„…Bez Białoszewskiego literatura polska byłaby taką sobie literaturą, jedną z wielu, wyposażoną – jak to zwykle bywa - w geniuszy i grafomanów, warta zatem pomania albo zlekceważenia, jak każda inna. Białoszewski uczynił z niej coś wyjątkowego: sprawił, że stała się po prostu niepoznawalna…” – Adam Wiedemann „Niepodrabialność”, „Rzeczpospolita” 2-3 IX 2000.
„…A nie chcą [ludzie] zrozumieć pierwszej warstwy wiersza – dosłowności. Od razu chcą załapywać coś innego, niż jest…“ — Miron Białoszewski. Miron Białoszewski (ur. 30 czerwca 1922 w Warszawie, zm. 17 czerwca 1983 w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim ) – poeta, prozaik, dramatopisarz i aktor teatralny.
Urodził się i dorastał w Warszawie w kamienicy przy ul. Leszno 99. Jego ojciec był urzędnikiem pocztowym.
W okresie okupacji niemieckiej złożył egzamin dojrzałości na tajnych kompletach w IV Państwowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. Rozpoczął studia polonistyczne na tzw. tajnych kompletach Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1942 wraz z matką wprowadził się do mieszkania w oficynie kamienicy przy ul. Chłodnej 40. W czasie okupacji prowadził w latach 1942–1944 razem ze Stanisławem Swenem Czachorowskim konspiracyjny Teatr Swena.
W czasie godziny „W” 1 sierpnia 1944 znajdował się na ul. Chłodnej, skąd po kilku dniach wraz z ludnością uciekającą przed Niemcami atakującymi od strony Woli znalazł się na Starym Mieście. Po kapitulacji powstania trafił do obozu w Pruszkowie. Po powrocie do Warszawy podjął pracę na Poczcie Głównej (przy ul. Nowogrodzkiej). Pracował jako dziennikarz kolejno w: „Kurierze Codziennym”, „Wieczorze Warszawy” i „Świecie Młodych”. W 1947 w dwutygodniku „Warszawa“ opublikował wiersz „Chrystus Powstania”, w tygodniku „Walka Młodych“ opowiadanie „Ostatnia lekcja”..
Wiosną 1955 wraz z Lechem Emfazym Stefańskim i Bogusławem Choińskim założył eksperymentalny Teatr na Tarczyńskiej, gdzie wystawiał swoje cztery programy sceniczne, zawierające m.in. sztuki „Wiwisekcja” i „Osmędeusze”.
Debiutował w krakowskim „Życiu Literackim” w 1955 w ramach „Prapremiery pięciu poetów” obok wierszy m.in. Herberta, a pierwszy tom jego wierszy, „Obroty rzeczy” (1956).
Przeniósł się do mieszkana przy pl. Dąbrowskiego 7 m. 13, w którym mieszkał w latach 1958–1975 wraz ze swoim życiowym partnerem, malarzem Leszkiem Solińskim. Po rozpadzie Teatru na Tarczyńskiej założył w swoim mieszkaniu przy pl. Dąbrowskiego Teatr Osobny, który działał do 1963.
W 1970 zasłynął jako prozaik – po wydaniu tomu „Pamiętnik z powstania warszawskiego”, w którym 26 lat po koszmarach wojennych spisał swe przeżycia powstańcze. W 1976 po raz ostatni zmienił miejsce zamieszkania. Przeprowadził się do wielkiego bloku mieszkalnego na Saskiej Kępie przy ul. Lizbońskiej 2 m.62.
Po każdym tytule i roku wydania podany jest w kwadratowym nawiasie numer tomu wydawanych od 1987 przez PIW Utworów zebranych Mirona Białoszewskiego, w którym znalazły się utwory pierwotnie opublikowane w danej książce.
Jest autorem tomów poetyckich m.in.: Obroty rzeczy (1956), Rachunek zachciankowy (1959), Mylne wzruszenia (1961), Było i było (1965), Wiersze (1976), Poezje wybrane (1976), Miron Białoszewski (1977), Odczepić się (1978), Wiersze wybrane i dobrane (1980), Trzydzieści lat wierszy (1982), oprócz poezji pisał i wydawał prozę m.in.: Pamiętnik z powstania warszawskiego(1970), Donosy rzeczywistości (1973), Szumy, zlepy, ciągi (1976), Zawał (1977), Przepowiadanie sobie (1981), Konstancin (1991 – pośmiertnie), Chamowo ( 2009 – pośmiertnie), Tajny dziennik ( 2012 – pośmiertnie), Proza stojąca, proza lecąca (2015 – pośmiertnie).
Miron Białoszewski jest Laureatem Nagrody Warszawy (1980); został upamiętnieniony m.in.: imię Mirona Białoszewskiego noszą ulice m.in. w Częstochowie, Garwolinie, Gdańsku, Tarnowie, Wrocławiu; tablica upamiętniająca Teatr na Tarczyńskiej z popiersiem Mirona Białoszewskiego odsłonięta w 1999 przy ul. Tarczyńskiej 11 w Warszawie; tablica pamiątkowa przy ul. Poznańskiej 37 w Warszawie; w październiku 2012 obiektowi miejskiemu zlokalizowanemu pomiędzy ul. Marszałkowską a placem Jana Henryka Dąbrowskiego nadano nazwę Dreptak Mirona Białoszewskiego; w czerwcu 2013 na placu Dąbrowskiego, w pobliżu budynku pod nr 7, w którym mieszkał Miron Białoszewski, odsłonięto rzeźbę w kształcie ławki – Miroławkę. Została ono wykonana z drewna pochodzącego z rosnącej pod oknem poety do 2010 topoli, którą opisał on m.in. w „Szumach, zlepach, ciągach”; w czerwcu 2019 na korytarzu na 11. piętrze bloku mieszkalnego przy ul. Lizbońskiej 2 na budynku odsłonięto tablicę pamiątkową.
W istocie samo pisarstwo było dla Mirona Białoszewskiego rzeczą drugorzędną. Liczyło się samo życie, które pragnął i potrafił zamienić w dzieło sztuki. Za sprawą swych utworów zyskał tytuł i pseudonim za razem – „Mistrz Miron”.
Teatr Osobny, który tworzył Białoszewski, a który funkcjonował do roku 1963, istniał właśnie dzięki Mironowi, ale również współtworzyli go tacy wybitni oprócz niego, jak na przykład Ludwik Hering czy też Ludmira Murawska.
W 1982 roku Miron Białoszewski otrzymał Nagrodę Jurzykowskiego przyznawaną przez Fundacjię Alfreda Jurzykowskiego (Alfred Jurzykowski Foundation). W październiku 1982 r. spotkałem go w Polskim Instytucie Naukowym w Ameryce (The Polish Institute of Arts and Sciences of America) w Nowym Jorku na 208 East 30th Street. Fundacjia Alfreda Jurzykowskiegoudziela stypendiów w latach 1964-1998, przyznawała nagrody naukowcom i twórcom, w sumie zostały przyznane 463 nagrody.
Stanisław Barańczak, którego poznałem po jego przyjeździe do Nowego Jorku w 1980 r., doktoryzował się w roku 1973 na podstawie rozprawy o twórczości Mirona Białoszewskiego. To zapamiętałem jak się przygotowywałem do spotkania z Mironem Białoszewskim, który prywatnie okazał się fantastycznym facetem, dowcipnym, niezwykle inteligentnym. Spędziliśmy kilka godzin z sobą, to nie była sesja, a bycie razem i fotografowanie w najciekawszych momentach. Nawiązałem z nim kontakt, ale po kilku miesiącach, jak wrócił do Warszawy, trzeci zawał jaki dostał okazał się ostatnim. Pozostały wspomnienia i zdjęcia.
„…Nie myślcie, że jestem nieszczęśliwy. Cieszę się, że myślę. Myślcie, że się cieszę…“ — Miron Białoszewski.
PORTRAIT with HISTORY Miron Białoszewski (1922-1983)
“… Without Białoszewski, Polish literature would be just such literature, one of many, endowed - as it usually is - with geniuses and scribes, therefore worth ignoring or disregarding, like any other. Białoszewski made it something special: he made it simply unknowable… ”- Adam Wiedemann“ Niepodrabialność ”,“ Rzeczpospolita ”2-3 September 2000.
“… And [people] don't want to understand the first layer of a poem - literality. They immediately want to catch something other than what is… ”- Miron Białoszewski.
Miron Białoszewski (born June 30, 1922 in Warsaw, died June 17, 1983 in Warsaw, buried in the Powązki Cemetery) - poet, prose writer, playwright and theater actor.
He was born and grew up in Warsaw in a tenement house at ul. Leszno 99. His father was a postal clerk.
During the German occupation, he passed his secondary school-leaving examination in secret classes at the 4th State Junior High School. Adam Mickiewicz. He began Polish studies at the so-called secret sets of the University of Warsaw.
In 1942, he and his mother moved into an apartment in the outbuilding of a tenement house at ul. Chłodna 40. During the occupation, in the years 1942–1944 he ran the conspiratorial Swena Theater together with Stanisław Swen Czachorowski.
During the "W" hour on August 1, 1944, he was at ul. Chłodna, from where, after a few days, together with the people fleeing from the Germans attacking from Wola, he found himself in the Old Town. After the surrender of the uprising, he ended up in the camp in Pruszków. After returning to Warsaw, he started working at the Main Post Office (at Nowogrodzka Street). He worked as a journalist in: "Kurier Codzienny", "Wieczor Warszawy" and "Świecie Młodych". In 1947, in the biweekly "Warszawa" he published the poem "Christ of the Rising", in the weekly "Walka Młodych" the story "The Last Lesson" ..
In the spring of 1955, together with Lech Emfazym Stefański and Bogusław Choiński, he founded the experimental Teatr na Tarczyńska, where he staged his four stage programs, including the plays "Vivisection" and "Osmędeusze". He made his debut in Krakow's Życie Literackie in 1955 as part of the premiere of five poets, next to the poems of, among others, Herbert, and the first volume of his poems, "Turnovers of Things" (1956). He moved to an apartment at pl. Dąbrowskiego 7, apartment 13, where he lived in the years 1958–1975 with his life partner, painter Leszek Soliński. After the collapse of Teatr na Tarczyńska, he set up in his apartment at pl. Dąbrowski's Osobny Theater, which operated until 1963. In 1970 he became famous as a prose writer - after the publication of the volume "Diary from the Warsaw Uprising", in which 26 years after the nightmares of the war he wrote down his insurgent experiences. In 1976 he changed his place of residence for the last time. He moved to a large apartment block in Saska Kępa at ul. Lisbońska 2, room 62. After each title and year of publication, in square brackets, the number of the volume published since 1987 by Miron Białoszewski's Collected Works from PIW, which includes the works originally published in a given book.
He is the author of poetry volumes, including: Obroty Rzeczy (1956), Calculus of the Whims (1959), Mylne Emotions (1961), Was and Was (1965), Poems (1976), Selected Poetry (1976), Miron Białoszewski (1977) , Unplug (1978), Poems selected and selected (1980), Thirty years of poems (1982), apart from poetry, he wrote and published prose, among others: Pamiętnik z Powstawskiego (1970), Donosy Reality (1973), Szumy, zlepy , sequences (1976), Zawał (1977), Prophesying himself (1981), Konstancin (1991 - posthumously), Chamowo (2009 - posthumously), Secret Diary (2012 - posthumously), Standing Prose, Flying Prose (2015 - Posthumously).
Miron Białoszewski is the Laureate of the Warsaw Prize (1980); was commemorated, among others: the name of Miron Białoszewski is carried on the streets of, among others, in Częstochowa, Garwolin, Gdańsk, Tarnów, Wrocław; a plaque commemorating the Teatr na Tarczyńska with the bust of Miron Białoszewski, unveiled in 1999 at ul. Tarczyńska 11 in Warsaw; commemorative plaque at ul. Poznańska 37 in Warsaw; in October 2012, a municipal facility located between ul. Marszałkowska and Jan Henryk Dąbrowski Square was named Dreptak by Miron Białoszewski; In June 2013, a sculpture in the shape of a bench - Miroławka - was unveiled at Dąbrowski Square, near the building at No. 7, where Miron Białoszewski lived. It was made of wood from the poplar growing under the poet's window until 2010, which he described, among others, by in "Szumach, clusters, sequences"; in June 2019 in the corridor on the 11th floor of a residential block at ul. Lisbońska 2, a commemorative plaque was unveiled on the building.
In fact, writing itself was of secondary importance to Miron Białoszewski. What mattered was the life he wanted and was able to turn into a work of art. Thanks to his works, he gained the title and pseudonym together - "Master Miron".
The Osobny Theater, created by Białoszewski, and which operated until 1963, existed thanks to Miron, but it was also co-created by other outstanding artists, such as Ludwik Hering or Ludmira Murawska.
In 1982, Miron Białoszewski received the Jurzykowski Prize awarded by the Alfred Jurzykowski Foundation. In October 1982, I met him at the Polish Institute of Arts and Sciences of America in New York, 208 East 30th Street. The Alfred Jurzykowski Foundation grants scholarships in the years 1964-1998, awarded awards to scientists and authors, a total of 463 awards were awarded.
Stanisław Barańczak, whom I met after his arrival in New York in 1980, obtained his doctorate in 1973 on the basis of a dissertation on the work of Miron Białoszewski. I remembered that when I was getting ready to meet Miron Białoszewski, who turned out to be a fantastic guy, witty, extremely intelligent. We spent a few hours with each other, it was not a session, but being together and photographing the most interesting moments. I made contact with him, but after a few months, when he returned to Warsaw, the third heart attack turned out to be the last. Remaining memories and photos.
“… Don't think I'm unhappy. I'm glad to think. Think I'm happy… ”- Miron Białoszewski.
