„…Polska jest jak obwarzanek. Wszystko, co najlepsze na Kresach, a w środku pustka…” – Józef Piłsudski.
Wanda Piłsudska (ur. 7 lutego 1918 w Warszawie, zm. 16 stycznia 2001 tamże, pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie) – lekarka psychiatra, córka Józefa Piłsudskiego.
Wanda Piłsudska, herbu Piłsudski, urodziła się 7 lutego 1918 roku jako pierwsza córka Józefa Piłsudskiego i Aleksandry Szczerbińskiej. Wanda, urodziła się, gdy jej ojciec przebywał w Magdeburgu. Telegram od matki informujący o narodzinach córki został przetrzymany, ale wierzący w telepatię Piłsudski sam dobrze określił datę narodzin córki.
Młodość spędziła głównie w Warszawie, gdzie mieszkała z rodziną w Belwederze oraz w Sulejówku w dworku „Milusin” podarowanym Piłsudskiemu przez żołnierzy.
Józef Piłsudski miał dwie córki: Wandę i Jadwigę ze związku z Aleksandrą Szczerbińską. Obydwie urodziły się jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego przez rodziców, gdy żyła pierwsza żona marszałka, Maria.
1 lipca 1928 Wanda i jej siostra Jadwiga zostały matkami chrzestnymi dwóch statków, nazwanych odpowiednio Jadwiga i Wanda. Po śmierci Marszałka, 2 kwietnia 1936 Rada Familijna, powołana do opieki nad obiema córkami, wyraziła zgodę na zakup dla nich folwarku na wschodzie Polski.
Jesienią 1936, Wanda Piłsudska została immatrykulowana przez rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, prof. Jana Miklaszewskiego do grona słuchaczy tej uczelni. W 1937 r. zdała maturę w Liceum Żeńskim Fundacji im. Wandy z Posseltów Szachtmajerowej.
We wrześniu 1939 roku wraz z matką i młodszą siostrą Jadwigą została ewakuowana specjalnym samolotem przez Szwecję do Anglii. W Edynburgu skończyła medycynę. Następnie pracowała jako psychiatra w polskim szpitalu pod Londynem. Była zaangażowana w pracę Instytutu im. Józefa Piłsudskiego w Londynie.
Wandę Piłsudską spotkałem w maju 1985 r. w Instytucie Piłsudskiego w Nowym Jorku, gdzie zaprosił mnie Tadeusz Pawłowicz, a prezesem Instytutu był wówczas Stanisław Jordanowski. Muszę powiedzieć, że byłem trochę przejęty, że spotkam córkę legendarnego Józefa Piłsudskiego. Wokół pamiątek po Piłsudskim w Instytucie, Wanda Piłsudska zachowywała się bardzo naturalnie. A ja wspomniałem jej o zdjęciu z lat dwudziestych (jako kilkuletnia dziewczynka), jakie widziałem, jak siedzi na kolanach ojca z dużą kokardą na głowie. Śmiała się, przypominając sobie tę sytuację.
Jesienią 1990 roku powróciła na stałe do Polski. W listopadzie 2000 roku odzyskała rodzinny dworek „Milusin” w Sulejówku, w którym utworzyła muzeum Józefa Piłsudskiego.
Wanda Piłsudska zmarła po długiej chorobie 16 stycznia 2001 w Warszawie. W testamencie zapisała swój cały majątek na utworzenie Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.
Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (19 marca 1979).
„…Dusza Rosjanina, jeśli nie każdego, to prawie każdego, jest przeżarta bakcylem nienawiści i niepokoju w stosunku do każdego wolnego Polaka i do idei wolnej Polski…” – Józef Piłsudski.
PORTRAIT with HISTORY
“… Poland is like a bagel. All the best in the Borderlands, with a void inside… ”- Józef Piłsudski.
Wanda Piłsudska (born February 7, 1918 in Warsaw, died January 16, 2001 there, buried at the Powązki Cemetery in Warsaw) - a psychiatrist, daughter of Józef Piłsudski.
Wanda Piłsudska, of Piłsudski coat of arms, was born on February 7, 1918 as the first daughter of Józef Piłsudski and Aleksandra Szczerbińska. Wanda was born while her father was in Magdeburg. A telegram from the mother informing about the birth of her daughter was held, but Piłsudski, a believer in telepathy, himself accurately determined the date of his daughter's birth.
She spent her youth mainly in Warsaw, where she lived with her family in Belweder Palace and in Sulejówek, in the manor house "Milusin", given to Piłsudski by soldiers.
Józef Piłsudski had two daughters: Wanda and Jadwiga from a relationship with Aleksandra Szczerbińska. Both were born before their parents got married, when the marshal's first wife, Maria, was alive.
On July 1, 1928, Wanda and her sister Jadwiga became godmothers of two ships, named Jadwiga and Wanda, respectively. After the Marshal's death, on April 2, 1936, the Family Council, appointed to take care of both daughters, agreed to purchase a farm for them in eastern Poland.
In the fall of 1936, Wanda Piłsudska was matriculated by the rector of the Warsaw University of Life Sciences, prof. Jan Miklaszewski to the group of students of this university. In 1937, she passed her secondary school-leaving examination at the Secondary School of the Fundacja im. Wanda née Posselt Szachtmajerowa.
In September 1939, together with her mother and younger sister Jadwiga, she was evacuated by a special plane through Sweden to England. She graduated in medicine in Edinburgh. Then she worked as a psychiatrist in a Polish hospital near London. She was involved in the work of the Józef Piłsudski in London.
I met Wanda Piłsudska in May 1985 at the Piłsudski Institute in New York, where I was invited by Tadeusz Pawłowicz, and at that time Stanisław Jordanowski was the president of the Institute. I must say that I was a little excited that I would meet the daughter of the legendary Józef Piłsudski. Around Piłsudski's memorabilia at the Institute, Wanda Piłsudska behaved very naturally. And I mentioned to her a photo from the 1920s (as a little girl) that I saw sitting on her father's lap with a large bow on her head. She laughed as she remembered the situation.
In the fall of 1990, she returned to Poland for good. In November 2000, she regained the family manor "Milusin" in Sulejówek, where she established the Józef Piłsudski museum.
Wanda Piłsudska died on January 16, 2001 in Warsaw after a long illness. In her will, she bequeathed all her property to establish the Józef Piłsudski Museum in Sulejówek.
Decorated with the Officer's Cross of the Order of Polonia Restituta (March 19, 1979).
"... The soul of a Russian, if not everyone, then almost everyone, is devoured by the bug of hatred and anxiety towards every free Pole and the idea of a free Poland ..." - Józef Piłsudski.
