„Taniec jest jedną z rzadkich dziedzin działalności ludzkich, gdzie człowiek jest zaangażowany całkowicie: ciało, dusza, umysł” – Maurice Béjart.
Maurice Béjart, właśc. Maurice-Jean Berger (ur. 1 stycznia 1927 w Marsylii, zm. 22 listopada 2007 w Lozannie) – tancerz i choreograf, założyciel zespołów baletowych Ballet de l'Etoile (zał. 1954), Balet XX wieku (zał. 1960 w Brukseli) oraz Béjart Ballet Lausanne (zał. 1987 w Lozannie). Światowy rozgłos przyniosło mu "Święto wiosny".
Założyciel kilku szkół baletowych, m.in. École Mudra w Brukseli oraz École-atelier Rudra w Lozannie. Od 1994 do śmierci – członek francuskiej Akademii Sztuk Pięknych (l'Académie des Beaux-Arts). W 2007 uzyskał obywatelstwo Szwajcarii.
Béjart współpracował z najwybitniejszymi tancerzami XX wieku takimi jak: Rudolf Nurejew, Michaił Barysznikow, Maja Plisiecka, Carla Fracci i Marcia Haydée.
Nawet jak po latach przeglądam wycinki prasowe występu Bejarta w Nowym Jorku, w City Center, pisali wszyscy, na czele z najbardziej wpływowym “The New York Times” – “DANCE: PREMIERES BY BEJART TROUPE” 30 września 1983 r. o premierze legendarnego „Baletu XX wieku”. Przyjechałem na próby 19 października 1983 r., aby sfotografować Bejarta. Miałem już łatwiej, gdyż poznałem jedną z jego gwiazd Andrzeja Ziemskiego, z którym przeprowadziłem nawet wywiad dla „Przeglądu Polskiego”. Wszyscy mówili, że on właściwie nie podaaje się sesjom zdjęciowym. Jak ktoś zrobi jakieś zdjęcie w czasie próby, to jego szczęście. Mając doświadczenie w wieloma artystami, postanowiłem podejść do niego i powiedzieć mu, że chce mu zrobić portret. Kiedy podeszłem do niego i powiedział, że chce mu zrobić portret, zapytał lekko uśmiechając się – co mam zrobić? Odpowiedziałem – być sobą. To najtrudniejsze –powiedział. Zrobiłem mu wówczas na pustej sali teatralnej, czyli właściwie jego naturalnym wnętrzu, serię zdjęć, które przez lata do dziś wzbudzają, wielkie zainteresowanie. Dziś dochodzi jeszcze fakt, że nie ma go już wśród żywych, a zdjęcia mają prawie 40 lat.
Historia życia Bejarta jest niesamowita, urodził się w Marsylii jako najstarszy z trojga dzieci Germaine Capellieres i Gastona Bergera (1896-1960). W 1934, gdy miał 7 lat zmarła jego matka. Zafascynowany występem Serge’a Lifara postanowił całkowicie poświęcić się tańcu. Od 11. roku życia trenował u Matyldy Krzesińskiej w Marseille Opera Ballet School w Marsylii, gdzie był jedynym chłopcem w klasie od 25 do 30 dziewcząt. Matylda Krzesińska była rosyjską tancerka i pedagogiem tańca klasycznego polskiej narodowości. Od 1890 występowała w Teatrze Maryjskim oraz na innych scenach Petersburga i Moskwy.
Potem przeniósł się do Paryża, gdzie jego nauczycielami tańca byli: Lubov Egorova, Léo Staats, Roland Petit i Nora Kiss. Dzięki rekomendacji Margot Fonteyn, Béjart uczył się tańca w Londynie pod kierunkiem Very Volkovej. W 1949 dołączył do zespołu londyńskiego International Ballet tancerki baletowej Mony Inglesby, gdzie tańczy szereg znaczących ról m.in. pas de deux Błękitnego Ptaka w „Śpiewającej królewnie”. Jako tancerz Béjart zadebiutował w 1945 roku w Vichy.
W 1950 dołączył do zespołu Cullberg Ballet, gdzie po raz pierwszy zetknął się z tańcem współczesnym i spróbował swoich sił jako choreograf. W latach 1951-1952 tańczył też w The Royal Swedish Ballet w Szwecji. W 1952 stworzył swoją pierwszą choreografię do filmu „Ognisty ptak” (Firebird) do muzyki Igora Strawińskiego w reżyserii Hasse Ekmana.
W 1954 założył Ballet de l'Etoile, dla którego w 1955 stworzył choreografię do Symphonie pour un homme seul . W 1959 został zaangażowany przez Maurice Huismana, dyrektora Théâtre Royal de la Monnaie w Brukseli, gdzie opracował choreografię do ‘Święta wiosny”.
W 1960 w Brukseli złożył zespół Ballet du XXe Siècle, dla którego przygotował choreografię do baletów: Boléro (1961), Messe pour le temps présent (1967) i L'oiseau de feu (1970).
W 1961 Béjart zapoczątkował karierę reżysera operowego m.in.: „Opowieści Hofmanna”, „Potępienie Fausta”, „Don Giovanni”.
W 1987 Béjart zamieszkał w Lozannie w Szwajcarii, gdzie powstał Béjart Ballet Lausanne, gdzie powstał L'école-Atelier Rudra-Béjart.
Béjart był autorem kilku książek, m.in.: “La Mort subite – journal intime”, “Le Ballet des mots”, “Le Même et un Autre”, “Lettres à un jeune danseur”, “Un Instant dans la vie d'autrui. Mémoires”.
W 1999 otrzymał Nagrodę Kioto w dziedzinie sztuki i filozofii. W 2003 został uhonorowany Prix Benois de la Danse za wybitne osiągnięcia.
Kiedy Maurice Bejart zmarł, Prezydent Francji Nicolas Sarkozy nazwał go „jednym z największych ludzi w historii tańca". W komunikacie Pałacu Elizejskiego czytamy, że "Święto wiosny" w choreografii Bejarta było w roku 1959 "jednym z największych szoków choreograficznych XX wieku".
Zdaniem francuskiego prezydenta nie ma wątpliwości, że choreografie Bejarta pozostaną na długo w naszej pamięci i będą jeszcze przez wiele lat wykonywane na największych scenach świata.
Béjart bez skrępowania mówił o swoim homoseksualizmie. Jego długoletni towarzysz, argentyński tancerz baletowy Jorge Donn, zmarł 30 listopada 1992 w wieku 45 lat na AIDS.
''Kto zakosztuje tańca, nigdy go nie zdradzi'' - Maurice Béjart.
PORTRAIT with HISTORY Maurice Béjart (1927-2007)
"Dance is one of the rare fields of human activity, where man is completely involved: body, soul, mind" - Maurice Béjart.
Maurice Béjart, responsible for Maurice-Jean Berger (born on January 1, 1927 in Marseille, died on November 22, 2007 in Lausanne) - dancer and choreographer, founder of the ballet groups Ballet de l'Etoile (founded in 1954), Ballet of the 20th century (founded in 1960 in Brussels) and Béjart Ballet Lausanne (founded 1987 in Lausanne). Worldwide fame brought him "The Rite of Spring".
Founder of several ballet schools, including École Mudra in Brussels and École-atelier Rudra in Lausanne. From 1994 to death - member of the French Academy of Fine Arts (l'Académie des Beaux-Arts). In 2007 he obtained Swiss citizenship.
Béjart collaborated with the most outstanding dancers of the 20th century such as: Rudolf Nurejew, Mikhail Barysznikow, Maja Plisiecka, Carla Fracci and Marcia Haydée.
Even after years of reviewing press clippings of Bejart's performance in New York City Center, everyone wrote, including the most influential "The New York Times" - "DANCE: PREMIERES BY BEJART TROUPE" on September 30, 1983 about the premiere of the legendary "Ballet" Of the 20th century. " I came for rehearsals on October 19, 1983 to photograph Bejart. I had it easier because I met one of his stars Andrzej Ziemski, with whom I even interviewed "Polish Review". Everyone said he didn't really give in to photo sessions. If someone takes a photo during the rehearsal, it's their luck. Having experience with many artists, I decided to approach him and tell him that I want to make a portrait of him. When I approached him and said that he wanted to take a portrait of him, he asked slightly smiling - what should I do? I replied - be yourself. It's the hardest, he said. I took him then in an empty theater room, which is actually its natural interior, a series of photos that have aroused great interest for years. Today, there is also the fact that he is no longer among the living, and the pictures are almost 40 years old.
The life story of Bejart is amazing, he was born in Marseille as the eldest of three children Germaine Capellieres and Gaston Berger (1896-1960). In 1934, when he was 7 years old, his mother died. Fascinated by the performance of Serge Lifar, he decided to devote himself completely to dance. From the age of 11 he trained with Matilda Krzesińska at the Marseille Opera Ballet School in Marseille, where he was the only boy in the class of 25 to 30 girls. Matylda Krzesińska was a Russian dancer and teacher of classical dance of Polish nationality. From 1890 she performed at the Mariinsky Theater and at other stages of St. Petersburg and Moscow. Then he moved to Paris, where his dance teachers were: Lubov Egorova, Léo Staats, Roland Petit and Nora Kiss. Thanks to the recommendation of Margot Fonteyn, Béjart studied dance in London under the direction of Vera Volkova. In 1949 he joined the London International Ballet ensemble of the ballet dancer Mona Inglesby, where he plays a number of significant roles, including Pas de deux of the Blue Bird in "Singing Beauty". As a dancer, Béjart made his debut in Vichy in 1945. In 1950 he joined the Cullberg Ballet band, where he first encountered contemporary dance and tried his hand as a choreographer. In the years 1951-1952 he also danced at The Royal Swedish Ballet in Sweden. In 1952 he created his first choreography for the film "Firebird" to the music of Igor Stravinsky, directed by Hasse Ekman. In 1954 he founded the Ballet de l'Etoile, for which in 1955 he choreographed Symphonie pour un homme seoul. In 1959 he was engaged by Maurice Huisman, director of the Théâtre Royal de la Monnaie in Brussels, where he developed the choreography for 'Spring Festival'.
In 1960 in Brussels he performed the group Ballet du XXe Siècle, for which he prepared the choreography for the ballets: Boléro (1961), Messe pour le temps présent (1967) and L'oiseau de feu (1970). In 1961, Béjart initiated the career of an opera director, including Hofmann's Tales, Condemnation of Faust and Don Giovanni. In 1987, Béjart settled in Lausanne, Switzerland, where the Béjart Ballet Lausanne was founded, where L'école-Atelier Rudra-Béjart was created. Béjart was the author of several books, including: "La Mort subite - journal intime", "Le Ballet des mots", "Le Même et un Autre", "Lettres à un jeune danseur", "Un Instant dans la vie d 'autrui. Mémoires ". In 1999 he received the Kyoto Award in the field of art and philosophy. In 2003, he was awarded the Prix Benois de la Danse for outstanding achievements. When Maurice Bejart died, French President Nicolas Sarkozy called him "one of the greatest people in dance history." The Elysée communiqué states that "The Rite of Spring" choreographed by Bejart in 1959 was "one of the greatest choreographic shocks of the 20th century." According to the French president, there is no doubt that Bejart's choreographies will remain in our memory for a long time and will be performed for many years on the world's largest stages. Béjart talked about his homosexuality freely. His longtime companion, Argentine ballet dancer Jorge Donn, died on November 30, 1992 at the age of 45 of AIDS. "Whoever tastes a dance will never cheat on him" - Maurice Bejart.
Comments