„…Nie chcę już opowiadać ludziom o swojej martyrologii, że siedziałam w więzieniu, że cierpiałam, że byłam przerażona. Chcę im powiedzieć, że życie bez miłości jest nic nie warte. Bez miłości do dziecka, małżeńskiej, koleżeńskiej, miłości kochanków. Trzeba mieć siłę, żeby wykrzesać w sobie miłość do bliźniego i to nie tylko do tego, który też ci ją okazuje. Ale także do tego, który jest np. wrogo nastawiony. To jest wielka sztuka, żeby się nie zniechęcić i nie machnąć wówczas ręką. Nie można zostawiać za sobą nie wyczyszczonych spraw międzyludzkich…” – Alina Janowska.
Alina Maria Janowska-Zabłocka (ur. 16 kwietnia 1923 w Warszawie, zm. 13 listopada 2017 tamże, pochowana została w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie) – aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, była córką Stanisława i Marceliny Janowskich. Ojciec, z wykształcenia inżynier rolnik był adiutantem generała Józefa Dowbor-Mościckiego. Matka, Marcelina Rymkiewiczówna, z wykształcenia śpiewaczka operetkowa, porzuciła obiecującą karierę dla męża i rodziny. Jej stryj, Bohdan Janowski, oficer i dziedzic majątku Janowskich Polany II koło Wuszniewa, zginął w Katyniu. Dzieciństwo spędziła m.in. w Berdówce, Brodach pod Kalwarią Zebrzydowską, Miętnem koło Garwolina i Żyrowicach. Na przełomie 1939 i 1940 została osadzona wraz z matką i bratem w obozie jenieckim Stalag I BHohenstein pod Olsztynkiem. Została uratowana przed wywozem na roboty do Niemiec i przydzielona do prac w ogrodach Pałacu w Wilanowie.
Aresztowana w nocy z 23 na 24 kwietnia 1942, została oskarżona o współpracę z podziemiem i pomoc rodzinie żydowskiej. Przez 7 miesięcy więziona na Pawiaku w Warszawie. Wielokrotnie przesłuchiwana na Szucha. 6 listopada została zwolniona i jednocześnie uratowana przed wywozem do Oświęcimia. Wzięła udział w powstaniu warszawskim, przyłączając się do niego już 1 sierpnia. Była łączniczką dowództwa batalionu „Kiliński”, pod pseudonimem „Alina” (nieformalnie „Setka” – z uwagi na to, że można było na nią liczyć w 100%), na służbie pozostawała aż do 4 października 1944. Po upadku powstania i wyjściu z Warszawy przedostała się do rodziców w Tworkach.
Jej pierwszy występ w 1943 zapowiadał Jerzy Waldorff, akompaniowali Witold Lutosławski i Andrzej Panufnik. Po wojnie trafiła do łódzkiego Teatru Syrena, grała w kabarecie Gong. Wypatrzona w Syrenie przez asystenta Leonarda Buczkowskiego znalazła się na planie „Zakazanych piosenek” (1946). W 1946 ukończyła Szkołę Tańca Artystycznego Janiny Mieczyńskiej w Łodzi. W 1948 zdała aktorski egzamin eksternistyczny.
Była prezesem Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom „Gniazdo”, od 2007 była członkiem honorowym i Prezesem Honorowym Stowarzyszenia.
Alina Janowska po raz ostatni wystąpiła przed publicznością 17 marca 2013 na 34. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu w koncercie „Urodziny Aliny. Benefis Aliny Janowskiej”, kiedy świętowała jubileusz pracy artystycznej. Cierpiała na chorobę Alzheimera. Była żoną Andrzeja Boreckiego, z którym miała córkę Agatę (ur. 1957). Od 1963 była żoną architekta Wojciecha Zabłockiego. Mieli dwoje dzieci: Michała (ur. 1964) i Katarzynę (ur. 1969).
Występowała w filmach m.in. 1946 – Zakazane piosenki, 1947 – Ostatni etap, 1948 – Skarb, Ślepy tor, 1949 – Dumbo, 1950 – Czrci źleb, 1953 – Dumna królowa, 1961 – Kopciuszek, Samson, Czas przeszły, 1962 – Spóźnieni przechodnie, 1963 – Smarkula, 1967 – Poradnik matrymonialny, 1969 – Pożarowisko, 1970 – Dzięcioł, 1972 – Podróż za jeden uśmiech, 1975 – Dulscy, 1982 – Na tropach Bartka, 1984 – Miłość z listy przebojów, 1985 – Och, Karol, 1990 – Femina, 1991 – V.I.P., Rozmowy kontrolowane, 1999 – Gwiazdka w Złotopolicach, 2002 – Wszyscy święci, 2008 – Niezawodny system, 2009 – Ostatnia akcja, 2013 – Zdjęcie od Nasierowskiej, czyli życie wielokrotnie spełnione.
Występowała w serialach telewizyjnych m.in. 1965-1966 – Wojna domowa, 1968 – Stawka większa niż życie, 1971 – Samochodzik i templariusze, Podróż za jeden uśmiech, 1974 – Wielka miłość Balzaka, 1976 – Czterdziestolatek, 1977 – Lalka, 1978 – Rodzina Leśniewskich, 1980 – Tylko Kaśka, Kłusownik, 1984 – 5 dni z życia emeryta, 1993 – Czterdziestolatek. 20 lat później, 1997-2010 – Złotopolscy, 2007 – Niania, 2010-2011 – Plebania, 2011 – Na dobre i na złe.
Wielokrotnie odznaczana i wyróżniana m.in. 1979: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 1979: Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”, 1995: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, 2001: Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, 2001: odcisk dłoni na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach, 2003: Kawaler Orderu Uśmiechu, 2005: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Krzyż Partyzancki, Krzyż Armii Krajowej, Warszawski Krzyż Powstańczy.
Z Aliną Janowską i jej mężem Wojciechem Zabłockim umówiłem się w ich domu na warszawskim Żoliborzu Oficerskim – 2 czerwca 2009 r. Już po wejściu i pzywitaniu, zastanawiałem się jak zrobić, aby najpierw mieć Alinę Janowską samą do zdjęć. Nieraz tak się zdarza, że co pomyślę się dzieje. Alina Janowska zaprosiła mnie do swojej części domu, mówiąc, że Wojciech ma coś skończyć, abyśmu mu nie przeszkadzali. Czyli plan już się realizuje. Kiedy Alina Janowska dowiedziała się, że chce jej zrobić portrety, które wstrząsną światem sztuki, krzyknęła — ale ja nie jestem przygotowana! Kiedy zobaczyła moją minę i słowa — specjalnie po to przyleciałem z Nowego Jorku… — Proszę się nie martwić, zaraz się przygotuję. Poszła do łazienki, za chwilę wyszła z lusterkiem, grzebieniem i przyborami do makijażu, usiadła nieopodal mnie i zaczęła się czesać. Pomyślałem sobie, takich zdjęć, to na pewno nikt nie ma. Zapytałem więc — czy mogę zrobić kilka zdjęć jak Pani się przygotowuje, —oczywiście, zdecydowanie odpowiedziała Alina Janowska. Zaczęłem więc natychmiast fotografować, aby się nie rozmyśliła. Po kilku minutach, wstała i powiedziała — jestem do Pana dyspozycji. Zrobiliśmy serię unikalnych zdjęć. Muszę bezwzględnie powiedzieć, że nie ma jak praca z zawodowcami…mam na myśli ludzi, którzy przez lata stają przed obiektywem.
„…Ludzie zaczepiają mnie na ulicy. Mówią: „pani Eleonoro”, ale lubię to. Potrzebuję kontaktu. Poznaję się z człowiekiem i od razu traktuję jak domownika. Ja jestem dusza człowiek. Szkoda, że dziś jest pęd do innego życia. Wszyscy najchętniej komunikowaliby się przez komórki. Ja jej nie mam!...” – Alina Janowska.
PORTRAIT with HISTORY Alina Janowska
"... I don't want to tell people about my martyrdom anymore, that I was in prison, that I suffered, that I was terrified. I want to tell them that life without love is worth nothing. Without love for a child, marriage, friendliness, love of lovers. You need strength to develop love for your neighbor, not only for the one who shows it to you. But also to those who are, for example, hostile. It is a great art not to get discouraged and not to wave your hand then. You cannot leave behind uncleaned interpersonal matters… ”- Alina Janowska.
Alina Maria Janowska-Zabłocka (born April 16, 1923 in Warsaw, died November 13, 2017 there, was buried in Alina Zasłużonych at the Powązki Military Cemetery in Warsaw) - theater, film and television actress.
She came from a landed gentry family, she was the daughter of Stanisław and Marcelina Janowski. Father, an agricultural engineer by education, was an adjutant to general Józef Dowbor-Mościcki. Mother, Marcelina Rymkiewiczówna, an operetta singer by education, abandoned a promising career for her husband and family. Her uncle, Bohdan Janowski, an officer and heir to the Janowski family estate of Polany II near Wuszniew, died in Katyn. She spent her childhood, among others in Berdówka, Brody near Kalwaria Zebrzydowska, Miętne near Garwolin and Żyrowice. At the turn of 1939 and 1940, she was imprisoned with her mother and brother in the Stalag I BHohenstein POW camp near Olsztynek. She was saved from being transported to work in Germany and assigned to work in the gardens of the Wilanów Palace.
Arrested on the night of April 23-24, 1942, she was accused of collaborating with the underground and helping a Jewish family. For 7 months imprisoned in Pawiak in Warsaw. Interrogated many times at Szucha. On November 6, she was released and at the same time saved from deportation to Auschwitz. She took part in the Warsaw Uprising, joining it on August 1. She was a liaison officer for the command of the "Kiliński" battalion, under the pseudonym "Alina" (informally "Setka" - due to the fact that she could be 100% counted on), she remained in service until October 4, 1944. After the fall of the uprising and leaving Of Warsaw, she got to her parents in Tworki.
Its first performance in 1943 was announced by Jerzy Waldorff, accompanied by Witold Lutosławski and Andrzej Panufnik. After the war, she joined the Syrena Theater in Łódź, and played in the Gong cabaret. Spotted in Syrena by Leonard Buczkowski's assistant, she was featured on the set of Forbidden Songs (1946). In 1946, she graduated from the Janina Mieczyńska Artistic Dance School in Łódź. In 1948 she passed an extramural acting exam.
She was the president of the Association for Help for Children "Gniazdo", from 2007 she was an honorary member and honorary president of the Association.
Alina Janowska performed for the last time on March 17, 2013 at the 34th Stage Song Review in Wrocław in the concert "Alina's Birthday. Alina Janowska's Benefis ”, when she celebrated her artistic work jubilee. She suffered from Alzheimer's disease. She was married to Andrzej Borecki, with whom she had a daughter, Agata (born 1957). From 1963, she was married to the architect Wojciech Zabłocki. They had two children: Michał (born 1964) and Katarzyna (born 1969).
She has appeared in films including 1946 - Forbidden Songs, 1947 - The Last Stage, 1948 - Treasure, Blind Track, 1949 - Dumbo, 1950 - Czrci Żleb, 1953 - The Proud Queen, 1961 - Cinderella, Samson, The Past, 1962 - Late Passers-by, 1963 - Smarkula, 1967 - Matrymonial guide, 1969 - Fire place, 1970 - Woodpecker, 1972 - A journey for one smile, 1975 - Dulscy, 1982 - On the trail of Bartek, 1984 - Love from the hit list, 1985 - Och, Karol, 1990 - Femina, 1991 - VIP, Controlled Conversations, 1999 - Christmas in Złotopolice, 2002 - All Saints, 2008 - Reliable System, 2009 - The Last Action, 2013 - Photo by Nasierowska, or life fulfilled many times.
She appeared in television series, including 1965-1966 - Civil War, 1968 - Stakes greater than life, 1971 - Car and the Templars, A journey for one smile, 1974 - Balzak's great love, 1976 - The forty-year-old boy, 1977 - Doll, 1978 - The Leśniewski family, 1980 - Tylko Kaśka, Kłusownik , 1984 - 5 days in the life of a pensioner, 1993 - forty years old. 20 years later, 1997-2010 - Złotopolscy, 2007 - Nanny, 2010-2011 - Plebania, 2011 - For better and for worse.
She has been awarded and distinguished many times, incl. 1979: Knight's Cross of the Order of Polonia Restituta, 1979: Honorary badge "For Merit for Warsaw", 1995: Officer's Cross of the Order of Polonia Restituta, 2001: Commander's Cross with the Star of the Order of Polonia Restituta, 2001: handprint on the Star Promenade in Międzyzdroje, 2003: Knight Order of the Smile, 2005: Gold Medal for Merit to Culture - Gloria Artis, Partisan Cross, Home Army Cross, Warsaw Uprising Cross.
I made an appointment with Alina Janowska and her husband Wojciech Zabłocki at their house in Warsaw's Żoliborz Oficerski - on June 2, 2009. After entering and asking, I was wondering how to have Alina Janowska alone for photos first. Sometimes it happens that what I think happens. Alina Janowska invited me to her part of the house, saying that Wojciech had to finish something so that he would not be disturbed by him. So the plan is already being implemented. When Alina Janowska found out that she wanted to make her portraits that would shock the art world, she screamed - but I'm not prepared! When she saw my face and words - I flew from New York for this purpose ... - Please don't worry, I'll be ready in a moment. She went to the bathroom, in a moment she left with a mirror, a comb and a make-up kit, sat down next to me and began to comb. I thought to myself, such photos, for sure nobody has. So I asked - can I take a few photos of how I'm getting ready, - of course, Alina Janowska replied decisively. So I started shooting immediately so that she wouldn't change my mind. After a few minutes, she got up and said, "I'm at your disposal." We took a series of unique photos. I must absolutely say that there is nothing like working with professionals ... I mean people who stand in front of the lens for years.
“… People accost me in the street. They say, "Mrs. Eleanor," but I like it. I need contact. I get to know a man and treat him immediately as a household member. I am the soul of man. It is a pity that today there is a rush to another life. Everyone would like to communicate through their cells. I don't have it! ... ”- Alina Janowska.
Comments