PORTRET z HISTORIĄ Stanisław Pruszyński

Stanisław (Stash) Pruszyński (ur. 25 października 1935 r. w Warszawie) – polski dziennikarz radiowy, reporter, redaktor, przedsiębiorca gastronomiczny. 

Syn pisarza Ksawerego Pruszyńskiego (1907–1950) i Marii z Meysztowiczów, bratanek Mieczysława Pruszyńskiego, brat Aleksandra Pruszyńskiego. Uczył się w jezuickiej szkole św. Alojzjusza w Hadze (1948–1950) i szkole Towarzystwa Przyjaciół Dzieci I w Warszawie (1950–1951). Od 1951 do 1954 r. uczęszczał do liceum ogólnokształcącego w Rabce, gdzie zdał maturę. Podjął w 1954 r. studia w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Krakowie, ale po niespełna roku przerwał naukę, korzystając z pomocy grupy młodych ludzi z zagranicy, poznanej podczas V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów potajemnie wyjechał z Polski i zamieszkał w Niemczech. 

Na emigracji pracował w "Głosie Ameryki" (dla szefów radiostacji amerykańskiej w przedstawicielstwie w Niemczech; 1955–1956) oraz nieetatowo, w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium (do maja 1956 r.), gdzie zajmował się m.in. oceną programową audycji radiowych z punktu widzenia młodzieży mieszkającej w Polsce. Zamieszkiwał w Monachium, dzieląc mieszkanie wynajęte przez RWE wespół z Michałem Tyszkiewiczem. Jego najbliższymi kolegami w Rozgłośni byli m.in. Andrzej Krzeczunowicz (późniejszy ambasador RP w Brukseli) i Witold Sulimirski (później bankier w Nowym Jorku). Wiosną 1956 r., dzięki Janowi Nowakowi-Jeziorańskiemu otrzymał stypendium i podjął studia w Collège de l’Europe Libre w Strasburgu (kursy letnie w latach 1956, 1957 i 1958) oraz na Uniwersytecie w Edynburgu (1956–1962, z przerwą na rok akademicki 1960–1961, podczas którego uczył języka angielskiego w Lycée Municipal d’Etampes pod Paryżem). 

W latach 1962–1964 był redaktorem podręczników nowojorskiej firmy Harper & Row (biuro w Londynie). W listopadzie 1964 r. otrzymał ponowną ofertę zatrudnienia w Rozgłośni Polskiej RWE, której nie przyjął, chcąc pracować jako redaktor wiadomości lokalnych w "Quebec Chronicle Telegraph" (Kanada, 1964-1965). Od 1965 do 1966 r. był redaktorem w United Press International (UPI), następnie reporterem w "The Ottawa Journal" (od 1966 do 1967 r.) i "The Gazette" (Montreal, 1967–1969). Jako reporter, był bezpośrednim świadkiem zamachu na senatora Roberta F. Kennedy'ego w Los Angeles (5 czerwca 1968 r.). Od 1969 do 1980 r. prowadził trzy własne restauracje w Montrealu. Pierwsza z nich, "Stasia Restauracja Polska – Stash's Cafe-Bazaar" – obecnie "Stash Café", sprzedana znajomym w 1978 r., istnieje do dziś. W latach 1980–1990 był właścicielem firmy przewodników w Paryżu. Od 1990 do 1992 r. zajmował się odnawianiem budynków mieszkalnych na południu Francji.

W 1992 r. powrócił do Polski i zajął się działalnością gastronomiczną w Warszawie. Prowadzi restaurację wraz z żoną Aleksandrą, w lokalu wynajmowanym od Miasta Stołecznego Warszawy, gdzie okresowo miało też swoją siedzibę Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego. W miejscu tym znajdują się liczne fotografie i pamiątki z okresu działalności Rozgłośni Polskiej RWE w Monachium, pozostawione przez Stowarzyszenie w celach historyczno-pamiątkowych, po zakończeniu działalności w lokalu restauracji.

„…Pierwszy raz fotografowałem Stanisława Pruszyńskiego w restauracji „Radio Cafe” w Warszawie 17 maja 2017 r., a ostatni raz 30 kwietnia 2025 w tym samym miejscu, przy ul.Nowogrodzkiej 56 w Warszawie, 100 kroków od Hotelu Marriott. Rozmawialiśmy dość długo o tym co teraz robi, jakie miał problemy z restauracją i o Janie Nowaku-Jeziorańskim -https://www.czczaplinski.com/post/portret-z-historią-jan-nowak-jeziorański , którego poznałem w Nowym Jorku, a pod koniec życia w Warszawie, zrobiłem o nim film. Bardzo ciekawe były wspomnienia Stasia Pruszyńskiego o senatorze Robercie F. Kennedym, kiedy pisał serię artykułów o kulisach kampanii prezydenckiej senatora Roberta F. Kennedy'ego (brata zamordowanego prezydenta USA Johna F. Kennedy'ego).

Był bezpośrednim świadkiem zabójstwa Kennedy'ego. Polityk został zastrzelony w Los Angeles tuż po wygłoszeniu mowy podsumowującej zwycięstwo w prawyborach demokratów w Kalifornii…” – Czesław Czapliński.

Autor książki w języku angielskim Israel. An American Catastrophe(2024).  Mieszka w Warszawie.

PORTRAIT with HISTORY Stanisław Pruszyński

Stanisław (Stash) Pruszyński (born October 25, 1935 in Warsaw) – Polish radio journalist, reporter, editor, catering entrepreneur.

Son of writer Ksawery Pruszyński (1907–1950) and Maria née Meysztowicz, nephew of Mieczysław Pruszyński, brother of Aleksander Pruszyński. He studied at the Jesuit school of St. Aloysius in The Hague (1948–1950) and the school of the Society of Friends of Children I in Warsaw (1950–1951). From 1951 to 1954 he attended a general secondary school in Rabka, where he passed his matriculation exam. In 1954, he began his studies at the Higher School of Physical Education in Kraków, but after less than a year he interrupted his studies; with the help of a group of young people from abroad whom he had met during the 5th World Festival of Youth and Students, he secretly left Poland and settled in Germany.

         In exile, he worked for the "Voice of America" ​​(for the heads of the American radio station in the German representation; 1955–1956) and part-time at the Polish Section of Radio Free Europe in Munich (until May 1956), where he was responsible for, among other things, evaluating the programming of radio broadcasts from the point of view of young people living in Poland. He lived in Munich, sharing an apartment rented by RWE with Michał Tyszkiewicz. His closest colleagues at the Section included Andrzej Krzeczunowicz (later the Polish ambassador in Brussels) and Witold Sulimirski (later a banker in New York). In the spring of 1956, thanks to Jan Nowak-Jeziorański, he received a scholarship and began studies at the Collège de l’Europe Libre in Strasbourg (summer courses in 1956, 1957 and 1958) and at the University of Edinburgh (1956–1962, with a break for the academic year 1960–1961, during which he taught English at the Lycée Municipal d’Etampes near Paris).

         In the years 1962-1964 he was an editor of textbooks for the New York firm Harper & Row (London office). In November 1964 he received a new offer of employment at the Polish Radio RFE, which he declined, wanting to work as a local news editor for the "Quebec Chronicle Telegraph" (Canada, 1964-1965). From 1965 to 1966 he was an editor at United Press International (UPI), then a reporter for "The Ottawa Journal" (from 1966 to 1967) and "The Gazette" (Montreal, 1967-1969). As a reporter, he was a direct witness to the assassination of Senator Robert F. Kennedy in Los Angeles (June 5, 1968). From 1969 to 1980 he ran three restaurants in Montreal. The first one, "Stasia Restauracja Polska – Stash's Cafe-Bazaar" – now "Stash Café", sold to friends in 1978, still exists today. In the years 1980-1990 he was the owner of a guide company in Paris. From 1990 to 1992 he was involved in the renovation of residential buildings in the south of France.

         In 1992 he returned to Poland and started his catering business in Warsaw. He runs a restaurant with his wife Aleksandra, in a premises rented from the Capital City of Warsaw, where the Association of Employees, Co-workers and Friends of the Polish Section of Radio Free Europe named after Jan Nowak-Jeziorański also had its seat for a while. This place contains numerous photographs and memorabilia from the period of the Polish Section of RWE in Munich, left by the Association for historical and commemorative purposes, after the restaurant premises ceased to operate.

         "...I photographed Stanisław Pruszyński for the first time at the "Radio Cafe" restaurant in Warsaw on May 17, 2017, and the last time on April 30, 2025 in the same place, at ul. Nowogrodzka 56 in Warsaw, 100 steps from the Marriott Hotel. We talked for quite a while about what he was doing now, what problems he had with the restaurant and about Jan Nowak-Jeziorański - https://www.czczaplinski.com/post/portret-z-historią-jan-nowak-jeziorański , whom I met in New York, and towards the end of his life in Warsaw, I made a film about him. Staś Pruszyński's memories of Senator Robert F. Kennedy were very interesting, when he wrote a series of articles about the backstage of the presidential campaign of Senator Robert F. Kennedy (brother of the assassinated US President John F. Kennedy). He was a direct witness to the Kennedy assassination. The politician was shot dead in Los Angeles just after giving a speech summarizing his victory in the Democratic primary in California…” – Czesław Czapliński.

Author of the book in English Israel. An American Catastrophe (2024). Lives in Warsaw.