"...Lubię wyobrażać sobie, że jestem aktorką Wyspiańskiego..." – Dorota Segda.
Dorota Jolanta Segda (ur. 12 lutego 1966 w Krakowie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, profesor sztuk teatralnych, nauczyciel akademicki Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, rektor tej uczelni w kadencjach 2016–2020 i 2020–2024.
Jest córką Jerzego i wnuczką pułkownika Władysława Segdy, dwukrotnego brązowego medalisty olimpijskiego w szermierce. Urodziła się i dorastała w Krakowie, gdzie ukończyła II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego i Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego.
"...Uwielbiam czytać na głos dobrą poezję. Uważam, że slowo wtedy istnieje naprawdę, kiedy się je czyta. To także wielka próba dla niego..." – Dorota Segda.
Spotkaliśmy się z Dorotą Segdą w październiku 1997 r. w Krakowie, podczas sesji dla magazynu TWÓJ STYL, gdzie robiłem zdjęcia dla cyklu „Parnerzy na planie”, gdzie towarzyszył jej Krzysztof Globisz. „Szczerość jest podstawą partnerskiego związku, który nie potrzebuje komplementów, potrzebuje prawdy, mówi Segda. I wcale nie trzeba być przyjaciółmi w życiu prywatnym, by na scenie być parnerami co się zowie, dopowiada jej sceniczny partner Krzysztof Globisz.” Oczywiście oprócz zdjęć do magazynu, zrobiłem serię portretów. Współpraca z aktorami, którzy często wiedzą, co widzi aparat czy kamera, daje niesamowite efekty, tak było również w tym przypadku.
W 1987 została aktorką krakowskiego Starego Teatru. Debiutowała rolą Soni w Zbrodni i karze Andrzeja Wajdy na festiwalu w Jerozolimie. Na początku teatralnej kariery zagrała m.in. Albertynkę w Operetce Witolda Gombrowicza w reżyserii Tadeusza Bradeckiego w Starym Teatrze (1988), Ofelię w Hamlecie (IV) Williama Szekspira w reż. Andrzeja Wajdy (1989), Manię w Ślubie Witolda Gombrowicza w reż. Jerzego Jarockiego (1991), Pannę Młodą w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w reż. Andrzeja Wajdy (1991) i Księżną w Tak zwanej ludzkości w obłędzie według Stanisława Ignacego Witkiewicza w reż. Jerzego Grzegorzewskiego (1992). W późniejszych latach zagrała także m.in. Salomeę w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego w reż. Jerzego Jarockiego (1993) i Małgorzatę w Fauście Johanna Wolfganga Goethego w reż. Jerzego Jarockiego (1997). Dzięki rolom w spektaklach Starego Teatru w Krakowie dwukrotnie była wyróżniona przez redakcję miesięcznika „Teatr” Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza: za sezon 1992/1993 (za rolę Salomei w Śnie srebrnym Salomei) i za sezon 1996/1997 (za rolę Małgorzaty w Fauście).
W latach 1997–2000 występowała w Teatrze Narodowym w Warszawie. Do jej najważniejszych występów w tym teatrze należą role zagrane w spektaklach w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego, na podstawie sztuk Stanisława Wyspiańskiego: Joanna w Nocy listopadowej (1997), Joas w Sędziach (1999) i Rachela w Weselu (2002). Gościnnie grała też w Teatrze Bagatela w Krakowie, Krakowskim Teatrze Scena STU, a także w Och-Teatr i Teatr 6. piętro w Warszawie.
W 2000 powróciła do gry w Starym Teatrze w Krakowie. Zagrała Julię w Król umiera, czyli ceremonie Eugène Ionesco w reż. Piotra Cieplaka (2008), role w sztukach Pawła Demirskiego w reż. Moniki Strzępki: Barbarę Niechcic / Prozac w Nie-boskiej komedii.Wszystko powiem Bogu (2014), Katherine Switzer/Dobrego Wilka 1 w Triumfie woli (2016) i Bóstwo klasy średniej w Rok z życia codziennego w Europie Środkowo-Wschodniej (2018) oraz Julcię w Pannach z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza w reż. Agnieszki Glińskiej (2019).
W 1988 zadebiutowała w Teatrze Telewizji, gdzie była Anną w Po próbie Ingmara Bergmana w reż. Jana Maciejowskiego. Zagrała też m.in. w spektaklach Andrzeja Domalika: Sonię w Płatonowie Antoniego Czechowa (1992) i Helenę w Dzieciach słońca Maksyma Gorkiego (1993). Była Sonią w Wujaszku Wani Antoniego Czechowa w reż. Kazimierza Kutza (1994) i Kamą Stern w Zazdrości Esther Vilar w reż. Krystyny Jandy (2001). Do jej największych kreacji stworzonych w Teatrze Telewizji należą tytułowe role w Marii StuartFriedricha Schillera w reżyserii Roberta Glińskiego (1994) i w Krystynie Augusta Strindberga w reż. Piotra Mikuckiego (1995).
Pod koniec lat 80 XX w. zadebiutowała jako aktorka filmowa. Zagrała potrójną rolę – bliźniaczek Lili i Dory, a także ich matki – w filmie Ildikó Enyedi Mój wiek XX (1988). Za występ w filmie odebrała nagrodę za najlepszą rolę oraz nagrodę publiczności na festiwalu w Budapeszcie. W 1989 zagrała Kasię w filmie Waldemara Krzystka Ostatni prom. Popularność w Polsce zdobyła m.in. tytułową rolą w Faustynie, za którą otrzymała Bałtycką Perłę, nagrodę dla najlepszej aktorki na Międzynarodowym Festiwalu Filmowego Państw Nadbałtyckich. Ponadto zagrała w filmie Tato, a w latach 1999–2005 wcielała się w Agatę Kwiecińską, dyrektor administracyjną szpitala w Leśnej Górze w serialu Na dobre i na złe. W 1995 otrzymała Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego.
W kolejnych latach zagrała także m.in. Mariolę Chudziszewską w serialu Ludzie Chudego, Halinę w Dziewczynach ze Lwowa, inspicjentkę Hanię Kurczab w Artystach i Irenę, dyrektor Szpitala Północnego w Warszawie w serialu Echo serca.
W 1998 odcisnęła dłoń w pamiątkowej płycie na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach.
W filmach Harry Potter i Zakon Feniksa, Harry Potter i Książę Półkrwi, Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część I i Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II użyczyła głosu Bellatriks Lestrange, którą grała Helena Bonham Carter. Dubbingowała także filmy animowane – Iniemamocni i Iniemamocni 2 (jako Helen Parr / Elastyna / Pani Iniemamocna), Auta i Auta 2(Sally Carrera), czy Merida Waleczna (rola Elinor).
W RMF FM wraz z Robertem Konatowiczem prowadziła program Metamorfoza.
18 października 2012 roku otrzymała tytuł profesora sztuk teatralnych. Nominację odebrała 23 stycznia 2013 roku z rąk prezydenta Bronisława Komorowskiego.
11 kwietnia 2016 r. została wybrana Jej Magnificencją Rektorem Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie na kadencję 2016–2020[14], a 18 maja 2020 r. na kadencję 2020–2024. Artystka i nauczycielka akademicka jest zatrudniona na stanowisku profesora zwyczajnego w kierowanej przez siebie uczelni.
Dwukrotnie zamężna. Od 2001 była żoną Stanisława Radwana (1939–2023), kompozytora i byłego dyrektora naczelnego Starego Teatru w Krakowie.
Grała w filmach m.in.: 1989 Ostatni prom Kasia Trelkowska, była uczennica Marka; 1989 Mój wiek XX Dóra / Lili / Anya; 1995 Tato Ewa Sulecka, żona Michała; 2003 ShowDorota, producentka i reżyser programu; 2003 Historia Tamary i Svena lektor film dokumentalny; 2003 Dar bożego miłosierdzia lektor film dokumentalny; 2005 Zakochany Anioł Karioka; 2006 Wstyd żona Tomasza; 2007 Futro Grażyna Szymoniuk, córka Ireny i Henryka; 2008 Po latach niewoli wstaje Polska... 1914–1918 Maria Dąbrowska film dokumentalny; 2008 Echo matka Wiktorii etiuda szkolna; 2010 Tylko dla obłąkanych Sally etiuda szkolna; 2010 Mała matura 1947 profesorka Szumska, historyczka; 2011 Czwarty grzech właścicielka galerii film krótkometrażowy; 2011 Edyta Stein. Patronka Europy lektor film dokumentalny; teksty Edyty Stein; 2016 Szczęście świata Klara; 2017 Atak panikiElżbieta, żona Andrzeja; 2020 Trochę w ciąży Halina, matka Gośki; 2021 W jak morderstwoBarbara Szeliga, żona Brunona.
Grała w filmach telewizyjnych m.in.: 1988 Po próbie Anna; 1989 Reformator Lubka-córka; 1989 Koncert świętego Owidiusza siostra Andrea; 1989 Anatol Anett; 1990 Czarowna noc trzecia osoba; 1991 Zwierzenia klowna Maria Derkum; 1991 Panny i wdowy Mania, córka Eweliny; 1991 Noc Walpurgi albo kroki komandora Lucy; 1991 Hamlet IV Ofelia, córka Poloniusza; 1992 Ślub Mania; 1992 Przeprowadzka Fiona Carter; 1992 Płatonow Sonia; 1992 Najzwyklejszy cud królewna; 1993 Tylko strach Bożena; 1993 Taranthriller Magda, studentka docenta; 1993 Siostrzyczki Lise Paquette; 1993 Portret Doriana Graya Sybila Vane; 1993 Dzieci słońca Helena; 1994 Wyliczanka Marta Adamska, partnerka Adama; 1994 WujaszekWania Sonia, córka profesora z pierwszego małżeństwa; 1994 Spadkobiercy Maria Teresa Cresseau; 1994 Pułapka na samotnego mężczyznę Florencja; 1994 Maria Stuart Maria, królowa Szkocja; 1994 Faustyna siostra Faustyna (Helena) Kowalska; 1995 Zapis Hortensja; 1995 Rodzina Marysia; 1995 Krystyna Krystyna; 1996 Wassa Żeleznowa Anna; 1996 Tajemnica Sagali Weronika Kowal, poszukiwaczka kamienia z Saturna; 1996 Sawa Lipa; 1996 Słaba wiara Olga; 1996 Mąż, żona, dziewczyna i złodziej czyli sceny miłosne z Shakespear'aŻona / Lady Makbet /; 1996 Księżniczka Turandot Turandot, Księżniczka Chińska; 1996 Gdzie jesteś, święty Mikołaju? mama Krzysia; 1997 O księciu Gotfrydzie, rycerzu gwiazdy wigilijnej Liliana; 1997 Matka Courage i jej dzieci Ivette Pottier; 1997 Gąszcz dziewczyna z marzeń Andrzeja; 1998 Ukryty śmiech Noami; 1998 Tak zwana ludzkość w obłędzie księżna; 1998 Gwiezdny pirat mama Krzesimira; 1999–2005 Na dobre i na złe Agata Kwiecińska, dyrektor administracyjny szpitala; 1999 Grzebanie Czesia, Siostra Anna, Dziwka Bosa; 1999 Bigda idzie! Zuza; 2001 Zazdrość Kama Stern; 2002 Wszyscy święci Anka, córka Marii; 2004 Matka i dziecko matka; 2004 Geza-dzieciak Vizike; 2005 Klinika samotnych serc Barbara Rowicka, bratanica Sabiny Rowickiej pod jej nieobecność prowadząca należące do niej biuro matrymonialne „Serenada”; 2006 Mrok Jolka; 2006 Góra góry Kalina Mokosa; 2007 Sędziowie Joas; 2008−2012 Barwy szczęścia Danuta Śliwińska, matka Klary; 2009 Naznaczony Ewa Kuklińska, trenerka Izy; 2010–2011 Usta usta Ewa Kalwos, szefowa Krzysztofa; 2010 Ojciec Mateusz pisarka Ewelina Linde; 2010 Mała matura 1947 profesorka Szumska, historyczka; 2010–2011 Ludzie Chudego Mariola „Lola” Chudziszewska, żona „Chudego”; 2011 Ranczo Grażyna, siostra pierwszej żony „Kusego”; 2014 Komisarz AlexDorota Wirska; 2015 Kobieta w lustrze Zofia; 2015–2019 Dziewczyny ze Lwowa Halina, synowa profesora; 2015 Aż po sufit! Tamara Maier, matka Natalii; 2016 Ranczo Grażyna, siostra pierwszej żony „Kusego”, matka Kingi; 2016 Artyści inspicjentka Hania Kurczab; 2019 Zasada przyjemności Barbara, siostra Marii; 2019–2020 Echo serca Irena, dyrektor szpitala; 2020 Bez skrupułów pani naczelnik; 2021 Kontrola 2 wykładowczyni Majki.
Występowała w dubbingu m.in.: 1994 Prowincjonalne życie Deborah; 2004Iniemamocni Helen Parr/Elastyna/Pani Iniemamocna; 2006 Auta Sally Carrera; 2007 Harry Potter i Zakon Feniksa Bellatrix Lestrange; 2009 Harry Potter i Książę Półkrwi Bellatrix Lestrange; 2010 Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część I Bellatrix Lestrange; 2011 Auta 2Sally Carrera; 2011 Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część II Bellatrix Lestrange; 2012 Merida Waleczna Elinor; 2017 Auta 3 Sally Carrera; 2018 Iniemamocni 2 Helen Parr/Elastyna/Pani Iniemamocna.
Odznaczenia i nagrody m.in.:
-Nagroda za rolę Maszy w przedstawieniu Samobójca Mikołaja Erdmana w PWST w Krakowie na VI Ogólnopolskim Przeglądzie Spektakli Dyplomowych Szkół Teatralnych w Łodzi (1988);
-Nagroda za najlepszy monolog na Festiwalu Szkół Teatralnych w Bratysławie (1988);
-Nagroda dla młodego aktora za rolę Cecylii Cardew w przedstawieniu Bądźmy poważni na serio w Starym Teatrze w Krakowie podczas XXIX Kaliskich Spotkań Teatralnych (1989);
-Nagroda Artystyczna Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego (1989);
-Nagroda (stypendium zagraniczne) im. Arnolda Szyfmana (1989);
-Nagroda Dziennikarzy na Festiwalu Filmów Węgierskich w Budapeszcie za role w filmie Mój wiek XX (1990);
-Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza przyznawana przez miesięcznika „Teatr” za rolę Salomei w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego w Starym Teatrze w Krakowie (1993);
-Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego (1995) „Bałtycka Perła” – główna nagroda aktorska za rolę w filmie Faustyna na III Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Państw Nadbałtyckich w Rydze (1995);
-Odznaka Honorowa „Zasłużony Działacz Kultury” (1996);
-Złota Kaczka w kategorii: Najlepsza polska aktorka (1996);
-Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza przyznawana przez miesięcznika „Teatr” za rolę Małgorzaty w Fauście Johanna Wolfganga Goethego w Starym Teatrze w Krakowie (1997);
-Krakowska Złota Maska, przyznawana przez publiczność teatrów krakowskich za rolę Małgorzaty w Fauście Johanna Wolfganga Goethego w Starym Teatrze w Krakowie (1998);
-Wyróżnienie za role Adeli i Laodamii w sztuce Tryptyk Wyspiański według Stanisława Wyspiańskiego w Starym Teatrze w Krakowie na 26. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych (2001);
-Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005);
-Nagroda Miasta Krakowa (2011);
-Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015);
-Krakowska Nagroda Teatralna „Ludwik” w kategorii najlepsza rola kobieca za rolę w spektaklu Triumf woli (2017);
-Nagroda im. Romany Bobrowskiej, przyznawana przez Radio Kraków (2018);
-Nagroda im. Ireny i Tadeusza Byrskich na XIX Festiwalu „Dwa Teatry – Sopot 2019” za reżyserię, adaptację, oprawę muzyczną i rolę w słuchowisku Jacyś złośliwi bogowie zakpili z nas okrutnie w Radiu Kraków, opartym na korespondencji Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta (2019);
-Nagroda Specjalna za rolę, składającą się na "zbiorowy portret kobiecości", w spektaklu Panny z Wilka z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na 60. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (2020).
PORTRAIT with HISTORY Dorota Segda
"I like to imagine that I am Wyspiański's actress." — Dorota Segda.
Dorota Segda (born 12 February 1966) in Kraków, Poland, is a Polish theatre, film and television actress. Besides acting, she is also a Professor of Theatre Arts, and the Rector since 2016, at the AST National Academy of Theatre Arts in Kraków.[1] In 2015, she was awarded Poland's Silver Medal for Merit to Culture – Gloria Artis.
“…I love reading good poetry aloud. I believe that a word really exists when it is read. This is also a great test for him...” — Dorota Segda.
“…We met Dorota Segda in October 1997 in Krakow, during a session for the TWÓJ STYL magazine, where I took photos for the series "Parnerzy na set", and was accompanied by Krzysztof Globisz. “Honesty is the basis of a partnership that doesn't need compliments, it needs the truth, says Segda. And you don't have to be friends in your private life to be partners on stage, adds her stage partner Krzysztof Globisz. Of course, in addition to photos for the magazine, I took a series of portraits. Collaboration with actors who often know what the camera sees gives amazing effects, and this was also the case here..." - Czesław Czapliński.
Segda graduated from the Jan III Sobieski High School and the Ludwik Solski Academy for the Dramatic Arts, both in Kraków. She has been an actress of Kraków's Old Theatre, the Helena Modrzejewska National Stary Theater, since 1987. Her theatrical career at the Stary Theater includes Albertine's role in the Operetka by Witold Gombrowicz (1988), Salome in Sen srebrny Salomei (1993), and Marguerite in Faust by Johann Wolfgang Goethe (1997). She twice won the Zelwerowicz Award for best actress or actor awarded by the editors of the Polish theatre magazine, Teatr, first in the 1992/1993 season, for the role of Salome, and then in the 1996/1997 season, for the role of Margaret in Faust.
Between 1997 and 2000, she also worked at the National Theatre in Warsaw and played Rachela in Stanisław Wyspiański's Wesele (2000). To date, she has performed over fifty roles on the theatre stage.[3] Segda's film and television roles include her debut film role as the identical twins in Ildikó Enyedi's My 20th Century (Hungarian: Az én XX. századom 1989), the title role in the film Faustina (Polish: Faustyna 1995) as well as roles in the film, Tato (1995) and the television show, Na dobre i na złe (For Better And For Worse 1999–present). In the Polish dub of the films Harry Potter and the Order of the Phoenix(2007) and Harry Potter and the Half-Blood Prince (2009), Segda voiced the character of Bellatrix Lestrange, played by Helena Bonham Carter. Since 2010, she has mostly worked on television, such as in the long running series, Dziewczyny ze Lwowa (2015-2019) and Echo serca (2019–present). In 2012 Segda was made a Member of the Polish Film Academy.
Segda is the granddaughter of Władysław Segda, double Olympic bronze medallist in fencing. Since 2001, she has been married to the Polish composer, Stanisław Radwan.
