PORTRET z HISTORIĄ Beata Fudalej

Beata Fudalej (ur. 15 sierpnia 1966 w Krakowie) – polska aktorka filmowa i teatralna oraz pedagog sztuki aktorskiej i wokalno-aktorskiej, doktor habilitowana sztuki teatralnej. 

Absolwentka Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie (1989). Występowała m.in. w teatrach: Starym w Krakowie, Narodowym w Warszawie, Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatrze na Woli i Dramatycznym. 

W latach 1994–2003 wykładowca w Lart Studio, następnie do 2016 w Akademii Sztuk Teatralnych im. S. Wyspiańskiego w Krakowie, do 2018 – w Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie, a od 2018 – 2023 w PWSFTviT w Łodzi. 

Ma młodszego o 19 lat brata, Rafała, który również został aktorem.

  „…Beatę Fudalej spotkałem i fotografowałem w czerwcu 1995 r. na planie filmu „Wielki Tydzień” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Ekranizacja opowiadania pod tym samym tytułem autorstwa Jerzego Andrzejewskiego.

  Akcja filmu rozgrywa się w 1943 w okupowanej Warszawie. Irena Lilien, młoda Żydówka, ukrywa się u znajomych. Zabrana przez dwóch agentów Gestapo, przekupuje ich. Na ulicy spotyka swojego dawnego narzeczonego, który zabiera ją do swojego mieszkania. Obecność Żydówki rodzi różne postawy wśród Polaków zamieszkujących kamienicę. 

Obsada: Wojciech Malajkat – Jan Malecki; Magdalena Warzecha – Anna Malecka; Beata Fudalej – Irena Lilien; Cezary Pazura – Józef Piotrowski; Wojciech Pszoniak – Zamojski; Bożena Dykiel – Piotrowska; Agnieszka Kotulanka – Karska; Artur Barciś – Zaleski; Tomasz Preniasz-Struś – służący Władek; Jakub Przebindowski – Julian Malecki; Krzysztof Stroiński – kolejarz Osipowicz; Andrzej Brzeski – szef Małeckiego; Radosław Pazura – szmalcownik; Paweł Iwanicki – Niemiec eskortujący grupę Żydów.

Opowiadanie "Wielki Tydzień" ukazało się drukiem w 1945 r. w pierwszej powojennej książce Jerzego Andrzejewskiego. Sytuacje skrajnego zagrożenia ujawniły całą skalę zachowań ludzi: od bezinteresownej pomocy po zwykłą podłość i bezduszne okrucieństwo. O ekranizacji "Wielkiego Tygodnia" Wajda myślał już od dawna. Bohaterowie "Wielkiego Tygodnia" to Irena Lilien i Jan Malecki. Muszę powiedzieć, że Beata Fudalej zrobiła na mnie duże wrażenie na planie filmowym, prowadzona precyzyjnie przez Andrzeja Wajdę…” – Czesław Czapliński.

W marcu 2021 została oskarżona przez byłych studentów o mobbing. Pierwszym aktorem, który wymienił z nazwiska Fudalej, był Dawid Ogrodnik, który napisał o tym we wpisie na swoim profilu na Instagramie. W kolejnych dniach oskarżenia w stronę Fudalej skierowały m.in. Magdalena Osińska oraz Wiktoria Wolańska, a także aktor Teatru Polskiego w Poznaniu Konrad Cichoń. 

Wybrana filmografia: Wielki tydzień (1995); Córy szczęścia (1999); Mała Vilma(2000); Koniec wakacji (2003); Plac Zbawiciela (2006); Nadzieja (2007); Wichry Kołymy(2008); Ostatni raport Anny (2009); Lokatorki (2015).

Wybrane role teatralne: 1990 – Lisa Chochłakow, Bracia Karamazow, reż. Krystian Lupa, Stary Teatr w Krakowie; 1992 – Rosika, Tak zwana ludzkość w obłędzie,  reż. Jerzy Grzegorzewski, Stary Teatr w Krakowie; 1994 – Hanako/ Kiyoko /Pani Aoi, Mishima, reż. Andrzej Wajda, Stary Teatr w Krakowie; 1996 – Nina, Grzebanie, reż. Jerzy Jarocki, Stary Teatr w Krakowie; 1997 – Ariel, Burza, reż. Rudolf Zioło, Stary Teatr w Krakowie; 2000 – Księżna Himalaj, Operetka, reż. Jerzy Grzegorzewski, Teatr Narodowy w Warszawie; 2001 – Puk, Sen nocy letniej, reż. Jerzy Grzegorzewski, Teatr Narodowy w Warszawie; 2002 – Orcio, Nie-Boska komedia, reż. Jerzy Grzegorzewski, Teatr Narodowy w Warszawie; 2002 – Ariel, Morze i zwierciadło, reż. Jerzy Grzegorzewski, Teatr Narodowy w Warszawie; 2004 – Aktorka F., Duszyczka, reż. Jerzy Grzegorzewski, Teatr Narodowy w Warszawie; 2005 – Katasia, Kosmos, reż. Jerzy Jarocki, Teatr Narodowy w Warszawie; 2009 – Simona Evrard, Marat/Sade, reż. Maja Kleczewska, Teatr Narodowy w Warszawie; 2010 – Starsza Kobieta, Taniec Delhi, reż. Iwan Wyrypajew, Teatr Narodowy w Warszawie; 2012 – Maryna, Pożegnania, reż. Agnieszka Glińska, Teatr Narodowy w Warszawie; 2014 – Żebrak, Iwona, Księżniczka Burgunda, reż. Agnieszka Glińska, Teatr Narodowy w Warszawie; 2021 – Ruth Berlau, Skóra węża, reż. Artur Urbański, Teatr Narodowy w Warszawie.

  Wybrane spektakle telewizyjne: 1993 – Linda Lauzon, Siostrzyczki, reż. Barbara Sass; 1994 – Ilonka, Zabawa w koty, reż. Márta Mészáros; 1995 – Klara, Opis poranka, reż. Jan Buchwald; 1998 – Edith Piaf, Edith i Marlene, reż. Márta Mészáros; 1999 – Adela, Republika marzeń, reż. Rudolf Zioło; 2001 – Florentyna, Noc czerwcowa, reż. Andrzej Wajda; 2005 – Marta, Profesjonalista, reż. Ryszard Bugajski; 2005 – Muffy, Ameryka, część druga, reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska; 2007 – Joanna W Co Się Ubrać, Narty Ojca Świętego, reż. Piotr Cieplak.

Wybrane nagrody i wyróżnienia: 1991: Festiwal Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu - I nagroda; 1994: Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu - II nagroda w konkursie „Kabareton”; 1996: II Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej - nagroda za rolę w Grzebaniu; 1997: Festiwal Szekspirowski w Gdańsku - nagroda za rolę Ariela w Burzy; 1998: Ogólnopolski Festiwal Komedii "Talia" w Tarnowie - nagroda za rolę Mariany w Miarka za miarkę; 2013: Felix Warszawski w kategorii najlepsza drugoplanowa rola kobieca za rolę Maryny w Pożegnaniach w reż. Agnieszki Glińskiej w Teatrze Narodowym; 2018: XVIII Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie - wyróżnienie aktorskie za rolę w spektaklu telewizyjnym Pożegnania.

 Odznaczenia: 2005: Srebrny Krzyż Zasługi; 2017: Złoty Krzyż Zasługi.

„…Wolę grać rzadziej, ale za to coś sensownego, np. teraz zagram Goldę Meir, legendarną premier Izraela u Marty Mészáros. To jest coś. Niestety, nie zdarza się to na co dzień, więc czasami aktorstwo mnie już nudzi. Bywa, że dostaję propozycje z takich produkcji, gdzie nikt od ciebie nie wymaga więcej, niż wiedziałeś w szkole teatralnej. Z drugiej strony nie mam osobowości polsatowskiej czy innej, więc nie poprowadzę programu „Gwiazdy robią loda” albo „Jak oni skaczą przez wiadro”. Ale w pewnym sensie rozumiem naszą sytuację. Późno weszliśmy do demokracji, tzw. lepszego zachodniego świata. Troszkę za szybko przesiedliśmy się z furmanki do bentleyów. Musi nadejść następne pokolenie, które jak już wyczyści paznokcie i wypielęgnuje dłonie, pomyśli, że może pójść do teatru. A jak już pójdą, to może będą chcieli dotować kulturę. Zrozumieją, że głupie sitkomy i teleturnieje im nie wystarczą…” – Beata Fudalej.

PORTRAIT with HISTORY Beata Fudalej 

Beata Fudalej (born August 15, 1966 in Kraków) – Polish film and theater actress and teacher of acting and vocal-acting arts, habilitated doctor of theater arts.

A graduate of the Acting Department of the PWST in Kraków (1989). She performed in theaters such as the Stary Theater in Kraków, the National Theater in Warsaw, the Juliusz Słowacki Theater in Kraków, the Na Woli Theater and the Dramatic Theater.

In the years 1994–2003, a lecturer at the Lart Studio, then until 2016 at the S. Wyspiański Academy of Theater Arts in Kraków, until 2018 – at the A. Zelwerowicz Theater Academy in Warsaw, and from 2018 to 2023 at the PWSFTviT in Łódź.

She has a brother, Rafał, who is 19 years younger than her, who also became an actor.

"...I met and photographed Beata Fudalej in June 1995 on the set of the film "Holy Week" directed by Andrzej Wajda. A film adaptation of a story of the same title by Jerzy Andrzejewski. The film is set in 1943 in occupied Warsaw. Irena Lilien, a young Jewish woman, is hiding with friends. Taken by two Gestapo agents, she bribes them. On the street, she meets her former fiancé, who takes her to his apartment. The presence of the Jewish woman gives rise to different attitudes among the Poles living in the tenement house.

         Cast: Wojciech Malajkat – Jan Malecki; Magdalena Warzecha – Anna Malecka; Beata Fudalej – Irena Lilien; Cezary Pazura – Józef Piotrowski; Wojciech Pszoniak – Zamojski; Bożena Dykiel – Piotrowska; Agnieszka Kotulanka – Karska; Artur Barciś – Zaleski; Tomasz Preniasz-Struś – servant Władek; Jakub Przebindowski – Julian Malecki; Krzysztof Stroiński – railwayman Osipowicz; Andrzej Brzeski – Małecki's boss; Radosław Pazura – blackmailer; Paweł Iwanicki – German escorting a group of Jews. The story "Holy Week" was published in 1945 in Jerzy Andrzejewski's first post-war book. Situations of extreme danger revealed the entire scale of human behavior: from selfless help to simple meanness and heartless cruelty. Wajda had been thinking about the film adaptation of "Holy Week" for a long time. The protagonists of "Holy Week" are Irena Lilien and Jan Malecki.

I must say that Beata Fudalej made a big impression on me on the film set, guided precisely by Andrzej Wajda..." - Czesław Czapliński.

         Selected filmography: Holy Week (1995); Daughters of Happiness (1999); Little Vilma (2000); The End of Vacation (2003); Savior Square (2006); Hope (2007); The Winds of Kolyma (2008); Anna's Last Report (2009); Tenants (2015).

Selected theatre roles: 1990 – Lisa Chochłakow, The Brothers Karamazov, dir. Krystian Lupa, Stary Theatre in Krakow; 1992 – Rosika, So-Called Humanity in Madness, dir. Jerzy Grzegorzewski, Stary Theatre in Krakow; 1994 – Hanako/ Kiyoko /Mrs. Aoi, Mishima, dir. Andrzej Wajda, Stary Theatre in Krakow; 1996 – Nina, Burial, dir. Jerzy Jarocki, Stary Theatre in Krakow; 1997 – Ariel, The Tempest, dir. Rudolf Zioło, Stary Theatre in Krakow; 2000 – Princess Himalay, Operetta, dir. Jerzy Grzegorzewski, National Theatre in Warsaw; 2001 – Puk, A Midsummer Night's Dream, dir. Jerzy Grzegorzewski, National Theatre in Warsaw; 2002 – Orcio, The Un-Divine Comedy, dir. Jerzy Grzegorzewski, National Theatre in Warsaw; 2002 – Ariel, The Sea and the Mirror, dir. Jerzy Grzegorzewski, National Theatre in Warsaw; 2004 – Actress F., The Little Soul, dir. Jerzy Grzegorzewski, National Theatre in Warsaw; 2005 – Katasia, Cosmos, dir. Jerzy Jarocki, National Theatre in Warsaw; 2009 – Simona Evrard, Marat/Sade, dir. Maja Kleczewska, National Theatre in Warsaw; 2010 – The Old Woman, Delhi Dance, dir. Ivan Vyrypaev, National Theatre in Warsaw; 2012 – Maryna, Farewells, dir. Agnieszka Glińska, National Theatre in Warsaw; 2014 – The Beggar, Iwona, Princess of Burgundy, dir. Agnieszka Glińska, National Theatre in Warsaw; 2021 – Ruth Berlau, Snake Skin, dir. Artur Urbański, National Theatre in Warsaw. Selected television performances: 1993 – Linda Lauzon, The Little Sisters, dir. Barbara Sass; 1994 – Ilonka, Cat Game, dir. Márta Mészáros; 1995 – Klara, Description of the Morning, dir. Jan Buchwald; 1998 – Edith Piaf, Edith and Marlene, dir. Márta Mészáros; 1999 – Adela, The Republic of Dreams, dir. Rudolf Zioło; 2001 – Florentyna, June Night, dir. Andrzej Wajda; 2005 – Marta, The Professional, dir. Ryszard Bugajski; 2005 – Muffy, America, Part Two, dir. Agnieszka Lipiec-Wróblewska; 2007 – Joanna W What to Wear, The Holy Father’s Skis, dir. Piotr Cieplak.

         Selected awards and distinctions: 1991: Festival of Stage Songs in Wrocław - 1st prize; 1994: National Festival of Polish Song in Opole - 2nd prize in the "Kabareton" competition; 1996: 2nd National Competition for the Staging of Polish Contemporary Art - award for the role in Grzebanie; 1997: Shakespeare Festival in Gdańsk - award for the role of Ariel in The Tempest; 1998: National Comedy Festival "Talia" in Tarnów - award for the role of Mariana in Measure for Measure; 2013: Felix Warszawski in the category of best supporting female role for the role of Maryna in Pożegnania directed by Agnieszka Glińska at the National Theatre; 2018: 18th Festival of Polish Radio Theatre and Polish Television Theatre "Dwa Teatry" in Sopot - acting distinction for the role in the television play Pożegnania. Decorations: 2005: Silver Cross of Merit; 2017: Gold Cross of Merit.

        "...I prefer to act less often, but do something sensible, for example now I will play Golda Meir, the legendary Prime Minister of Israel for Marta Mészáros. That's something. Unfortunately, it doesn't happen every day, so sometimes acting bores me. Sometimes I get offers from productions where no one expects more from you than you knew in drama school. On the other hand, I don't have a Polsat or other personality, so I won't host a program like "Gwiazdy robi loda" or "Jak oni jeść przez wiadro". But in a way I understand our situation. We entered democracy late, the so-called better Western world. We moved from horse-drawn carriages to Bentleys a bit too quickly. The next generation has to come, who, once they clean their nails and care for their hands, will think they can go to the theater. And when they do go, maybe they will want to subsidize culture. They will understand that stupid sitcoms and game shows are not enough for them…” – Beata Fudalej.