PORTRET z HISTORIĄ Jacek Ejsmond

Jacek Ejsmond (ur. 10 września 1937 w Warszawie, zm. 8 grudnia 2013 w Warszawie) – polski dziennikarz, socjolog, nauczyciel akademicki, pisarz. 

Jacek Ejsmond był synem Zofii Ejsmond z d. Znanieckiej (1915-2011), wnukiem Tadeusza Znanieckiego i Marii z d.Łubieńskiej. Urodził się w Warszawie, dzieciństwo spędził w rodzinnym majątku Psary w gminie Bielawy w powiecie łowickim, we dworze wzniesionym w 1892 roku dla hr. Mieczysława Jana Łubieńskiego i Zofii Marii z Grabińskich, jego pradziadów. W lutym 1945 wyjechał wraz z rodzicami do Katowic, stąd, po kilkumiesięcznym pobycie, do Nysy, a w 1948 do Skarżyska. W sierpniu 1950 wrócił do Warszawy, gdzie w 1951 rozpoczął naukę w Technikum Lotniczym nr 9 na Okęciu. Świadectwo dojrzałości zdał jako ekstern 13 grudnia 1955. Studiował socjologię na Wydziale Filozofii UW w latach 1960-1965. Obronił z oceną bardzo dobrą pracę magisterską pt.: "Szpital w świadomości pacjentów" pod opieką prof. Zygmunta Baumana. W 1966 rozpoczął studia doktoranckie w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN.

  Jacek Ejsmond był czterokrotnie żonaty. Jest ojcem Karoliny Ejsmond. Jego ostatnią partnerką życiową była Magdalena Fabczak. 

Pracę zawodową rozpoczął w 1956 jako wolontariusz w redakcji Życia Warszawy, w Wydawnictwie Handlu Zagranicznego i w Polskiej Izbie Handlu Zagranicznego (w redakcji "Rynków Zagranicznych"). 

Był pracownikiem instytutów naukowo-badawczych (Zakład Techniki Statystycznej GUS, Instytut Pracy, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Instytut Kultury, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Ośrodek Badania Opinii Publicznej Polskiego Radia i Telewizji, Instytutu Psychoneurologicznego). 

Był wieloletnim pracownikiem Polskiego Radia. W latach 1979–1982 był Sekretarzem Redakcji Programów Społecznych Naczelnej Redakcji Programu III Polskiego Radia. Wyrzucony z pracy w stanie wojennym. W latach 1981–1989 współtworzył i uczestniczył w pracach podziemnego zespołu zajmującego się produkcją i dystrybucją na nośnikach magnetycznych dźwiękowych materiałów dokumentalnych (m.in. z pielgrzymek do kraju Jana Pawła II). Współtworzył Radio Solidarność i Redakcję Katolicką Polskiego Radia (1989). Uczestniczył w medialnej kampanii wyborczej 1989 (zespół radiowo-telewizyjny Komitetu Wyborczego NSZZ „Solidarność”). Po kilku latach przerwy - w 1989 r. - wrócił do "Trójki", gdzie został szefem Redakcji Publicystyki Programu III, z-cą dyrektora – redaktora naczelnego Programu I PR i dyrektorem–redaktorem naczelnym Programu III PR w latach 1992-1993. Autor ponad 600 radiowych audycji publicystycznych, dokumentalnych i reportaży o tematyce politycznej, społeczno-obyczajowej, historycznej i kulturalnej (m.in. wywiadów z prezydentem RP). Członek SDP i Syndykatu Dziennikarzy Polskich.

  „…Muszę powiedzieć, że w ciągu ponad 40 lat, fotografowałem na całym świecie wiele, niesamowitych ludzi, ale Jacek Ejsmond zrobił na mnie wielkie wrażenie. Spotkałem i fotografowałem Jacka Ejsmonda m.in. 30 kwietnia 2016 r. w Ogrodzie Botanicznym PAN w Warszawie, gdzie miałem wielką wystawę pt. „Portrety kwiatów - od realizmu do abstrakcji”.

„Kwiaty są gwiazdami ziemi, a gwiazdy kwiatami nieba”Bardzo mi się podoba, to porównanie niemieckiego filozofa Paracelsus’a z XVI w., gdyż podobnie jak na gwiazdy, lubię patrzeć na kwiaty. Świat kwiatów rządzi się podobnymi prawami jak świat ludzi. Unikalne gatunki kwiatów tak samo jak znane osobistości starają się ukrywać przed obiektywem swoje prawdziwe oblicze. Kwiaty są dla mnie nie tylko symbolem piękna. Ludzie obdarowują się nimi przy różnych okazjach, począwszy od narodzin aż do śmierci. Niewiele jednak osób, zachwycając się kwiatami w naturze lub na zdjęciach, zdaje sobie sprawę z tego, że są to organy seksualne roślin. Można więc fotografie kwiatów porównać do aktów, gdzie często tylko krok dzieli dzieło sztuki od pornografii. W przypadku kwiatów to tylko krok

od kiczu. Dlaczego fotografujesz kwiaty, skoro fascynują cię ludzie? – zapytała mnie przyjaciółka, której kiedyś pokazałem pierwsze próby. Nie umiałem wtedy udzielić jednoznacznej odpowiedzi.Powiedziałem chyba, że inni znani portreciści, Penn czy Mapplethorpe, również fotografowali kwiaty i nikt im takich pytań nie zadawał. […] 

O kwiatach można mówić w nieskończoność, same zresztą mają swój język, różny w różnych kulturach. W Polsce dla przykładu: fiołek oznacza skromność, irys – kokieterię, lilia – niewinność, róża – miłość, róża biała – miłość bez nadziei, róża żółta – zazdrość…” – Czesław Czapliński.

  Jacek Eismond był organizatorem kierunku dziennikarstwo radiowe w Wyższej Szkole Dziennikarskiej im. Melchiora Wańkowicza w Warszawie; wykładowca i kierownik Pracowni Radiowej szkoły (2003-2009). Współpracownik redakcji Wirtualnej Polski i Radia Wolna Europa. 

Jacek Ejsmond prowadził bardzo skrupulatnie od 1989 roku aż do śmierci "Dziennik", w którym szczegółowo opisywał swoje życie osobiste i zawodowe oraz życie polityczne, społeczne i kulturalne Polski. Był współautorem, z Andrzejem Sową, książki o Marianie Garlickim. 

Publikacje: Jacek Ejsmond, Andrzej Sowa, "Medicus magnus. Rzecz o Marianie Garlickim", Warszawa, Bellona, 2008.

Bibliografia: Marcin Gutowski, Trójka z dżemem. Palce lizać! Biografia pewnego radia, Kraków, Znak, 2012; Elżbieta Ciborska, Leksykon polskiego dziennikarstwa, Dom Wydawniczy Elipsa, 2000.

PORTRAIT with HISTORY Jacek Ejsmond

Jacek Ejsmond (born September 10, 1937, in Warsaw – died December 8, 2013, in Warsaw) was a Polish journalist, sociologist, academic teacher, and writer.

Jacek Ejsmond was the son of Zofia Ejsmond (née Znaniecka, 1915–2011), and the grandson of Tadeusz Znaniecki and Maria née Łubieńska. He was born in Warsaw and spent his childhood on the family estate in Psary, in the Bielawy commune, Łowicz County, in a manor built in 1892 for Count Mieczysław Jan Łubieński and Zofia Maria née Grabińska, his great-grandparents.

In February 1945, he left with his parents for Katowice, and after several months there, they moved to Nysa, and in 1948 to Skarżysko. In August 1950, he returned to Warsaw, where in 1951 he began studying at the Aviation Technical School No. 9 in Okęcie. He passed his secondary school leaving examination as an external candidate on December 13, 1955.

He studied sociology at the Faculty of Philosophy of the University of Warsaw from 1960 to 1965. He defended his master’s thesis, "The Hospital in the Awareness of Patients," supervised by Professor Zygmunt Bauman, with the grade of “very good.” In 1966, he began doctoral studies at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences.

Jacek Ejsmond was married four times and was the father of Karolina Ejsmond. His last life partner was Magdalena Fabczak.

He began his professional career in 1956 as a volunteer in the editorial office of Życie Warszawy, and later worked in the Foreign Trade Publishing House and in the Polish Chamber of Foreign Trade (in the editorial office of Foreign Markets).

He worked at several research institutes, including the Statistical Techniques Department of the Central Statistical Office (GUS), the Institute of Labor, the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences, the Institute of Culture, the Central Center for Cultural Dissemination Methodology, the Public Opinion Research Center of Polish Radio and Television, and the Psychoneurological Institute.

He was a long-time employee of Polish Radio. From 1979 to 1982, he served as Secretary of the Editorial Board for Social Programs of the Main Editorial Office of Program III of Polish Radio. He was dismissed from his position during martial law. Between 1981 and 1989, he co-created and participated in the work of an underground group engaged in the production and distribution of documentary sound materials on magnetic media (including recordings from Pope John Paul II’s pilgrimages to Poland).

He co-founded Radio Solidarność and the Catholic Editorial Office of Polish Radio (1989). He took part in the 1989 election media campaign as a member of the radio and television team of the Electoral Committee of the Independent Self-Governing Trade Union “Solidarity” (NSZZ “Solidarność”).

After several years of interruption, in 1989 he returned to “Trójka” (Program III), where he became head of the Public Affairs Editorial Office, deputy director and editor-in-chief of Program I of Polish Radio, and director and editor-in-chief of Program III of Polish Radio in 1992–1993.

He was the author of more than 600 radio programs, documentaries, and reports on political, social, historical, and cultural topics (including interviews with the President of the Republic of Poland). He was a member of the Association of Polish Journalists (SDP) and the Syndicate of Polish Journalists.

“...I must say that over more than forty years I have photographed many incredible people all over the world, but Jacek Ejsmond made a great impression on me. I met and photographed Jacek Ejsmond, among other occasions, on April 30, 2016, at the Botanical Garden of the Polish Academy of Sciences in Warsaw, where I held a large exhibition entitled ‘Portraits of Flowers – From Realism to Abstraction’.

‘Flowers are the stars of the earth, and stars are the flowers of the sky.’

I like this comparison by the 16th-century German philosopher Paracelsus very much, because, just as I enjoy looking at the stars, I also love looking at flowers. The world of flowers follows rules similar to those that govern the world of people. Unique flower species, just like famous personalities, try to hide their true faces from the camera lens. For me, flowers are not only symbols of beauty. People give them to one another on many occasions—from birth to death.

However, few people, while admiring flowers in nature or in photographs, realize that they are the sexual organs of plants. Thus, photographs of flowers can be compared to nudes, where often only a single step separates art from pornography. In the case of flowers, it is just a step away from kitsch.

‘Why do you photograph flowers if you are fascinated by people?’—a friend once asked me after I showed her my first attempts. I couldn’t give a clear answer at the time. I think I said that other famous portraitists—Penn or Mapplethorpe—also photographed flowers, and no one asked them such questions. [...]

One can talk about flowers endlessly; they have their own language, which varies across cultures. In Poland, for example: the violet means modesty, the iris—coquetry, the lily—innocence, the rose—love, the white rose—hopeless love, the yellow rose—jealousy...”— Czesław Czapliński.

Jacek Ejsmond was the organizer of the Radio Journalism program at the Melchior Wańkowicz School of Journalism in Warsaw, where he served as lecturer and head of the Radio Workshop (2003–2009). He also collaborated with the editorial teams of Wirtualna Polska and Radio Free Europe.

From 1989 until his death, Jacek Ejsmond meticulously kept a Diary, in which he described in detail his personal and professional life, as well as Poland’s political, social, and cultural life. He co-authored, with Andrzej Sowa, a book about Marian Garlicki.

Publications: Jacek Ejsmond, Andrzej Sowa, Medicus magnus. Rzecz o Marianie Garlickim [Medicus magnus. A Work About Marian Garlicki], Warsaw: Bellona, 2008.

Bibliography: Marcin Gutowski, Trójka z dżemem. Palce lizać! Biografia pewnego radia [Trójka with Jam.Finger-Licking Good! A Biography of a Certain Radio], Kraków: Znak, 2012,

Elżbieta Ciborska, Leksykon polskiego dziennikarstwa [Lexicon of Polish Journalism], Warsaw: Dom Wydawniczy Elipsa, 2000.