik w 1970 r. na łamach „Miesięcznika Literackiego”. Jego debiutem reżyserskim był w 1977 r. film telewizyjny Powrót. Jako reżyser współpracował również z teatrami, między innymi Sceną na Piętrze (Poznań) – Z życia glist, Teatrem Dramatyczny w Warszawie – Szaleństwo Jerzego III oraz Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie – Płatonow. Reżyserował też przedstawienia dla Teatru Telewizji.
Wykładowca (przewód kwalifikacyjny II stopnia) Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego UŚ w Katowicach. Prodziekan kierunku Realizacja Obrazu Filmowego Telewizyjnego i Fotografii w Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. W latach 2008–2016 dziekan Wydziału Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej PWSFTviT w Łodzi. W latach 90. pełnił funkcję kierownika artystycznego Studia Filmowego „Dom”. Od 2015 dyrektor Studia Filmowego „Kadr”.
Bajon jest ojcem trzech synów: Maurycego, z Elżbietą Bajon – pierwszą żoną, Kaspra i Ksawerego, z drugą żoną, Katarzyną Gintowt – malarką i graficzką. W 2013 roku poślubił Marzenę Mróz – dziennikarkę, podróżniczkę i fotografkę.
„…Pierwszy raz fotografowałem Filipa Bajona 21 maja 2022 r. w Warszawie. Pamiętam, że zrobiłem wówczas intensywną serię zdjęć, prosząć o kontakt z obiektywem. Drugi raz, to właściwie przypadek, w tym samym czasie, po zebraniu wyborczym Stowarzyszenia Filmowców Polskich wyśliśmy z Hotelu Hilton w Warszawie 22 czerwca 2024 r. Kiedy zobaczyłem w zasięgu wzroku Filipa Bajona z żoną Marzena Mróz, zapytałem, czy mógłbym zrobić kilka zdjęć. Po uzyskaniu zgody, zrobiłem kilka zdjęć, które znakomicie uzupełniały się z poprzednimi…” – Czesław Czapliński.
Filmografia m.in. reżyser: Przyczynek do teorii językoznawstwa (1972); Sadze(1973); I inni (1973), także scenariusz; Powrót (1977), także scenariusz; Videokaseta(1976), także scenariusz; Rekord świata (1977), także scenariusz; Zielona ziemia (1978), także scenariusz; Aria dla atlety (1979), także scenariusz; Wizja lokalna 1901 (1980), także scenariusz; Limuzyna Daimler-Benz (1981), także scenariusz; Wahadełko (1981), także scenariusz; Engagement (1984), także scenariusz; Biała wizytówka (1986), także scenariusz; Magnat (1986), także scenariusz; Bal na dworcu w Koluszkach (1989), także scenariusz; Pensjonat Słoneczny blask (1989), także scenariusz; Spokojny żywot (Une petite vie tranquille, 1991); Powtórka z Conrada (1991), także scenariusz; Sauna (1992), także scenariusz; Lepiej być piękną i bogatą (1993), także scenariusz i produkcja; Poznań 56(1996), także scenariusz; Poszukiwany: Ryszard Kapusciński (1998), także scenariusz; Portret męski we wnętrzu (1999), także scenariusz i zdjęcia; Przedwiośnie (2001), także scenariusz; Solidarność, Solidarność... (2005); Fundacja (2006), także scenariusz; Śluby panieńskie (2010), także scenariusz; Panie Dulskie (2015), także scenariusz; Kamerdyner(2018).
Scenarzysta autor scenariuszy wszystkich swoich filmów oraz: Czarne Słońce, (1975), niezrealizowany scenariusz filmu fabularnego, wspólnie z Piotrem Andrejewem; Klincz (1979), wspólnie z Piotrem Andrejewem.
Aktor m.in. Kto za? jako elektryk (1980); Szanghaj 1937 (1996); Bajon '56 jako on sam (1998); Portret męski we wnętrzu jako on sam (1999); Filmy o filmach jako on sam (1999).
Producent m.in. Bękart (1994); Akwarium (1995); Kolonel Bunker (1998); Córy szczęścia (1999).
Spektakle teatralne (reżyseria) m.in. Z życia dżdżownic (1983); Płatonow (1988), także adaptacja; Szaleństwo Jerzego III (1994); Tango (2004).
Teatr Telewizji m.in. Upiór (1995); Zagłada ludu albo moja wątroba (1998); Hrabia(1999); Stara kobieta wysiaduje (2000); Dogrywka (2003); Śmiech w ciemności (2003).
Twórczość literacka – proza m.in. Białe niedźwiedzie nie lubią słonecznej pogody(1971); Proszę za mną na górę (1972); Serial pod tytułem (1974); Podsłuch (1994), Cień po dniu. Powieść autobiograficzna (2006); Wywiad-rzeka Włodzimierz Braniecki, Szczun. Z Filipem Bajonem o Poznaniu, o jego wielkopolskiej trylogii filmowej rozmowy prawie o wszystkim (1998).
Nagrody m.in. 1972: Nagroda im. Wilhelma Macha za powieść Białe niedźwiedzie nie lubią słonecznej pogody; 1978: nagroda dziennikarzy na festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Rekord świata; 1978: Złota Kamera (Nagroda magazynu „Film”) w kategorii: debiut reżyserski w filmie fabularnym za rok 1977 za film Powrót; 1979: nagroda za debiut reżyserski na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku za film Aria dla atlety; 1979: Jantar na festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Aria dla atlety; 1979: nagroda dziennikarzy za najlepszy debiut reżyserski w polskim przeglądzie debiutów na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Aria dla atlety; 1979: Samowar, Nagroda Entuzjastów Kina w Świebodzinie za film Aria dla atlety; 1980: Don Kichot (Nagroda PF DKF) za film Aria dla atlety; 1980: Nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku za film Wizja lokalna 1901 w Łagowie; 1980: nagroda za debiut reżyserski na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Autorskich w San Remo za film Aria dla atlety;1980: wyróżnienie w sekcji nowych realizatorów na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastián za film Aria dla atlety; 1981: nagroda za scenariusz na FPFF w Gdańsku za film Wahadełko; 1981: Nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku za film Wahadełko; 1981: Grand Prix „Wielki Jantar” na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Wahadełko; 1982: Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Figueira da Foz za film Limuzyna Daimler Benz; 1982: Grand Prix „Wielki Jantar” na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Limuzyna Daimler Benz; 1987: Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni za film Magnat; 1987: Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową w dziedzinie filmu fabularnego za rok 1986 (tj. za film Magnat); 1992: Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za film Sauna; 1996: Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni za film Poznań 56; 1997: nagroda za reżyserię na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Złoty Rycerz” w Moskwie (Rosja) za film Poznań 56; 1997: nagroda jury młodzieżowego w Tarnowie za film Poznań 56 1999: nominacja do nagrody Orzeł w kategorii: najlepszy producent za rok 1998 (tj. za film Farba); 2002: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, w uznaniu wybitnych zasług dla rozwoju Telewizji Polskiej; 2006: Nagroda Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego; statuetka „Lider Pracy Organicznej” w Poznaniu; 2014: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”; 2022: Platynowe Lwy za całokształt twórczości.
"...(...) gdyby w Polsce 60% ludzi miało wyższe wykształcenie, to wszystko wyglądaloby pewnie inaczej. Ale nie ma takiego kraju, gdzie większość ma wyższe wykształcenie. (...) Tymczasem w Polsce mamy 7% ludzi z wyższym wykształceniem, z czego kilkaset tysięcy wyjeżdża. No więc kto ma tu coś zmieniać?..." – Filip Bajon.
PORTRAIT with HISTORY Filip Bajon
“…Fiction was something that people always wanted and got…” - Filip Bajon.
Filip Michał Bajon (born August 25, 1947 in Poznań) – prose writer, screenwriter and film and theater director. Professor of film arts (2012), director of the "Kadr" Film Studio. Member of the Polish Directors Guild.
He passed his secondary school leaving examination at the 1st Secondary School. Karol Marcinkowski in Poznań. A graduate of the Faculty of Law and Administration of the University of Adam Mickiewicz University in Poznań (1970), where he was a seminarian of Zygmunt Ziembiński at the Department of Theory of State and Law at Adam Mickiewicz University. After graduating from this field, he began further studies at the Directing Department of the Polish Film School. Leon Schiller in Łódź. In 1974, he obtained his discharge, but the then rector, Stanisław Kuszewski, expelled him from the university without awarding him a master's degree, because his diploma film Sadze was about the suppression of the December events in Gdańsk in 1970. However, he was not banned from making films.
He made his debut as a prose writer in 1970 in "Miesięcznik Literacki". His directorial debut was in 1977 in the television film Powrot (The Return). As a director, he also cooperated with theaters, including Scena na Piętrze (Poznań) - Z Życie Glist, Dramatyczny Theater in Warsaw - The Madness of George III and Stary Teatr im. Helena Modrzejewska in Krakow – Płatonow. He also directed shows for the Television Theater.
Lecturer (second degree qualification) at the Faculty of Radio and Television. Krzysztof Kieślowski University of Silesia in Katowice. Vice-dean of the field of Television Film Image Production and Photography at the University of Humanities and Economics in Łódź. In the years 2008–2016, dean of the Faculty of Film and Television Directing of the National Film School in Łódź. In the 1990s, he was the artistic director of the "Dom" Film Studio. Since 2015, director of the "Kadr" Film Studio.
Bajon is the father of three sons: Maurycy, with Elżbieta Bajon - his first wife, Kasper and Ksawery, with his second wife, Katarzyna Gintowt - a painter and graphic artist. In 2013, he married Marzena Mróz - a journalist, traveler and photographer.
“…I photographed Filip Bajon for the first time on May 21, 2022 in Warsaw. I remember that I took an intense series of photos, asking for contact with the lens. The second time was actually a coincidence, at the same time, after the election meeting of the Polish Filmmakers Association, we were sent from the Hilton Hotel in Warsaw on June 22, 2024. When I saw Filip Bajon and his wife Marzena Mróz in sight, I asked if I could take a few photos. After obtaining consent, I took a few photos that perfectly complemented the previous ones..." - Czesław Czapliński.
Filmography including: director: A Contribution to the Theory of Linguistics (1972); Soot (1973); And Others (1973), also screenplay; The Return (1977), also screenplay; Videocassette (1976), also screenplay; World Record (1977), also screenplay; Green Earth (1978), also screenplay; Aria for an Athlete (1979), also screenplay; Local Vision 1901 (1980), also screenplay; Daimler-Benz Limousine (1981), also screenplay; Pendulum (1981), also screenplay; Engagement (1984), also screenplay; White Business Card (1986), also screenplay; Magnat (1986), also screenplay; Ball at the Koluszki Station (1989), also screenplay; Sunshine Guest House (1989), also screenplay; A Quiet Life (Une petite vie tranquille, 1991); Replay of Conrad (1991), also screenplay; Sauna (1992), also screenplay; It's Better to Be Beautiful and Rich (1993), also screenplay and production; Poznań 56 (1996), also screenplay; Wanted: Ryszard Kapusciński (1998), also screenplay; Portrait of a Man in the Interior (1999), also script and photos; Early Spring (2001), also screenplay; Solidarity, Solidarity... (2005); Foundation (2006), also screenplay; Maiden Vows (2010), also screenplay; Ladies Dulskie (2015), also screenplay; The Butler (2018).
Screenwriter, author of the scripts for all his films and: Black Sun (1975), an unrealized feature film script, together with Piotr Andrejew; Klincz (1979), together with Piotr Andrejew.
Actor, among others Who's in favor? as electrician (1980); Shanghai 1937 (1996); Bajon '56 as himself (1998); Portrait of a man in the interior as himself (1999); Movies About Movies as Himself (1999).
Producer, among others The Bastard (1994); Aquarium (1995); Kolonel Bunker (1998); Daughters of Fortune (1999). Theater performances (directing) including: From the Life of Earthworms (1983); Platonov (1988), also adaptation; The Madness of George III (1994); Tango (2004).
Television Theater, among others The Phantom (1995); The Destruction of the People or My Liver (1998); The Count (1999); Old Woman Broods (2000); Overtime (2003); Laughter in the Dark (2003).
Literary works – prose, among others White Bears Don't Like Sunny Weather (1971); Please Follow Me Upstairs (1972); A series called (1974); Wiretapping (1994), Shadow After Day. Autobiographical novel (2006); Interview-river Włodzimierz Braniecki, Szczun. With Filip Bajon about Poznań, about his Greater Poland film trilogy, Conversations about Almost Everything (1998).
Awards include: 1972: Award Wilhelm Mach for his novel White Bears Don't Like Sunny Weather; 1978: journalists' award at the "Młodzi i Film" festival in Koszalin for the film World Record; 1978: Golden Camera ("Film" magazine Award) in the category: directorial debut in a feature film for 1977 for the film "Return"; 1979: award for directorial debut at the Polish Film Festival in Gdańsk for the film Aria dla athlete; 1979: Jantar at the "Młodzi i Film" festival in Koszalin for the film Aria dla alety; 1979: journalists' award for the best directorial debut in the Polish debut review at the KSF "Młodzi i Film" in Koszalin for the film Aria dla alety; 1979: Samovar, Cinema Enthusiasts' Award in Świebodzin for the film Aria for an Athlete; 1980: Don Quixote (PF DKF Award) for the film Aria for an Athlete; 1980: Main Jury Prize at the Polish Film Festival in Gdańsk for the film Wizja loka 1901 in Łagów; 1980: award for directorial debut at the International Festival of Artistic Films in San Remo for the film Aria for an Athlete; 1980: distinction in the new directors section at the San Sebastián International Film Festival for the film Aria for an Athlete; 1981: screenplay award at the Polish Film Festival in Gdańsk for the film Wahadełko; 1981: Main Jury Prize at the Polish Film Festival in Gdańsk for the film Wahadełko; 1981: Grand Prix "Wielki Jantar" at the KSF "Młodzi i Film" in Koszalin for the film Wahadełko; 1982: Grand Prix at the Figueira da Foz International Film Festival for the film Daimler Benz Limousine; 1982: Grand Prix "Wielki Jantar" at the KSF "Młodzi i Film" in Koszalin for the film Daimler Benz Limousine; 1987: Special Jury Award at the Polish Film Festival in Gdynia for the film Magnat; 1987: Award of the Head of Cinematography for film work in the field of feature films for 1986 (i.e. for the film Magnat); 1992: Award of the Chairman of the Radio and Television Committee for the film Sauna; 1996: Special Jury Award at the Polish Film Festival in Gdynia for the film Poznań 56; 1997: award for directing at the "Golden Knight" International Film Festival in Moscow (Russia) for the film Poznań 56; 1997: youth jury award in Tarnów for the film Poznań 56 1999: nomination for the Orzeł award in the category: best producer for 1998 (i.e. for the film Paint); 2002: Knight's Cross of the Order of Polonia Restituta, in recognition of outstanding contributions to the development of Polish Television; 2006: Society Award Hipolit Cegielski; "Organic Work Leader" statuette in Poznań; 2014: Gold Medal for Merit to Culture Gloria Artis; 2022: Platinum Lions for Lifetime Achievement.
“(…) if 60% of people in Poland had higher education, everything would probably look different. But there is no country where the majority has higher education. (…) Meanwhile, in Poland we have 7% of people with higher education, of whom several hundred thousand leave. So who is going to change anything here?..." - Filip Bajon.
Comentários